Dąbrowa Górnicza - JAN PAWEŁ II

	BIOGRAFIA

	Jan Paweł II (łac. Johannes Paulus PP II) właściwie Karol Józef WOJTYŁA Urodzony 18 maja 1920 roku w Wadowicach. Głową kościoła rzymskokatolickiego został w 1978 roku. Jest pierwszym od 455 lat papieżem nie pochodzącym z Włoch. Od 14 marca 2004 roku pontyfikat Jana Pawła II jest uznawany za najdłuższy, po pontyfikacie Świętego Piotra oraz Piusa IX. Długość jego pontyfikatu podkreśla także kontrast z papiestwem jego poprzednika, Jana Pawła I, który papieżem był jedynie 33 dni. Prywatnym sekretarzem Jana Pawła II był arcybiskup Stanisław Dziwisz.
	18 maja 1920 roku, Karolowi i Emilii z Kaczorowskich Wojtyłom, zamieszkałym w Wadowicach przy ulicy Rynek 2 mieszkania 4, (dziś Kościelna 7) w domu należącym do żydowskiego kupca Chaima Bałamutha, urodził się jako drugi syn, któremu na chrzcie dano imię po ojcu Karol oraz Józef. Ochrzczony został 20 czerwca 1920 roku. Rodzina Wojtyłów żyła skromnie. Jedynym źródłem utrzymania była pensja ojca, urzędnika w Powiatowej Komendzie Uzupełnień. Matka pracowała dorywczo jako szwaczka. Edmund, brat Karola, po ukończeniu wadowickiego gimnazjum studiował medycynę w Krakowie. W dzieciństwie Karola nazywano najczęściej zdrobnieniem imienia - Lolek. Był chłopcem bardzo utalentowanym i usportowionym. Regularnie grał w piłkę nożną oraz jeździł na nartach. Bardzo ważnym elementem życia Karola były wycieczki krajoznawcze, a także spacery po okolicy Wadowic. W większości wycieczek towarzyszył mu ojciec. 13 kwietnia 1929 roku w wieku 45 lat, na zapalenie mięśnia sercowego i nerek umiera matka Karola. 5 grudnia 1932 roku w wieku 26 lat, umiera starszy o 14 lat brat Edmund, lekarz, który zaraził się w szpitalu w Bielsku od pacjentki szkarlatyną. W spisanych przez André Frossarda "Rozmowach z Janem Pawłem II" Papież powiedział, że śmierć brata wryła mu się w pamięć głębiej niż śmierć matki. W roku 1930 Karol Wojtyła został przyjęty do Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Marcina Wadowity w Wadowicach. Nie miał żadnych problemów z nauką. Już w tym wieku, według tego co mówili jego księża katecheci, wyróżniała go także ogromna wiara. Podczas nauki w gimnazjum Karol zainteresował się teatrem. Występował w przedstawieniach Kółka Teatralnego stworzonego przez polonistów z gimnazjów żeńskiego i męskiego. 26 kwietnia 1936 roku zostaje wybrany na prezesa Sodalicji Mariańskiej Uczniów Gimnazjum Męskiego im. Wadowity. Pełni tę funkcję przez dwie kadencje, do roku 1938. W roku szkolnym 1936-37 jest współreżyserem wystawionej w wadowickim Domu Katolickim "Nie-Boskiej komedii", w której gra rolę Henryka. 14 maja 1938 roku Karol Wojtyła zakończył naukę w gimnazjum otrzymując świadectwo maturalne z oceną celującą, która umożliwiała podjęcie studiów na większości uczelni bez egzaminów wstępnych. Karol Wojtyła wybrał studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia rozpoczął w październiku 1938 roku. W pierwszym roku studiów Karol przeprowadził się wraz z ojcem do rodzinnego domu matki przy ulicy Tynieckiej w Krakowie. Okres od października 1938 do lutego 1941 roku to okres wytężonej nauki Karola na studiach, spotkań grupy literackiej, a także tworzenia własnej poezji. Wojna odebrała Karolowi możliwość kontynuowania studiów. Po śmierci ojca, od września 1940 roku zatrudnił się w zakładach chemicznych Solvay w Borku Fałęckim. W fabrycznym kamieniołomie ładuje wapień do wagoników. W tym okresie Karol związał się też z organizacją podziemną "Unia", powiązaną ze środowiskiem katolickim, która starała się między innymi ochraniać zagrożonych żydów. 18 lutego 1941 roku na atak serca umiera ojciec Karola. Na jesieni roku 1941 Karol wraz z przyjaciółmi założył "Teatr Rapsodyczny", który swoje pierwsze przedstawienie wystawił 1 listopada 1941 roku. Rozstanie Wojtyły z teatrem nastąpiło nagle w roku 1943, gdy postanowił on studiować teologię i wstąpił do tajnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie oraz rozpoczął w konspiracji studia na Wydziale Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W październiku 1942 roku Karol rozpoczyna studia na tajnych kompletach Wydziału Teologicznego UJ jako kleryk konspiracyjnego seminarium duchownego. 29 lutego 1944 roku zostaje potrącony przez niemiecki samochód ciężarowy. Ratuje go niemiecki oficer, który zatrzymuje inną ciężarówkę i każe przewieźć Polaka do szpitala. Diagnoza: "Rana szarpana głowy. Wstrząs mózgu". Wiosna 1945. Anonimowy debiut literacki. W miesięczniku "Głos Karmelu" ukazuje się poemat "Pieśń o Bogu ukrytym". Wojtyła pisał wiersze co najmniej od 18. roku życia. 15 października 1938 recytował swoje utwory poetyckie na zbiorowym wieczorze literackim w Sali Błękitnej Domu Katolickiego w Krakowie (dziś Filharmonia). W 1939 r. napisał pierwszy dramat "Dawid" (niezachowany). Inne dramaty (m.in. "Brat naszego Boga", rzecz o bracie Albercie) opublikowano i wystawiono dopiero, gdy autor został papieżem. Natomiast poezję i prozę poetycką drukowały od 1950 r. "Tygodnik Powszechny" i "Znak" pod pseudonimami Andrzej Jawień, Stanisław Andrzej Gruda i Piotr Jasień. W okresie od kwietnia 1945 do sierpnia 1946 roku Karol Wojtyła pracuje na uczelni jako asystent i prowadzi seminaria z historii dogmatu. 1 listopada 1946 roku w prywatnej kaplicy kardynała Sapiehy przyjmuje z jego rąk święcenia kapłańskie. 2-go listopada neoprezbiter odprawił Mszę św. prymicyjną w Krypcie św. Leonarda na Wawelu. 15 listopada Karol Wojtyła wyjeżdża do Rzymu, aby kontynuować studia na uczelni Instituto Internazionale Angelicum (teraz Papieski Uniwersytet w Rzymie). 19 czerwca 1948. Na Rzymskim Uniwersytecie Dominikańskim "Angelicum" broni pracy doktorskiej p.t. "Pojęcie wiary u św. Jana od Krzyża". Jednak, by doktorat został formalnie uznany, należało pracę ogłosić drukiem, na co ubogiego studenta z Polski nie było stać. Tytuł ten został mu przyznany dopiero w Polsce. Z początkiem lipca 1948 roku Karol Wojtyła wraca do Polski. 8 lipca 1948 roku otrzymuje nominację na wikarego w parafii Niegowić koło Wieliczki na okres 7 miesięcy. Od tej parafii rozpoczął się dla Wojtyły okres wycieczek i podróży z młodymi ludźmi po Polsce. Zawsze w wolnym czasie starał się przyszły papież być z młodzieżą wśród natury. W marcu 1949 roku Karol Wojtyła został przeniesiony na parafię św. Floriana w Krakowie. Tam też założył mieszany chór gregoriański. Dalej trwały jego częste wycieczki z młodzieżą. Podczas ich trwania, aby zmylić ówczesną milicję Wojtyła nie ubierał sutanny oraz kazał nazywać się "Wujkiem". 24 listopada 1948 roku otrzymuje dyplom magistra teologii UJ na podstawie tajnych studiów w seminarium (1942-45), jawnych na Wydziale Teologicznym (1945-46) i w rzymskim Angelicum (1946-47) oraz pracy "Pojęcie środka zjednoczenia duszy z Bogiem w nauce św. Jana od Krzyża". 16 grudnia 1948 roku otrzymuje promocję doktorską na podstawie pracy przedstawionej w Rzymie. Wszystkie egzaminy Wojtyła zdawał bardzo dobrze. 6 marca 1949 roku nastąpił debiut publicystyczny w "Tygodniku Powszechnym" artykułem o początkach działalności księży - robotników, inicjatywie "Mission de France". 17 marca 1949 roku zostaje wikarym, a potem duszpasterzem akademickim parafii św. Floriana w Krakowie (do 1958 r.). Po śmierci w roku 1951 kardynała Sapiehy Karol Wojtyła został skierowany na urlop w celu ukończenia pracy habilitacyjnej. Podczas tego okresu dużo uwagi poświęcił także pracy publicystycznej. Pisał wiele m.in. na temat chrześcijańskiej etyki seksualizmu. 3 grudnia 1953 roku Rada Wydziału Teologicznego UJ przyjmuje habilitację ks. Wojtyły na podstawie pracy "Próba opracowania etyki chrześcijańskiej według systemu Maxa Schelera". Wojtyła jednak nie uzyskał habilitacji z powodu odmowy Ministerstwa Oświaty. Karol Wojtyła powrócił do przerwanych obowiązków. Wykładał m.in. w seminariach diecezji: krakowskiej, katowickiej i częstochowskiej (mieściły się one wszystkie w Krakowie) oraz od 12 października 1954 roku na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Jego wykłady obejmowały głównie teologię moralną i etykę małżeńską. 19 listopada 1954 roku otrzymuje brązową Odznakę Turystyki Pieszej. Wycieczki łączy z duszpasterstwem młodzieży. Jest "Wujkiem" grupy inteligencji katolickiej, ludzi o znanych dziś nazwiskach. 31 listopada 1957 roku Centralna Komisja Kwalifikacyjna zatwierdza decyzję UJ o przyznaniu ks. Wojtyle tytułu docenta. 7 grudnia 1957 roku wysyła do rektora KUL-u list z prośbą o poparcie swego wyjazdu naukowego za granicę "w celu zapoznania się z materiałami dotyczącymi etyki seksualnej". Jednak paszportu, mimo pozytywnej opinii Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego, nie otrzymuje. Zapewne był księdzem zbyt aktywnym, nowoczesnym i skutecznym. 8 lipca 1958 roku zostaje mianowany biskupem tytularnym Ombrii, a także biskupem pomocniczym Krakowa. Jest najmłodszym członkiem Episkopatu Polski. 23 marca 1959 roku Przewodniczący Rady Narodowej Krakowa Wiktor Boniecki w liście do arcybiskupa krakowskiego Eugeniusza Baziaka zarzuca biskupowi Wojtyle, że jego "postawa i działalność zachęcają duchowieństwo do gwałcenia prawa". Powodem ataku była aktywna praca Wojtyły w środowiskach inteligencji, promowanie tam katolickiej etyki małżeńskiej. Bp Wojtyła zareagował bardzo ostro. Odpisał Bonieckiemu, że urzędnik nie ma prawa kwestionować konstytucyjnej zasady wolności sumienia i wyznania. Sierpień 1960. Podpisanie do druku książki bp. Wojtyły "Miłość i odpowiedzialność". Odrzucała aborcję, antykoncepcję, rozwody, ale traktowała seks bez manichejskich oporów. Wzbudziła krytykę niektórych teologów. Np. ks. Stanisław Witek z KUL-u zarzucił autorowi-biskupowi niezgodność z nauką Kościoła. 16 lipca 1962 roku po śmierci abp. Baziaka Wojtyła zostaje wikariuszem kapitulnym archidiecezji krakowskiej. Został również krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji. 18 września 1962 roku odbywa się rozmowa bp. Wojtyły z I sekretarzem KW PZPR w Krakowie Lucjanem Motyką o sprawie budynku seminaryjnego, który władze chciały zabrać Kościołowi i oddać Wyższej Szkole Pedagogicznej. Skończyło się kompromisem - WSP dostała III piętro. 5 października 1962 roku wyjeżdża na Sobór Watykański II. Jest jednym z najbardziej aktywnych polskich biskupów. Przemawia sześć razy, siedem razy przedkłada wypowiedzi na piśmie. Porusza m.in. sprawy źródeł Objawienia, duchowieństwa, liturgii, godności osoby ludzkiej, wolności religijnej, apostolstwa świeckich (m.in. roli apostolatu pisarzy), ekumenizmu. Jego działalność budzi uznanie reformatorsko nastawionych teologów zachodnich, jak również papieża Pawła VI. Już w tym okresie Karol Wojtyła bardzo dużo czasu poświęcał na podróże zagraniczne w celach ewangelizacyjnych i religijnych. Od 5-go do 15-go grudnia 1963 roku odbywa pielgrzymkę do Ziemi Świętej z kilkudziesięcioma uczestnikami Soboru. W liście do księży swojej archidiecezji, będącym opisem tej podróży, bp Wojtyła nazywa prawosławnych schizmatykami, ale też podkreśla, że żydowska świątynia jerozolimska była świątynią Boga prawdziwego. 30 grudnia 1963 roku Wojtyła zostaje arcybiskupem metropolitą krakowskim. Zenon Kliszko, nr 2 po Gomułce w ówczesnych władzach PRL-u, usilnie popierał tę kandydaturę, licząc na to, że młodego hierarchę uda się przeciwstawić prymasowi Wyszyńskiemu. 8 października 1964 roku jako jedyny mówca rozpoczyna przemówienie soborowe, zwracając się również do obecnych tam pań (audytorek). Biografowie przyszłego papieża piszą o Jego normalnym stosunku do kobiet. W listopadzie 1964 roku zostaje powołany do bardzo ważnej instancji soborowej - Podkomisji Centralnej, której zlecono opracowanie nowej wersji "schematu XIII", czyli podstawy do dyskusji nad przyszłą konstytucją o Kościele w świecie współczesnym. 18 listopada 1965 roku nastąpiło ogłoszenie "Orędzia biskupów polskich do ich niemieckich braci w Chrystusowym urzędzie pasterskim". Wojtyła był wśród jego redaktorów. To jeden z najważniejszych i najodważniejszych w powojennej historii dokumentów Episkopatu Polski. Historyczne słowa: "Przebaczamy i prosimy o przebaczenie" były aktem najgłębiej ewangelicznym. Spowodowały jednak burzę: ataki władz komunistycznych, ale i autentyczne wątpliwości wiernych. Najpobożniejsi ludzie pytali: - Przebaczać - przebaczamy, ale co Niemcy mają nam do wybaczenia? Moralny aspekt brutalnego wysiedlenia Niemców z ziem zachodnich i północnych nie był wtedy tematem enuncjacji kościelnych, a reżimowi Gomułki nie w smak była międzynarodowa inicjatywa Episkopatu ("wtrącanie się do polityki"), choć stanowiła zarazem doskonały pretekst do antykościelnej akcji. 23 grudnia 1965 roku "Gazeta Krakowska" ogłasza list "robotników Solvaya" atakujący abp. Wojtyłę - byłego pracownika tej fabryki - za orędzie. Następnego dnia Wojtyła pisze odpowiedź. Prasa krakowska czekała z jej opublikowaniem trzy tygodnie. 2 lipca 1966 roku planowano zjazd wychowanków wadowickiego gimnazjum. Jednak władze PRL, gdy dowiedziały się, że ma przybyć abp Wojtyła, zabroniły jego organizacji. 29 maja 1967 roku Karol Wojtyła zostaje kardynałem. Jest najmłodszym wśród nominatów po Alfredzie Bengschu, arcybiskupie berlińskim. Jego kościołem tytularnym stał się kościół św. Cezarego Męczennika. 19 maja 1968 roku Kardynał Karol Wojtyła odwiedził Dąbrowę Górniczą. Wraz z Prymasem Stefanem Wyszyńskim dokonał koronacji figury Matki Bożej Anielskiej w dąbrowskiej bazylice. 28 lutego 1969 roku odwiedza obie czynne synagogi krakowskie. 15 marca 1969 roku Watykan zatwierdza statut Konferencji Episkopatu Polski, który stanowi, że metropolita krakowski jest z urzędu zastępcą jej przewodniczącego - prymasa. Wiosną 1969 roku ukazuje się polska publikacja encykliki Humanae vitae Pawła VI wraz ze studium wprowadzającym, do którego kard. Wojtyła napisał wstęp całkowicie firmujący tezy tego dokumentu. W grudniu 1969 roku podpisuje do druku nową książkę p.t. "Osoba i czyn", swoistej syntezy tomizmu i fenomenologii. 31 grudnia 1970 roku w kościele św. Mikołaja i w bazylice oo. Franciszkanów w Krakowie, odnosząc się do strajku i masakry stoczniowców na Wybrzeżu, mówi: o "krwi polskiej przelanej przez Polaków" i o tym, że "na dobro wspólne składa się atmosfera wolności rzeczywistej, do końca niczym nietamowanej i w żaden sposób niekwestionowanej, niezagrożonej". 8 maja 1972 roku następuje uroczyste otwarcie Synodu Archidiecezji Krakowskiej, na który - w przeciwieństwie do poprzednich - zaproszono wielu świeckich. W październiku 1972 roku ukazuje się książka Wojtyły "U podstaw odnowy" - antologia cytatów z dokumentów Soboru Watykańskiego II połączonych słowem wiążącym autora. Od 27 września do 26 października 1974 roku trwa IV sesja Synodu Biskupów poświęcona ewangelizacji. Kard. Wojtyła jest jednym z relatorów, przewodniczy komisji redagującej dokument końcowy i zostaje wybrany po raz drugi do Stałej Rady Sekretariatu Synodu. Od 7 do 13 marca 1976 roku głosi rekolekcje dla Kurii Rzymskiej. W tym samym roku ukazały się one w Polsce w książce "Znak, któremu sprzeciwiać się będą". Powierzenie rekolekcji Wojtyle to dowód uznania Pawła VI dla krakowskiego kardynała. Papież dokonał w ten sposób kolejnej jego prezentacji najwyższym kręgom kościelnym. Od 23 lipca do 11 września 1976 roku stojąc na czele delegacji Episkopatu Polski, odwiedza USA w związku z 41 Międzynarodowym Kongresem Eucharystycznym. 5 sierpnia uczestniczy w nabożeństwie ekumenicznym, w czasie którego wraz z 11 innymi kardynałami symbolicznie umywa nogi przedstawicielom Kościołów niekatolickich. 9 września 1976 roku na pierwszej stronie nowojorskiego polonijnego "Nowego Dziennika" ukazała się notatka "Kardynał Wojtyła papieżem?". Było to echo artykułu w "New York Timesie", gdzie napisano, że "w kołach kościelnych coraz częściej mówi się o kardynale krakowskim jako przyszłym papieżu". 18 listopada 1976 roku w Warszawie, w mieszkaniu Bohdana Cywińskiego, kardynał Wojtyła spotyka się z członkami Komitetu Obrony Robotników - Janem Józefem Lipskim, Jackiem Kuroniem, Antonim Macierewiczem, Piotrem Naimskim. Boże Ciało 1977 . W Krakowie kardynał przypomina śmierć Stanisława Pyjasa, chwali młodzież, która zbojkotowała krakowskie juwenalia, krytykuje ton prasy rządowo-partyjnej. 21 grudnia 1977 roku "nieznani sprawcy" pobili ks. Andrzeja Bardeckiego, asystenta kościelnego "Tygodnika Powszechnego". Kard. Wojtyła mówi mu: "Dostałeś za mnie". 1 marca 1978 roku w warszawskim Klubie Inteligencji Katolickiej odbyła się sesja "Chrześcijanie wobec praw człowieka" z udziałem wielu działaczy opozycji demokratycznej. Tadeusz Mazowiecki, organizator sesji, wysłał teksty wystąpień kardynałom Wyszyńskiemu i Wojtyle. W odpowiedzi otrzymał ciepłe listy solidaryzujące się z przesłaniem panelu. 6 sierpnia 1978 roku umiera papież Paweł VI. 26 sierpnia 1978 roku kardynałowie wybrali na biskupa Rzymu patriarchę Wenecji Albina Lucianiego, który przyjął imię Jan Paweł I. Mówiło się jednak, że metropolita krakowski był jednym z poważnych kandydatów. 28 września 1978 roku nastąpiła śmierć papieża Jana Pawła I. Po śmierci Jana Pawła I, 29 września 1978 roku rozpoczęły się przygotowania do drugiego już konklawe w tym roku. Rozpoczęło się ono 14 października, uczestniczyło w nim 111 kardynałów, między nimi Wojtyła. Najbardziej prawdopodobnymi kandydatami do papiestwa byli: Giuseppe Siri, Giovanni Benelli oraz Sebastian Baggio. 16 października 1978 roku po raz pierwszy od 1522 r. papieżem zostaje nie Włoch, ale - wybrany podobno ogromną większością głosów - Polak. Odbyło się 8 głosowań. Podczas ostatniego, mającego miejsce o godz. 17 w poniedziałek 16 października, Karol Wojtyła uzyskał 94 głosy, co było liczbą dużo większą niż wymagane minimum. Wojtyła, zapytany czy zgadza się z wyborem kolegium kardynalskiego odpowiada twierdząco. Przybrał wtedy imię Jana Pawła II. O godz 18.44 nastąpiło oficjalne ogłoszenie wiernym rezultatów konklawe. Kardynał Pericle Felici przedstawił je zwyczajową formułą: Oznajmiam wam radosną nowinę. Habemus Papam! - mamy papieża!, a następnie przedstawił nowego papieża: Carolum Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalem Wojtyla... Ioannem Paulum Secundum!. Jan Paweł II powiedział wtedy do tłumów: Najwybitniejsi kardynałowie powołali nowego biskupa Rzymu. Powołali go z dalekiego kraju, z dalekiego, ale jednocześnie jakże bliskiego poprzez komunię w chrześcijańskiej wierze i tradycji (...). Nie wiem, czy będę umiał dobrze wysłowić się w waszym... naszym języku włoskim. Gdybym się pomylił, poprawcie mnie. Jan Paweł II jest pierwszym papieżem z Polski, jak również pierwszym po ponad 450 latach biskupem Rzymu, nie będącym Włochem. Wybór na głowę Kościoła osoby z kraju socjalistycznego wpłynął znacząco na wydarzenia w Europie wschodniej i Azji. W Polsce ogromny entuzjazm. W Krakowie biją dzwony w kościele mariackim i w katedrze na Wawelu. Odzywa się największy z nich - dzwon Zygmunt. Ludzie wylegają na ulice, niosą zapalone świece i kwiaty, padają sobie w ramiona. Zaskoczenie było olbrzymie: Tadeusz Mazowiecki kilka godzin wcześniej powiedział kolegom z "Więzi" o swym przeczuciu, że tym razem papieżem zostanie Murzyn albo Polak. Ale gdy wieczorem Jan Turnau zadzwonił do niego z wiadomością o wyborze, nie uwierzył... Tylu ludzi chciało przekazać sobie dobrą nowinę, że w Warszawie zablokowały się telefony. Długo biły dzwony, ludzie pojechali na Stare Miasto, tam rzucali się sobie w ramiona. Entuzjazm w rodzinnych Wadowicach. Proboszcz ks. Edward Zacher dowiedział się o wyborze od jednego z młodszych księży. Kto to jest? - zapytał. To Lolek! - odparł wikary. Bogu niech będą dzięki! - wykrzyknął ks. Zacher i zaczął bić w dzwony. Polska telewizja nie poinformowała o wyborze od razu - trzeba było poczekać na oficjalną reakcję władz partii. Kreml nie krył niezadowolenia. Podobno Jurij Andropow, ówczesny szef KGB, wezwał rezydenta KGB w Warszawie i zapytał: Jak mogliście dopuścić do wyboru na papieża obywatela kraju socjalistycznego? Pewien wybitny dziennikarz włoski opowiadał Jerzemu Turowiczowi, że "Sowieci woleliby Aleksandra Sołżenicyna jako sekretarza generalnego ONZ niż Polaka jako papieża". Analiza sporządzona parę tygodni potem w ZSRR określa Jana Pawła II jako "prawicowca", który sprawiał kłopoty w Polsce, choć unikał otwartych ataków na komunizm. Raport kończył się stwierdzeniem, że Wojtyłę wybrano w wyniku... spisku niemiecko - amerykańskiego, w którym czołowe role odegrali kardynał John Król, polsko - amerykański biskup Filadelfii, oraz Zbigniew Brzeziński, doradca prezydenta Jimmy'ego Cartera ds. bezpieczeństwa narodowego. Spisek miał doprowadzić do destabilizacji Polski i w konsekwencji do rozpadu Układu Warszawskiego. Bp Tadeusz Pieronek opowiadał, jak księża z Polski relacjonowali Janowi Pawłowi II pierwsze reakcje rodaków na wybór. W końcu Papież zapytał: "A pili?". "Tak, pili - odpowiedzieliśmy chórem. W Krakowie dzwon Zygmunta długo nie mógł zadzwonić, bo dozorca, który miał klucz, poszedł na piwko". 22 października 1978 roku odbyła się uroczysta inauguracja pontyfikatu na placu Świętego Piotra. Jan Paweł II wypowiada słowa stanowiące motyw przewodni jego pontyfikatu: "Przez wiele wieków, kiedy następca świętego Piotra obejmował swoją stolicę, wkładano mu na głowę tiarę. Ostatni przyjął ją papież Paweł VI w 1963 roku.. Ale potem z niej zrezygnował, pozostawiając w tej sprawie swobodę swoim następcom. Papież Jan Paweł I nie włożył tiary i nie wkłada jej dzisiaj jego następca. Nie czas bowiem sięgać po to, w czym niesłusznie upatrywano symbolu władzy doczesnej papieża, gdy dzień dzisiejszy każe nam wpatrywać się w tajemnicę władzy samego Chrystusa. Tej władzy, która odpowiada całej głębi ludzkiego wnętrza, ludzkiego umysłu i serca. Tej władzy, która nie przemawia językiem siły, ale miłością i prawdą. Nie ma bowiem większej miłości ponad tę, żeby duszę dać za braci. Nowy następca Piotra na stolicy rzymskiej błaga dzisiaj: O Chryste, obym mógł stać się sługą Twojej jedynej władzy! (...). Obym mógł stać się sługą! I sługą sług! Nie lękajcie się, drodzy bracia i siostry, przyjąć władzę Chrystusa. Nie lękajcie się. Otwórzcie, otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi! Jego zbawczej władzy otwórzcie granice państw, systemów ekonomicznych, systemów politycznych, kierunków cywilizacyjnych. Nie lękajcie się! Chrystus wie, co jest w człowieku. On jeden. A dzisiaj człowiek bardzo często nie wie, co w nim jest. Tak bardzo często jest niepewny sensu swojego życia na ziemi. Tak często opanowuje go zwątpienie, które przechodzi w rozpacz. Pozwólcie zatem (...) Chrystusowi mówić do człowieka. On jeden ma słowa życia wiecznego". Od 25 stycznia do 1 lutego 1979 roku papież udaje się w pierwszą podróż ewangelizacyjną. Dominikana - Meksyk - Wyspy Bahama. Na III Konferencji Generalnej Episkopatów Ameryki Łacińskiej w Pueblo (Meksyk) Jan Paweł II kwestionuje radykalny nurt "teologii wyzwolenia", sprzeciwia się wizji Chrystusa jako "buntownika z Nazaretu", "rewolucjonisty". Ale kładzie też nacisk na poszanowanie praw człowieka i sprawiedliwości społecznej. W 1984 r. Kongregacja Nauki Wiary surowo krytykuje polityczne zaangażowanie teologii wyzwolenia, co odbiera mu społeczny rozmach. Dwa lata później drugi dokument nieznacznie łagodzi wymowę pierwszego i mówi o potrzebie autentycznie chrześcijańskiego wyzwolenia 4 marca 1979 roku ogłaszono pierwszą encyklikę Jana Pawła II Redemptor hominis ("Odkupiciel człowieka"). "Rola Kościoła jest służebna, gdyż Kościołowi nie wolno szukać siebie dla samego siebie. (...) Drogą Kościoła jest człowiek". W dniach od 2 do 10 czerwca 1979 roku następuje pierwsza pielgrzymka do ojczyzny. Podczas transmitowanego przez telewizję spotkania Papieża z Edwardem Gierkiem wszyscy mogli zobaczyć, jak I sekretarz KC PZPR, sprawny zwykle mówca, patrząc na kartkę, duka trzęsącym się głosem mowę powitalną. 2 czerwca 1979 roku miała miejsce homilia na pl. Zwycięstwa w Warszawie ze słowami: "Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi". Były akurat Zielone Świątki, uroczystość Zesłania Ducha Świętego, niemniej te słowa o Nim zabrzmiały politycznie i okazały się prorocze. Orędzie niepodległości duchowej było głoszone potem w Gnieźnie, Częstochowie, Krakowie. Także w Oświęcimiu, gdzie Papież mówił w imieniu wszystkich narodów, "których prawa są zapoznawane i gwałcone". Papieskie homilie zmieniły polskie społeczeństwo, uświadomiły mu, jaką jest siłą. Po raz pierwszy od 40 lat, stojąc w kilkusettysięcznych masach, ludzie słyszeli słowa prawdy i otuchy, wypowiadaną właściwie wprost druzgocącą ocenę komunizmu. Społeczeństwo schylone pod ciężarem niewoli wyprostowało się. Zaczęła się nowa epoka. W dniach 29 września - 7 października 1979 roku udaje się w podróż do Irlandii i USA. W miejscowości Drogheda na granicy dwóch Irlandii Papież potępia przemoc stosowaną na tej wyspie. Stwierdza, że nie chodzi tu o wojnę religijną między katolikami i protestantami. Mówi, że "musimy nazwać po imieniu systemy i ideologie, które są odpowiedzialne za tę walkę". 11 listopada 1979 roku przemawia w Papieskiej Akademii Nauk. Papież mówi: "Galileusz wiele wycierpiał od ludzi i instytucji Kościoła". 2-12 maja 1980 roku odbywa podróż do Afryki (Zair, Kongo, Kenia, Ghana, Górna Wolta, Wybrzeże Kości Słoniowej). Msza w Kinszasie zgromadziła milion ludzi. Napór tłumu spowodował śmierć dziewięciu osób, około 80 zostało rannych. Sierpień 1980. Od początku strajku na bramie do Stoczni Gdańskiej wisi otoczone kwiatami zdjęcie Jana Pawła II. 20 sierpnia 1980 roku nadchodzi d epesza Jana Pawła II do prymasa Wyszyńskiego z zapewnieniem o modlitwie, "aby Episkopat Polski ze swym Prymasem na czele (...) mógł również i tym razem dopomóc temu Narodowi w ciężkim zmaganiu się o chleb powszedni, o sprawiedliwość i zabezpieczenie jego nienaruszalnych praw do własnego życia i rozwoju". 10 września 1980 roku witając pielgrzymów z Gdańska, Papież nawiązuje do podpisanych 10 dni wcześniej porozumień sierpniowych: "Modląc się, polecam Chrystusowi, polecam Jego Matce to wszystko, co się dokonało i co się dokonuje w Polsce na przestrzeni ostatnich miesięcy. To szczególne dzieło (...) nie skierowane przeciwko nikomu, ale dla - dla odbudowy, dla godności, ażeby wszyscy mogli w niej uczestniczyć". 5-19 listopada 1980 to czas podróży do RFN. W przemówieniu do przedstawicieli Kościoła ewangelickiego Jan Paweł II porównał się do Lutra: "Reformator kilka wieków temu przybył do Rzymu jako pielgrzym, a dziś biskup Rzymu przybywa jako pielgrzym do duchowych spadkobierców Marcina Lutra". W przemówieniu do przedstawicieli wspólnoty żydowskiej powtórzył za biskupami niemieckimi: "Kto spotyka Jezusa Chrystusa, spotyka judaizm". 13 grudnia 1980 roku odbyła się prapremiera sztuki "Brat naszego Boga" na scenie Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Na widowni m.in. kardynał Macharski i członkowie Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. 16 grudnia 1980 roku Papież pisze list do przywódcy ZSRR Leonida Breżniewa: "Wydarzenia mające miejsce w Polsce w ostatnich miesiącach zostały wywołane nieuchronną koniecznością gospodarczej przebudowy kraju, co wymaga równocześnie przebudowy moralnej opartej na świadomym zaangażowaniu, w duchu solidarności, wszystkich sił całego społeczeństwa. Ufam, że zrobi Pan wszystko, co w Pana mocy, żeby rozładować obecne napięcie, aby polityczna opinia publiczna została uspokojona w kwestii tego delikatnego i pilnego problemu". 15 stycznia 1981 roku na audiencji przyjmuje Lecha Wałęsę i kierownictwo "Solidarności". 16-27 lutego 1981 odbywa podróż na Daleki Wschód, do Filipin i Japonii. W Manili Papież powiedział, że Kościół katolicki uznaje wszystkie elementy prawdy i dobra, jakie są w hinduizmie, buddyzmie i islamie. "Są one bowiem odbiciem Chrystusowej drogi, prawdy i życia". W Tokio spotkał się z cesarzem Japonii i zaprosił go do siebie. Małe grupki kontestowały to spotkanie międzyreligijne (cesarz jest dla Japończyków symbolem religijnym). 13 maja 1981 roku. Zamach. Strzały padły, gdy Papież wjeżdżał na audiencję generalną na plac św. Piotra nieosłoniętym jeszcze kuloodpornymi szybami papamobilem. Jedna kula przeszła na wylot przez brzuch, druga trafiła Papieża w prawe ramię. Najgroźniejsza była trzecia rana - kula minęła o kilka milimetrów tętnicę główną przewodu pokarmowego; jej naruszenie powoduje śmierć na miejscu. Kule ominęły też kręgosłup. Natychmiastowa operacja była bardzo trudna (trzeba było wyciąć m.in. 55 cm jelit), ale się udała. Jeden ze sprawców zamachu, młody Turek Mehmet Ali Agca, został ujęty; inni uciekli. Jego zeznania są do dziś pełne sprzeczności i ciągle nie wiadomo, czyim był narzędziem. Podejrzenia kierowały się oczywiście w stronę Kremla. Pod koniec marca 2005 r. dziennik "Corriere della Sera" ogłosił, że w archiwach Stasi - służb bezpieczeństwa NRD - odnaleziono dokumenty potwierdzające, że rozkaz zabicia Papieża wydało KGB. Wykonanie powierzono bułgarskim służbom specjalnym, a Stasi miała zatrzeć ślady prowadzące do rzeczywistych sprawców zbrodni. Niemiecki urząd ds. akt Stasi nie potwierdził jednak tej informacji. Wiadomo także, że zamachowi można było zapobiec, gdyby nie zaniedbanie i lekceważenie sygnałów ostrzegawczych przez amerykańską CIA. Nie udało się dowieść związków Agcy z wywiadem sowieckim. Turek formalnie należał do faszyzującej organizacji Szare Wilki. Zaraz po zamachu list do Papieża napisała matka Agcy. Prosiła o "przebaczenie dla niegoi tych wszystkich, którzy opanowani są przez zło i którym potrzebna jest pomoc ludzi i Boga". Jan Paweł II w tekście nadanym przez radio watykańskie zaraz po zamachu podziękował wszystkim za modlitwy i powiedział: "Modlę się za brata, który zadał mi cios, i szczerze mu przebaczam".A modlił się, można by rzec, cały świat. Szczególnie Polacy, którym groziła utrata dwóch duchowych przywódców narodu: w dniu zamachu było wiadomo, że umiera prymas Wyszyński. 28 maja 1981 roku na wiadomość o śmierci Prymasa Papież w telegramie kondolencyjnym nazywa prymasa Stefana Wyszyńskiego "wielkim Synem Kościoła i naszego Narodu". 13 grudnia 1981 roku nastąpiło wprowadzenie stanu wojennego w Polsce. Papież mówi na placu św. Piotra: "Nie może być przelewana polska krew, bo przelano jej zbyt wiele, zwłaszcza w czasie ostatniej wojny. Trzeba uczynić wszystko, aby w pokoju budować przyszłość ojczyzny". 19 grudnia 1981 roku w liście do gen. Wojciecha Jaruzelskiego Jan Paweł II apeluje do sumienia generała, "ażeby nie był kontynuowany stan wojenny w Polsce. (...) Trzeba uczynić wszystko, ażeby tegorocznych Świąt rodacy nie musieli spędzać pod groźbą śmierci i represji". 24 grudnia 1981 roku, tak jak w Polsce na wezwanie podziemnej "Solidarności" wigilijne świece zapłonęły również w oknie Papieża. 12-15 maja 1982 roku odbywa podróż do Portugalii. W pierwszą rocznicę zamachu Papież odwiedził sanktuarium w Fatimie, by podziękować Maryi za ocalenie. W homilii mówił, że proroctwo fatimskie odczytuje z drżeniem serca: "Grzech zyskał tak bardzo prawo obywatelstwa, a negacja Boga rozprzestrzeniła się w ludzkich światopoglądach i programach". Wieczorem 12 maja Juan Fernandez Krohn, wyświęcony na księdza przez ultrakonserwatywnego abp. Lefebvre'a, usiłował zamordować Papieża sztyletem. 10 października 1982 roku kanonizacjuje o. Maksymiliana Kolbego w Watykanie. 16-23 czerwca 1983 roku odbywa drugą pielgrzymkę do ojczyzny: Warszawa, Niepokalanów, Częstochowa, Poznań, Katowice, Wrocław, Góra św. Anny, Kraków. W przemówieniu w Belwederze podczas spotkania z gen. Jaruzelskim Papież powiedział: "I chociaż życie w Ojczyźnie od 13 grudnia 1981 r. zostało poddane surowym rygorom stanu wojennego, który został zawieszony od początku bieżącego roku - to przecież nie przestaję ufać, że owa zapowiadana wielokrotnie odnowa społeczna, według zasad wypracowywanych w takim trudzie w przełomowych dniach sierpnia 1980 roku i zawarta w porozumieniach, dojdzie stopniowo do skutku". W Niepokalanowie Jan Paweł II przypomniał słowa św. Pawła z Listu do Rzymian: "Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj", odnosząc je do "trudnego momentu historycznego". W Częstochowie powiedział młodzieży: "Musicie od siebie wymagać, nawet gdyby inni od was nie wymagali", zaznaczając zarazem: "Wiem o waszych cierpieniach, o waszej trudnej młodości, o poczuciu krzywdy i poniżenia, o jakże często odczuwanym braku perspektyw na przyszłość". W Katowicach mówił, że ludzie pracy w Polsce mają prawo do dialogu z władzą. W Krakowie na Błoniach polecił Chrystusowi trudne "dziś i jutro" narodu i zacytował psalm: "Chociażbym chodził ciemną doliną, zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną". Wierni wznosili transparenty "Solidarności" i skandowali: "Solidarność! Solidarność!". W Tatrach, w schronisku w Dolinie Chochołowskiej - Ojciec Święty spotyka się z Lechem Wałęsą. Wałęsa przed papieską wizytą w Polsce wysłał list z prośbą o audiencję. Władze próbowały nie dopuścić do tego spotkania, Papież jednak stanowczo go zażądał. Przed odlotem na lotnisku w Balicach pod Krakowem rozmowa Papieża z gen. Jaruzelskim trwała znacznie dłużej, niż planowano; była niewątpliwie bardzo ostra. 27 grudnia 1983 roku Papież odwiedza w więzieniu Ali Agcę. Rozmowa trwała kwadrans. "Ali Agca - pisał potem André Frossard - pełnił honory pana celi. - Oto moje mieszkanie - powiedział z ironią i więcej nic nie usłyszano; obecna tam telewizja stała się nagle głucha i niema. (...) Agca zaprowadził swego gościa w głąb pomieszczenia, podczas gdy kamery pozostały na progu, i zajęli miejsca - Papież w fotelu, on na krześle (...) Papież trzymał swego rozmówcę za ramię, jakby chciał go przyciągnąć do siebie. Schylony Agca mówił mu coś do ucha i nie było widać jego twarzy, zasłoniętej przez profil tego, który może był w tym momencie jego spowiednikiem". Sam Jan Paweł II po rozmowie z zamachowcem powiedział: "Dzisiaj, po ponad dwóch latach, mogłem powtórzyć słowa przebaczenia, (...) Myślę, że to dzisiejsze spotkanie w ramach Roku Odkupienia jest opatrznościowe. Nie było zaplanowane: po prostu doszło do niego, a Pan dał mi - myślę, że nie tylko mnie, ale także i jemu - łaskę, byśmy się spotkali jak ludzie i jak bracia". 31 stycznia - 11 lutego 1986 odbywa podróż do Indii. Sprawozdawca "Tygodnika Powszechnego" zanotował: "Czekający na Ojca Świętego wraz z Matką Teresą kapłan z sąsiedniej świątyni bogini Kali nakłada Ojcu Świętemu wieniec z kwiatów, drugi - Matce Teresie, ale Papież zdejmuje swój i jej nakłada. Po chwili wchodzą do przytułku, gdzie Ojciec Święty karmi kolacją 86 podopiecznych (z których czworo tegoż wieczora umiera...)". 13 kwietnia 1986 roku Papież w synagodze rzymskiej. Mówi: "Jesteście naszymi braćmi umiłowanymi i w pewien sposób można by powiedzieć: naszymi starszymi braćmi". 27 października 1986 roku odbywa się Światowy Dzień Modlitw o Pokój. W Asyżu spotkali się z Papieżem chrześcijanie różnych wyznań, a także muzułmanie, hinduiści, buddyści (z Dalajlamą), szintoiści, sikhowie, dżiniści, zoroastrianie, bahaiści, przedstawiciele tradycyjnych religii afrykańskich i ameroindiańskich. Takie spotkania będą się odtąd odbywać co roku. 30 kwietnia - 4 maja 1987 odbywa podróż do RFN. Beatyfikacja Edyty Stein - siostry Teresy Benedykty od Krzyża. Urodzona w rodzinie żydowskiej Edyta Stein przyjęła religię katolicką i wstąpiła do klasztoru karmelitanek. Zginęła zagazowana w Auschwitz. 8-14 czerwca 1987 roku odbywa trzecią pielgrzymkę do ojczyzny. Warszawa, Majdanek, Lublin, Tarnów, Kraków, Gdynia, Westerplatte, Gdańsk, Częstochowa, Łódź. Kongres Eucharystyczny, beatyfikacja bpa Michała Kozala i Karoliny Kózkówny. W przemówieniu na Zamku Królewskim Jan Paweł II mocno akcentuje "podmiotowość człowieka i narodu". Ale o ile w czasie dwóch pierwszych pielgrzymek Papież głównie dodawał otuchy, o tyle teraz zaczyna wymagać. Przypomina etyczne wymagania nie tylko władzom, ale i narodowi. W szczecińskim przemówieniu do rodzin mówi o ofiarach permisywizmu i relatywizmu moralnego. W przemówieniu do młodzieży na Westerplatte mówi też o zagrożeniu, jakim jest klimat relatywizmu: padają wtedy "skrzydlate" słowa, że "każdy ma swoje Westerplatte". 10-21 września 1987 odbywa podróż do USA. W miasteczku Columbia w Południowej Karolinie Papież spotyka się z 30 przywódcami religijnymi różnych Kościołów. Ktoś z niekatolików nazwał je "najważniejszym wydarzeniem ekumenicznym stulecia". 30 czerwca 1988 roku abp Marcel Lefebvre wyświęca czterech biskupów bez zgody Papieża, ściągając na siebie ekskomunikę. W Kościele katolickim dochodzi do schizmy z elementami herezji, ponieważ wspólnota abp. Lefebvre'a odrzuca uchwały Soboru Watykańskiego II, otwierające katolicyzm na inne wyznania chrześcijańskie, inne religie i w ogóle współczesny świat. 15 sierpnia 1988 roku ukazuje się list papieski "Mulieris dignitatem" o godności i powołaniu kobiety. Jan Paweł II potępia męską dominację nad kobietami, lecz również przejmowanie przez kobiety męskich wzorów zachowań, sprzeczne z ich powołaniem macierzyńskim. 8-11 października 1988 odbywa podróż do Francji. W przemówieniu do Parlamentu Europejskiego w Strasburgu Papież-Polak mówił: "Jeżeli Europa chce pozostać wierna samej sobie, trzeba, aby potrafiła zgromadzić wszystkie żywotne siły kontynentu, szanując odrębny charakter każdego regionu, ale zarazem odkrywając leżącą u korzeni duchową wspólnotę". Mówił o konieczności współpracy z krajami nie- należącymi do Rady Europy, "zwłaszcza tymi z Europy Środkowej i Wschodniej". 24 kwietnia 1989 roku następuje Beatyfikacja Franciszki Siedleckiej, założycielki zgromadzenia sióstr nazaretanek. W przemówieniu do pielgrzymów z Polski Papież mówi: "Wydaje się, że ojczyzna nasza stanęła wobec nowych możliwości, że jej synowie i córki będą mogli coraz pełniej decydować o jej losie, o jej kształcie i przyszłości. Potrzeba zatem mądrości, potrzeba wierności w przymierzu z Bogiem, nowego twórczego trudu, nowych świętych, nauki, która płynie z historii i od tych, którzy ojczyznę prawdziwie miłowali". 17 lipca 1989 roku następuje wznowienie pełnych stosunków dyplomatycznych między Stolicą Apostolską i Polską. 1 grudnia 1989 roku Świat się zmienia. Do Watykanu przybywa z wizytą Michaił Gorbaczow. Witając gościa, Papież powiedział: "W obecnej chwili czynię moim oczekiwanie milionów Pańskich współobywateli, a wraz z nimi milionów obywateli świata, że prawo do wolności sumienia, które stanie się przedmiotem obrad Rady Najwyższej [ZSRR], przyczyni się do zagwarantowania wszystkim wierzącym możliwości pełnego korzystania z wolności religijnej, które - jak wielokrotnie przypominałem - jest fundamentem wszystkich innych wolności". 21-25 kwietnia 1990 roku Papież odwiedza Czechosłowację; po raz pierwszy przybywa do kraju postkomunistycznego. Prezydent Vaclav Havel wita go słowami: "Uczestniczę w cudzie". 10 grudnia 1990 roku papież pisze list do prezydenta elekta Lecha Wałęsy: "Niech Naród Polski, pomimo bardzo trudnych, pierwszych po wojnie wolnych wyborów zawierzy temu, który wbrew nadziei uwierzył nadziei". 1-9 czerwca 1991 odbywa czwartą pielgrzymkę do Polski: Koszalin, Rzeszów, Przemyśl, Lubaczów, Kielce, Radom, Łomża, Białystok, Olsztyn, Włocławek, Płock, Warszawa. Przesłaniem głównym jest Dekalog. W Koszalinie Papież komentował pierwsze przykazanie: "Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną". W Kielcach i Radomiu tematem homilii było "Nie zabijaj". W Kielcach Papież wręcz krzyknął, mówiąc o aborcji. Tłumaczył się: "Może dlatego tak mówię, jak mówię, ponieważ to jest moja Matka, ta ziemia (...). I zrozumcie, wy wszyscy, którzy lekkomyślnie podchodzicie do tych spraw, zrozumcie, że te sprawy nie mogą mnie nie boleć. Was też powinny boleć!". W Radomiu rozszerzył "zasięg tego przykazania na wszystkie działania przeciw bliźniemu zrodzone z nienawiści czy mściwości". O aborcji powiedział: "Czy jest taka ludzka instancja, czy jest taki parlament, który ma prawo zalegalizować zabójstwo niewinnej i bezbronnej ludzkiej istoty?". Padło wtedy określenie: "cmentarz nienarodzonych". Na warszawskiej Agrykoli stwierdził, że egzamin z naszej wolności jest przed nami. Ta pierwsza wizyta w wolnej Polsce była jedyną, która wywołała widoczny m.in. w prasie konflikt z częścią zlaicyzowanego społeczeństwa. Papież zastał Polskę inną, niż się spodziewał, rozczarował się. Podczas spotkania ekumenicznego w warszawskiej świątyni luterańskiej wyraził myśl, że tolerancja to za mało: "Cóż to za bracia i siostry w Chrystusie, którzy się jedynie tolerują?!" Przed poprzednimi wizytami Papieża władze komunistyczne robiły wszystko, by nie odwiedził on wschodniej części kraju. Teraz było to już możliwe. Na spotkania z nim przybyły tysiące wiernych z Litwy, Ukrainy i Białorusi. 13-16 sierpnia 1991 roku kolejna wizyta w Polsce. Papież odwiedza grób rodzinny w Krakowie i Wadowice, w Częstochowie spotyka się z milionem młodych pielgrzymów przybyłych z całego świata na obchody Światowego Dnia Młodzieży. 25 czerwca 1992 roku Jan Paweł II podpisuje nowy "Katechizm Kościoła Katolickiego". Na ośmiuset stronach zawarto kompendium nauki Kościoła o teologii i moralności. Prace nad katechizmem trwały sześć lat. Jego pierwszy projekt przedstawiono wszystkim biskupom katolickim. Ci przekazali do Watykanu 25 tysięcy uwag i propozycji poprawek. Kongregacja Nauki i Wiary przedstawiła Papieżowi ostateczny projekt katechizmu w lutym 1992 r. Według Papieża to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Kościoła. Poprzedni katechizm pochodził z 1566 roku. 15 lipca 1992 roku Papież przechodzi operację niezłośliwego nowotworu. Życzenia zdrowia przysłali m.in.: król Jordanii Husajn, Michaił Gorbaczow i Ali Agca, który 11 lat wcześniej dokonał zamachu na Papieża. Operacja się udała i pacjent szybko powrócił do zdrowia. 31 października 1992 roku następuje rehabilitacja Galileusza skazanego w 1633 r. za głoszenie teorii Kopernika. 15 stycznia 1993 roku podczas spotkania z polskimi biskupami w Watykanie Papież przypomina: "Kościół katolicki nie jest związany z żadnym systemem politycznym i nie utożsamia się z żadną partią polityczną. Kościół jest ponad podziałami partyjnymi, jest otwarty na wszystkich ludzi dobrej woli, a żadna partia polityczna nie może uzurpować sobie prawa do jego reprezentowania". 27 lutego 1993 roku pisze list do arcybiskupa Sarajewa wzywający zgwałcone przez Serbów Bośniaczki, by przemieniły "akt przemocy w akt miłości". Dokument wywołał kontrowersje - odczytano go jako apel, by zgwałcone kobiety nie przerywały ciąży. 9-16 sierpnia 1993 roku odbywa kolejną podróż. Jamajka, Meksyk i USA. "Jeśli chcesz, Ameryko, sprawiedliwości dla wszystkich, prawdziwej wolności i trwałego pokoju, tedy, Ameryko, broń życia!" - woła Papież w USA. Bardzo ostro krytykuje aborcję i eutanazję. 4-10 września 1993 roku odbyła się pierwsza pielgrzymka do krajów byłego ZSRR - Litwy, Łotwy i Estonii. Papież ostro potępia ateistyczny komunizm, a równocześnie odcina się od klerykalizmu rozumianego jako bezpośredni udział Kościoła w rządach czy "niewłaściwa ingerencja w działalność instytucji publicznych". 21 września 1993 roku pierwszy raz w historii spotykają się Papież i naczelny rabin Izraela. Jan Paweł II i Israel Meir Lau rozmawiają w Castel Gandolfo. Papież przyjmuje zaproszenie do Ziemi Świętej. Tydzień wcześniej - po podpisaniu izraelsko-palestyńskiego porozumienia pokojowego - Watykan zgodził się uznać państwo Izrael. 11 listopada 1993 roku Papież potyka się i doznaje zwichnięcia stawu biodrowego. 28 kwietnia 1994 roku Papież upada i łamie sobie kość udową. 30 maja 1994 roku w liście do biskupów Jan Paweł II opowiada się przeciw kapłaństwu kobiet. Podkreśla, że zadecydował o tym sam Chrystus, wybierając na apostołów tylko mężczyzn. 13-14 lipca 1994 roku odbywa się piąty w czasie tego pontyfikatu konsystorz nadzwyczajny. 114 kardynałów dyskutuje nad sposobem uczczenia kolejnego milenium. Papież wzywa Kościół do wielkiego rachunku sumienia. Mówi: "Tylko odważne uznanie błędów, za które chrześcijanie są odpowiedzialni, i stanowcze postanowienie, aby je naprawić, może pomóc wprowadzić Kościół w trzecie tysiąclecie". Część kardynałów chłodno przyjmuje propozycje Papieża - ci z Europy Środkowej i Wschodniej uważają, że takie "mea culpa" może być wykorzystane przez krytykę wrogą Kościołowi, do niedawna w ich krajach dominującą; przez innych kardynałów, m.in. z Kurii Rzymskiej, przemawiał konserwatyzm teologiczny. Wrzesień 1994 roku. Ukazuje się książka Jana Pawła II "Przekroczyć próg nadziei", która wkrótce stanie się światowym bestsellerem. 2 listopada 1994 roku. Włoska "La Stampa" publikuje wywiad z Papieżem: "Zwolennicy kapitalizmu w jego skrajnej postaci mają skłonność do zamykania się na to, co komunizm zrobił dobrego - na jego wysiłki dla zapobiegania bezrobociu, troskę o ubogich". 14 listopada 1994 roku. W liście "Tertio millennio adveniente" ("Na progu trzeciego tysiąclecia") Papież wzywa Kościół do rachunku sumienia: "Istnieje bolesny rozdział, do którego dzieci Kościoła muszą wrócić w duchu skruchy. To przyzwolenie, zwłaszcza w pewnych wiekach, na nietolerancję, a nawet przemoc w służbie prawdy". 12-22 stycznia 1995 roku kolejna podróż. Filipiny, Papua-Nowa Gwinea, Australia i Sri Lanka. Ponad 4 mln wiernych uczestniczy w Manili we mszy z okazji X Międzynarodowego Dnia Młodzieży. 30 marca 1995 roku ukazuje się Encyklika Evangelium vitae ("Ewangelia życia") potępia aborcję, eutanazję, samobójstwa, sztuczne zapłodnienie i eksperymenty na embrionach. 21-27 maja 1995 roku to wizyta w Czechach. Papież odprawia też mszę w polskim Skoczowie. Mówi: "Pod hasłami tolerancji w życiu publicznym i w środkach masowego przekazu szerzy się nieraz wielka, może coraz większa nietolerancja. Odczuwają to ludzie wierzący. Zauważa się tendencję do spychania ich na margines życia społecznego, ośmiesza się i wyszydza to, co dla nich stanowi nieraz największą świętość". 29 czerwca 1995 roku. W "Liście do kobiet" Jan Paweł II pisze: "Szczerze ubolewam z powodu odpowiedzialności licznych synów Kościoła" w utrudnianiu życiowej roli kobiety, "pomijanej i niedocenianej, spychanej na margines, a wreszcie sprowadzanej do roli niewolnicy". 21-24 czerwca 1996 roku odbywa kolejną pielgrzymkę do Niemiec. Pod Bramą Brandenburską Papież mówi: "Berlińczykom i wszystkim Niemcom, którym jestem wdzięczny za pokojową rewolucję, jaka doprowadziła do otwarcia tej bramy, mówię: Ducha nie gaście. Trzymajcie tę bramę otwartą dla siebie i innych". 19 listopada 1996 roku Papież przyjmuje na prywatnej audiencji dyktatora Kuby Fidela Castro. Niektórzy emigranci z Kuby protestowali przed Bazyliką św. Piotra, inni mieli nadzieję, że spotkanie to przyczyni się do demokratyzacji na wyspie. 7 kwietnia 1997 roku następuje oficjalna wizyta Aleksandra Kwaśniewskiego w Watykanie. "Ojciec Święty z radością konstatuje fakt, że Polska może wejść do struktur europejskich i NATO, bo otwarcie świata na Polskę i Polski na świat było przecież jedną z głównych myśli jego pontyfikatu" - mówił prezydent po spotkaniu. 31 maja - 10 czerwca 1997 roku odbywa się kolejna pielgrzymka do Polski. We Wrocławiu Jan Paweł II mówi: "Prawdziwa wolność wymaga ładu. Chodzi przede wszystkim o ład moralny, ład w sferze wartości, ład prawdy i dobra. (...) Gdy w sferze moralnej panuje chaos i zamęt, wolność umiera, człowiek z wolnego staje się niewolnikiem - niewolnikiem instynktów, namiętności czy pseudowartości". W Legnicy apeluje o troskę wobec najbiedniejszych. W Gnieźnie zwraca się do przywódców siedmiu państw Europy Środkowej: "Trzeba, by Europejczycy umieli zdecydowanie podjąć wysiłek twórczej współpracy, aby umacniali pokój między sobą i wokół siebie. Nie można pozostawić żadnego kraju, nawet najsłabszego, poza obrębem wspólnot, które obecnie powstają". Papież kanonizuje królową Jadwigę i franciszkanina Jana z Dukli. 20 sierpnia 1997 roku Papież przybywa do Paryża na 12. Światowe Dni Młodzieży. Ponad milion młodych ludzi w stolicy Francji pulsuje jak na rockowym koncercie, wymachuje kolorowymi flagami i skanduje: "Hello, Pope!" ("Cześć, Papieżu!"). Ojciec Święty odprawia mszę w kolorowych szatach liturgicznych zaprojektowanych przez Jean-Charles'a de Castelbajaca - francuskiego arystokratę, który ubiera największe gwiazdy estrady: od aktorki Lauren Bacall po zespół Sex Pistols. Mówi o sprawach ostatecznych: "Człowiek przychodzi na świat, rośnie, dojrzewa, odkrywa swoje powołanie i rozwija swoją osobowość w ciągu lat swojej aktywności. Później zbliża się do momentu, kiedy musi opuścić ten świat. Im dłuższe jest jego życie, tym bardziej odczuwa swoją kruchość i stawia sobie pytanie, co jest poza granicami śmierci. Stąd wynika pytanie, które zadaje się Temu, który zwyciężył śmierć: Panie, gdzie mieszkasz, pomóż nam odnaleźć prawdziwy sens naszego życia". Kolorowe rzesze młodzieży słuchają jak zaklęte. Podczas pożegnania powtarza się rytuał doskonale znany z wielu podobnych spotkań na całym świecie: młodzi chcą być jak najdłużej z Papieżem, krzyczą: "Zostań z nami!". "Pożyjemy, zobaczymy" - odpowiada Jan Paweł II. Potem zamyka oczy. 21-25 stycznia 1998 roku odbywa pielgrzymkę na Kubę. Uważana jest za jedną z najważniejszych. Papież apelował bardzo mocno o respektowanie praw człowieka, wolności i sprawiedliwości społecznej. Potępiał w ten sposób dyktaturę komunistyczną, ale równocześnie krytykował drapieżny liberalizm współczesnego kapitalizmu. Wystąpił do Fidela Castro o zwolnienie więźniów politycznych, ale również do USA o zniesienie embarga. Skrytykował dwa rodzaje fundamentalizmu: "Nowoczesne państwo nie może uczynić ateizmu ani religii jednym ze swych nakazów politycznych". Był w bardzo dobrej formie fizycznej i dobrym humorze - przerywanie mu oklaskami skomentował żartem: "Papież nie jest przeciw aplauzom. Papież je lubi, bo może sobie wtedy trochę odpocząć". Po powrocie do Watykanu powiedział: "Co do mojej pielgrzymki na Kubę, powiem tylko tyle, że bardzo mi przypominała pierwszą moją pielgrzymkę do Polski w roku 1979, i życzyłbym naszym braciom i siostrom z tej pięknej wyspy, ażeby owoce tej pielgrzymki były podobne jak owoce pielgrzymki ówczesnej, do Polski". 11 października 1998 roku następuje Kanonizacja Edyty Stein - karmelitanki Teresy Benedykty od Krzyża. Edyta Stein, filozof-fenomenolog z niemieckiej rodziny żydowskiej, przyjęła chrzest i wstąpiła do klasztoru. W 1942 r. zamordowano ją w Oświęcimiu. Niektórzy działacze żydowscy protestowali przeciw wyniesieniu na ołtarze konwertytki z judaizmu. 18 października 1998 roku podczas mszy na placu św. Piotra z okazji 20-lecia pontyfikatu i 40-lecia sakry biskupiej Jan Paweł II dokonał w homilii osobistego rachunku sumienia: "Czy byłeś gorliwym i czujnym nauczycielem wiary w Kościele? Czy próbowałeś przybliżać współczesnym ludziom wielkie dzieła Soboru Watykańskiego II? Czy próbowałeś zadowolić oczekiwania wierzących w Kościele i ten głód prawdy, który daje się odczuć w świecie, poza Kościołem?". Pierwszego dnia obchodów rocznicy Papież zatelefonował z podziękowaniem do RAI Uno podczas nadawanego przez tę włoską stację telewizyjną programu poświęconego Jemu. 14 kwietnia 1999 roku podczas audiencji generalnej Papież mówił do Polaków: "Przeżyliśmy okres, w którym starano się nas oderwać od religii. Okres ateizmu teoretycznego i praktycznego - marksizmu. Dzisiaj, może pod inną postacią, ten sam ateizm powraca na ziemię polską i do polskich umysłów i serc. Starajmy się, ażeby milenium, drugie tysiąclecie narodzin Chrystusa, przywróciło nam pewność tej drogi, którą On nas prowadzi - w Duchu Świętym do Ojca". 5-17 czerwca 1999 roku to już szósta pielgrzymka do ojczyzny. Rekordowa pod względem czasu trwania i liczby odwiedzanych miejscowości (Gdańsk, Sopot, Pelplin, Elbląg, Licheń, Bydgoszcz, Toruń, Ełk, Wigry, Siedlce, Drohiczyn, Warszawa, Sandomierz, Zamość, Radzymin, Łowicz, Sosnowiec, Kraków, Stary Sącz, Wadowice, Gliwice, Częstochowa). Obfitowała w sensacyjne wydarzenia: niespodziewane odwiedziny u państwa Milewskich, gospodarzy we wsi Leszczewo koło Wigier, nagły projekt podróży do Armenii, do umierającego katolikosa (głowy tamtejszego Kościoła) bezpośrednio z Polski, zaniechanie tej wizyty z powodu choroby, która uniemożliwiła Papieżowi także celebrowanie mszy na Błoniach krakowskich i przesunęła spotkanie z wiernymi w Gliwicach, wreszcie humor papieski, tym razem też rekordowy (teksty Ojca Świętego: "Niech żyje łupież" zamiast "papież" oraz "witamy Cię, leniu" zamiast "w Licheniu", a także uroczo żartobliwe dialogi z wiernymi w Wadowicach i Gliwicach). Papież złożył wizytę, pierwszą w historii papiestwa, w parlamencie. Powiedział tam, że "integracja polski z Unią Europejską jest od samego początku wspierana przez Stolicę Apostolską", zaprosił do papamobilu prezydenta Kwaśniewskiego z żoną. Stwierdził, że "nasz kraj poczynił wielkie postępy na drodze rozwoju gospodarczego", zarazem jednak mocno akcentował niedolę bezrobotnych i ubogich. Beatyfikował 108 męczenników II wojny światowej, zakonnicę Reginę Protmann i Edmunda Bojanowskiego w Warszawie, ks. Stefana Frelichowskiego w Toruniu, kanonizował księżnę Kingę w Starym Sączu. 12 grudnia 1999 roku. Apel do rządzących, "by z okazji milenium osiągnęli międzynarodowe porozumienie w sprawie zniesienia kary śmierci". 17 grudnia 1999 roku. Papież wyraził głęboki żal z powodu śmierci ks. Jana Husa, spalonego na stosie w 1415 r. decyzją Soboru w Konstancji. 18 stycznia 2000 roku. Papież otworzył Święte Drzwi w rzymskiej Bazylice św. Piotra wspólnie z arcybiskupem Canterbury George'em Careyem, pierwszym hierarchą anglikańskim, i przedstawicielem patriarchy Konstantynopola metropolitą Atanazym. 24-26 lutego 2000 roku odbywa pielgrzymkę do Egiptu. Najważniejszym jej wydarzeniem była modlitwa Papieża przy krzewie na Synaju, utożsamianym z krzakiem, z którego Bóg przemówił do Mojżesza, oraz wygłoszony tekst na temat Dekalogu, danego tam Mojżeszowi, zawierającego "jedyne prawdziwe podstawy dla życia jednostek, społeczeństw i narodów". W Kairze Jan Paweł II na spotkaniu ekumenicznym ponowił apel do innych Kościołów, by wspólnie z nim szukały form, w których jego papieska posługa może być uznana przez wszystkich chrześcijan za służbę miłości. Ponaglał dwukrotnie: "Drodzy bracia, nie ma czasu do stracenia w tej sprawie!". Patriarcha koptyjski rozmawiał z Papieżem ciepło, nie wziął jednak udziału w odprawionej tam mszy. Także potem opat prawosławnego klasztoru św. Katarzyny położonego u stóp Synaju, abp Damianos, powitał Jana Pawła II bardzo serdecznie, ale ani on, ani tamtejsi mnisi nie wzięli udziału w odprawionym tam przez Papieża nabożeństwie. 12 marca 2000 roku odbyło się nabożeństwo ekspiacyjne, którego punktem kulminacyjnym było wyznanie win Kościoła rozpisane na głosy Papieża i siedmiu kardynałów. Modlono się o wybaczenie grzechów narzucania prawdy siłą, naruszania jedności Kościoła, grzechów popełnionych w stosunku do Izraela, wyznawców innych religii, słabszych grup społecznych, takich jak imigranci i Cyganie, kobiet, ubogich, odepchniętych... 20-26 marca 2000 roku Papież odbywa pielgrzymkę do Ziemi Świętej: Jordanii, Izraela i Autonomii Palestyńskiej. Podczas mszy w Betlejem nastąpił znamienny moment: po kazaniu Papież poczekał chwilę, aż z pobliskiego meczetu rozlegnie się śpiew muezzina. Ów gest został przyjęty z uznaniem przez licznych muzułmanów, którzy wraz z przewodniczącym Autonomii Palestyńskiej Jaserem Arafatem przybyli na nabożeństwo. Po mszy Papież odwiedził obóz uchodźców palestyńskich. 23 marca 2000 roku w Instytucie Yad Vashem złożył hołd ofiarom Szoah. "Jako biskup Rzymu i następca apostoła Piotra zapewniam naród żydowski, że Kościół katolicki (...) jest głęboko zasmucony z powodu nienawiści, aktów prześladowania i okazywania antysemityzmu skierowanego przeciw Żydom przez chrześcijan w jakimkolwiek miejscu i czasie". Ostatniego dnia pielgrzymki Jan Paweł II modlił się pod Ścianą Płaczu. 12-13 maja 2000 roku odbywa pielgrzymkę do sanktuarium Maryjnego w Fatimie (Portugalia). Sensacją stało się przemówienie sekretarza stanu kard. Angelo Sodano, który ujawnił, że w tzw. trzeciej tajemnicy fatimskiej przepowiedziany jest zamach na Papieża. 21-28 stycznia 2001 roku następuje bezprecedensowa nominacja aż 44 kardynałów, w tym dwóch Polaków - kurialisty abp. Zenona Grocholewskiego i metropolity łacińskiego lwowskiego abp. Mariana Jaworskiego. 11 marca 2001 roku następuje najliczniejsza w dziejach beatyfikacja: wyniesienie na ołtarze 233 obrońców Kościoła zamordowanych podczas wojny domowej w Hiszpanii. 23-27 czerwca 2001 roku odbywa pielgrzymkę na Ukrainę. Kościół prawosławny podległy patriarchatowi moskiewskiemu do końca sprzeciwiał się wizycie. W Kijowie i Lwowie Papież przewodniczył liturgiom w dwu obrządkach - greckokatolickim (bizantyjsko-ukraińskim) i łacińskim. 22-27 września 2001 roku to pielgrzymka do Kazachstanu i Armenii. W Astanie Papież mówił, że religia nigdy nie może usprawiedliwiać przemocy i wojny - była to oczywista aluzja do ataku terrorystów w USA. W Armenii Jan Paweł II zamieszkał "w domu Brata" katolikosa Garegina II. Garegin uczestniczył we mszy papieskiej i wspólnie z nim udzielił końcowego błogosławieństwa. 21 października 2001 roku następuje Beatyfikacja Marii i Ludwika Beltrame Quattrocchich. Po raz pierwszy na ołtarze wyniesiono dwoje ludzi za święte życie w związku małżeńskim. 23 kwietnia 2002 roku na spotkaniu z kardynałami i biskupami USA poświęconemu sprawie księży--pedofilów Papież oznajmił, że "jest zdruzgotany faktem, że księża i osoby duchowne, których powołaniem jest pomagać ludziom, same wywołały skandal. (...) Nadużycie, jakie doprowadziło do tego kryzysu, jest złem według wszelkich standardów i społeczeństwo słusznie uważa je za zbrodnię. Jest wstrząsającym grzechem również w oczach Boga". 22-26 maja 2002 roku Jan Paweł II jest w Azerbejdżanie i Bułgarii. W Bułgarii patriarcha Maksym niespodziewanie wziął udział w ogólnym powitaniu Papieża, ale potem już nie witał go we własnej katedrze. Papież rozradował Bułgarów słowami, że nigdy nie wierzył w "bułgarski ślad" w śledztwie po zamachu z 1981 r. Beatyfikował trzech księży zamordowanych przez reżim komunistyczny. W czasie tej podróży widać było wyraźnie zły stan zdrowia Papieża: poruszał się tylko na ruchomym balkoniku. 16-19 sierpnia 2002 roku następuje krótka pielgrzymka do ojczyzny, ograniczona do Krakowa i okolic, ale swoim głównym przesłaniem o Miłosierdziu Bożym najbardziej uniwersalna z dotychczasowych. Papież poświęcił w Łagiewnikach świątynię głoszonego za pośrednictwem św. Faustyny Bożego Miłosierdzia, powierzając Mu świat. Na krakowskich Błoniach podczas mszy z 2,5 mln wiernych potępił "hałaśliwą propagandę liberalizmu, wolności bez prawdy i odpowiedzialności" oraz bardzo mocno wezwał wszystkich do czynienia miłosierdzia. W Kalwarii Zebrzydowskiej oddał w opiekę Maryi naród, Kościół i siebie samego. Poparcie dla integracji Europy znalazło się dopiero w przemówieniu pożegnalnym na lotnisku w Balicach, dopisane zresztą w ostatniej chwili. Atmosfera pielgrzymki była bardzo serdeczna. Papież był w wyjątkowo dobrej formie (dowcipkował na temat swego zdrowia, przepraszał, że siedzi, gdy inni stoją) i żegnając się, dał do zrozumienia, że może to nie ostatni raz. 16 października 2002 roku ukazuje się list apostolski Jana Pawła II "Rosarium Virginis Mariae" zmienia ustalony w XVI wieku układ różańca, dodając część czwartą wspominającą "tajemnice światła", czyli wydarzenia z życia Jezusa sprzed jego męki i zmartwychwstania. 13 stycznia 2003 roku przemawia do korpusu dyplomatycznego: "Wojna nigdy nie jest czymś nieuchronnym, jest zawsze porażką ludzkości". W późniejszych wypowiedziach Papież nie kryje swego krytycznego stosunku do interwencji USA w Iraku. 6 marca 2003 roku następuje watykańska i krakowska prezentacja poematu Papieża "Tryptyk rzymski". Zdaniem Czesława Miłosza "Tryptyk" to wielka poezja - "zawarta jest w nim właściwie cała nauka Kościoła, cała dogmatyka katolicka". 19 maja 2003 roku w pielgrzymce narodowej do Rzymu przybyli prezydent Kwaśniewski i wielu biskupów. Na trzy tygodnie przed referendum akcesyjnym Papież wypowiada historyczne słowa, popierające bez żadnych wątpliwości integrację Polski z Unią Europejską: "Europa potrzebuje Polski, Polska potrzebuje Europy" i "Od unii lubelskiej do Unii Europejskiej". 22 czerwca 2003 roku podczas mszy w Banja Luce w Bośni Papież przeprosił za winy katolików wobec ludności muzułmańskiej i prawosławnej, apelując o pojednanie. 11-14 września 2003 roku odbywa podróż na Słowację. Papież porusza się wyłącznie na wózku, widać, że cierpi. W Bratysławie beatyfikuje dwoje męczenników reżimu komunistycznego - biskupa Vasila Hopkę i siostrę Zdenkę Szelingovą. 28 września 2003 roku Papież zapowiada na 21 października konsystorz zwołany z okazji 25. rocznicy rozpoczęcia pontyfikatu, ogłasza nazwiska 30 duchownych, których wtedy mianuje kardynałami, i informuje, że nazwisko jeszcze jednego zachowuje w tajemnicy. Krążąca od dawna plotka przypisuje to wyróżnienie bp. Stanisławowi Dziwiszowi, osobistemu sekretarzowi papieskiemu, inna hipoteza wskazuje na jednego z biskupów z Chin. Mianowanie nazajutrz bp. Dziwisza arcybiskupem skomentowano jako faktyczne dementi pierwszej hipotezy. 11 listopada 2003 roku wygłasza przemówienie do związkowców z "Solidarności". Papież wezwał do większej troski o pracowników małych przedsiębiorstw, słabszych niż górnicy czy hutnicy. Skrytykował upolitycznienie związku, za słabą realizację jego głównego zadania, którym jest obrona ludzi pracy. 14-15 sierpnia 2004 roku następuje szczególna pielgrzymka do Lourdes: ciężko schorowany człowiek przybywa do sanktuarium choroby. Podczas niedzielnej mszy wygłasza homilię z wielkim trudem: przerywa ją, prosząc "Pomóżcie mi". 25 sierpnia 2004 roku. Telegram Papieża do kardynała Franciszka Macharskiego na pogrzeb Czesława Miłosza. Jan Paweł II cytuje słowa poety, który w liście do Papieża zapewniał o swej trosce, by nie odbiegać od katolickiej ortodoksji. To swoiste świadectwo moralności było konieczne, bo pomysł pochowania Miłosza na Skałce napotkał frontalny atak środowiska "Naszego Dziennika" i Radia Maryja. 18 stycznia 2005 roku następuje bezprecedensowa audiencja dla 160 rabinów i kantorów reprezentujących wszystkie nurty judaizmu. Papież zaapelował o wzmożenie wysiłków na rzecz wzajemnego zrozumienia i współpracy. Uczestnicy specjalną modlitwą podziękowali Ojcu Świętemu za to, co uczynił dla zbliżenia żydów i chrześcijan. Papież nawiązał do przypadającej w tym roku 40. rocznicy ogłoszenia przez Sobór Watykański II deklaracji "Nostra aetate", stanowiącej przełom w dialogu Kościoła z judaizmem. Zakończył pozdrowieniem "Szalom alejchem". Wówczas trzej rabini zbliżyli się do Papieża i słowami specjalnej modlitwy podziękowali mu za wszystko, co uczynił na rzecz zbliżenia wyznawców obu religii. Wręczono Papieżowi jarmułkę w kolorach watykańskich - białym i żółtym, nazywając Go "wielkim cudotwórcą w stosunkach między katolikami a żydami". 1 lutego 2005 roku. O godz. 22.50 Papież został przewieziony do kliniki Gemelli w trybie nagłym. Rzecznik prasowy Watykanu Joaquin Navarro Valls oświadczył, że w przebiegu grypy, na którą Papież cierpi od niedzieli, wystąpiły komplikacje: ostre zapalenie krtani i spazmatyczny kaszel. Choroba spowodowała normalną porcję plotek o możliwości abdykacji oraz kolejne słowa samego Jana Pawła II interpretowane jako zanegowanie owych plotek. 6 lutego w rozważaniu niedzielnym przed modlitwą "Anioł Pański" Papież powiedział: "Tu, w szpitalu, pośród innych chorych, o których myślę z miłością, nadal służę Kościołowi i całej ludzkości". 24 lutego 2005 roku. Papież wraca do kliniki. Formuła watykańska: "Cofające się epizody ostrej niewydolności układu oddechowego". Operacja tchawicy zwana tracheotomią. Cały świat w niepokoju. 27 lutego 2005 roku. Niespodzianka - to miała być pierwsza niedzielna modlitwa "Anioł Pański" na pl. św. Piotra bez Jana Pawła II i rzeczywiście tekst papieski przeczytał zastępca sekretarza stanu abp Leonardo Sandri - ale Papież pokazał się w oknie kliniki Gemelli, błogosławiąc i wskazując wymownie na swoją szyję. 13 marca 2005 roku Papież wraca do Watykanu, błogosławiąc z samochodu setki pozdrawiających go po drodze pielgrzymów. 25 marca 2005 roku odbywa się pierwsza Droga Krzyżowa w rzymskim Koloseum bez Papieża. Następuje czas kolejnych takich dramatycznych absencji. 27 marca 2005 roku. Wielkanoc w nastroju wielkopiątkowym. Papież ukazuje się w oknie watykańskim, ale nie może mówić. Wiadomo, że na skutek trudności z odżywianiem bardzo schudł i osłabł. 31 marca 2005 roku nadchodzą alarmujące wiadomości: zapalenie dróg moczowych, wysoka gorączka, "kryzys kardiologiczny", Papież przyjmuje sakrament chorych. 2 kwietnia 2005 roku. Niespodziewanym Dniem Młodzieży nazywa "L'Osservatore Romano" obecność tysięcy młodych ludzi modlących się za Papieża na placu św. Piotra. "I wszystkie kroki skierowały się tutaj. Od popołudnia 1 kwietnia plac św. Piotra okazał się za mały, by pomieścić całą tę rzekę młodzieży" - podkreśla dziennik watykański. Dodaje, że młodzi stali się "oceanem wyciągniętych, lecz pogodnych twarzy: twarzy pokolenia, które od 1978 roku uważa Jana Pawła II za swojego Papieża. Dla tych chłopców i dziewcząt Karol Wojtyła jest jedynym Papieżem z krwi i kości". O godzinie 21.37 Jan Paweł II zmarł.
	Charakterystycznym elementem pontyfikatu Jana Pawła II są liczne podróże zagraniczne. W wielu z miejsc, które odwiedził Jan Paweł II nigdy przedtem nie postawił stopy żaden papież. Był m.in. pierwszym papieżem, który odwiedził Wielką Brytanię, zdominowaną przez kościół anglikański. Bardzo często odwiedzał on miejsca kultu Matki Boskiej: Fatimę w Portugalii, Częstochowę w Polsce, Lourdes we Francji czy Knock w Irlandii. Często podróżował też do krajów w których chrześcijanie stanowią mniejszość. Jan Paweł II wygłosił wiele przemówień i napisał ogromną ilość listów do społeczności żydowskiej, skupiając się głównie na ofiarach holokaustu. Sam żył przecież przez długi czas w sąsiedztwie terroru skierowanego przeciwko żydom i innym społecznościom. Potępia antysemityzm. Przez cały czas stara się zbliżyć do siebie katolików i żydów. Ważnym symbolem porozumienia tych dwóch wierzeń była jego wizyta w synagodze w Rzymie - była to pierwsza wizyta papieska od początku chrześcijaństwa (nie licząc św. Piotra) w synagodze. Ekumenizm w wydaniu Jana Pawła II jest pojęciem bardzo szerokim, ogarniającym nie tylko jak do tej pory wiernych poszczególnych wyznań chrześcijańskich, ale także członków innych religii i ateistów. Papież wiele czasu poświęcił na budowie jedności pomiędzy kościołami chrześcijańskimi. Sam podkreśla także ważność ekumenizmu w jego pontyfikacie, m.in. w encyklice Redemptor hominis: nigdy nie przestanę tego podkreślać i będę popierał każdy wysiłek podejmowany w tym kierunku na wszystkich płaszczyznach, w których spotkamy naszych braci chrześcijan. Jan Paweł II najbardziej znany jest z ogromnych zmian które dokonały się dzięki niemu w Watykanie, a także w postrzeganiu osoby papieża przez społeczność zarówno katolicką jak i pozostałych chrześcijan oraz wyznawców innych religii. Z najbardziej charakterystycznych dla niego rzeczy i czynności, które nie zdarzały się podczas pontyfikatów innych papieży można wymienić: liczne pielgrzymki zagraniczne, odwiedziny w świątyniach wyznań niekatolickich, czy nawet niechrześcijańskich, spotkania prywatne z wiernymi, mieszanie się z tłumem w trakcie pielgrzymek, żarty i bezpośredniość w kontaktach z ludźmi. Poprzedni papieże starali się wyznaczyć wyraźną granicę pomiędzy głową Kościoła, a wiernymi. Jan Paweł II postanowił zatrzeć jakiekolwiek bariery.
	PAPIEŻ JAN PAWEŁ II ZMARŁ W WATYKANIE 02.04.2005 ROKU O GODZINIE 21.37 Od tej smutnej chwili minęło już . Ciągle jednak pozostaje w naszych sercach. UROCZYSTOŚCI POGRZEBOWE PAPIEŻA JANA PAWŁA II ROZPOCZĘŁY SIĘ W WATYKANIE NA PLACU ŚWIĘTEGO PIOTRA 08.04.2005 ROKU O GODZINIE 10.00. CIAŁO ZOSTAŁO ZŁOŻONE DO GROBOWCA O GODZINIE 14.30 GROTY WATYKAŃSKIE UDOSTĘPNIONO PONOWNIE WIERNYM OD ŚRODY 13.04.2005 ROKU O GODZINIE 7.00. OD TEJ PORY MOŻNA MODLIĆ SIĘ PRZY GROBOWCU JANA PAWŁA II.

	PONTYFIKAT

	9497 DNI PONTYFIKATU 16.10.1978 - 02.04.2005 Jan Paweł II jest papieżem o trzecim pod względem długości pontyfikacie. Na Stolicy Piotrowej zasiadał przez 9497 dni, licząc od dnia wyboru 16 października 1978 r. . Najdłużej panującym papieżem był święty Piotr - od ustanowienia przez Chrystusa głową Kościoła w roku 30 do męczeńskiej śmierci, datowanej na rok 64 bądź 67. Drugie miejsce zajmuje błogosławiony Pius IX, którego pontyfikat trwał od 16 czerwca 1846 roku do 7 lutego 1878 roku - czyli 31 lat, 7 miesięcy i 22 dni. Pius IX był bezpośrednim poprzednikiem Leona XIII.
1978	* - 01.01 - Orędzie na XII Światowy Dzień Pokoju Osiągniemy pokój, wychowując do pokoju. * - 06.01 - Konsekracja nowego metropolity krakowskiego Franciszka Macharskiego w bazylice św. Piotra. * - 25.01 - 01.02 - Pierwsza podróż do Meksyku i na San Domingo. * - 15.03 - Ogłoszenie encykliki Redemptor hominis, poświęconej Zbawczej Misji Chrystusa. * - 13.04 - Pierwsze nabożeństwo Drogi Krzyżowej w Koloseum. * - 31.05 - Beatyfikacja przez zatwierdzenie kultu bł. Jadwigi (1374-1399), królowej Polski i apostołki Litwy. * - 02-10.06 - Pierwsza podróż do Polski (Warszawa, Gniezno, Jasna Góra, Kraków, Kalwaria Zebrzydowska, Wadowice, Oświęcim). * - 28.06 - Audiencja dla delegacji Patriarchatu Ekumenicznego Konstantynopola. * - 30.06 - Pierwszy konsystorz Jana Pawła II; wśród nowych kardynałów arcybiskup Franciszek Macharski. * - 29-30.09 - Pielgrzymka do Irlandii. * - 01-07.10 - Podróż do Stanów Zjednoczonych (2 X - przemówienie na forum ONZ). * - 25.10 - Ogłoszenie adhortacji apostolskiej Catechesi tradende, o przekazywaniu prawd wiary. * - 28-30.11 - Podróż do Turcji. * - 29.11 - List apostolski Inter sanctos, ogłaszający św. Franciszka z Asyżu patronem ruchu ekologicznego.
1979	* - 01.01 - Orędzie na XII Światowy Dzień Pokoju Osiągniemy pokój, wychowując do pokoju. * - 06.01 - Konsekracja nowego metropolity krakowskiego Franciszka Macharskiego w bazylice św. Piotra. * - 25.01 - 01.02 - Pierwsza podróż do Meksyku i na San Domingo. * - 15.03 - Ogłoszenie encykliki Redemptor hominis, poświęconej Zbawczej Misji Chrystusa. * - 13.04 - Pierwsze nabożeństwo Drogi Krzyżowej w Koloseum. * - 31.05 - Beatyfikacja przez zatwierdzenie kultu bł. Jadwigi (1374-1399), królowej Polski i apostołki Litwy. * - 02-10.06 - Pierwsza podróż do Polski (Warszawa, Gniezno, Jasna Góra, Kraków, Kalwaria Zebrzydowska, Wadowice, Oświęcim). * - 28.06 - Audiencja dla delegacji Patriarchatu Ekumenicznego Konstantynopola. * - 30.06 - Pierwszy konsystorz Jana Pawła II; wśród nowych kardynałów arcybiskup Franciszek Macharski. * - 29-30.09 - Pielgrzymka do Irlandii. * - 01-07.10 - Podróż do Stanów Zjednoczonych (2 X - przemówienie na forum ONZ). * - 25.10 - Ogłoszenie adhortacji apostolskiej Catechesi tradende, o przekazywaniu prawd wiary. * - 28-30.11 - Podróż do Turcji. * - 29.11 - List apostolski Inter sanctos, ogłaszający św. Franciszka z Asyżu patronem ruchu ekologicznego.
1980	* - 01.01 - Orędzie na XIII Światowy Dzień Pokoju Prawda siłą pokoju. * - 02.01 - List Dominicae Cenae, o tajemnicy i kulcie Eucharystii. * - 02-12.05 - Podróż do Afryki (Zair, Republika Kongo, Kenia, Ghana, Burkina Faso, Wybrzeże Kości Słoniowej). * - 30.05-02.06 - Podróż do Francji. * - 03-11.07 - Podróż do Brazylii. * - 20.08 - List do kardynała Stefana Wyszyńskiego, prymasa Polski, w sprawie strajków na Wybrzeżu. * - 26.09-25.10 - V Generalne Zgromadzenie Synodu Biskupów, poświęcone problematyce rodziny. * - 15-19.11 - Podróż do Republiki Federalnej Niemiec z okazji 700 rocznicy śmierci św. Alberta Wielkiego. * - 25.11 - Wizyta w dotkniętych trzęsieniem ziemi miastach Włoch: Neapolu, Potenzie i Avelino. * - 30.11 - Encyklika Dives in misericordia o Bożym Miłosierdziu. * - 16.12 - List z okazji odsłonięcia w Gdańsku pomnika ku czci ofiar Grudnia 1970. * - 31.12 - List apostolski Egregiae Virtutis, ogłaszający św. Cyryla i Metodego współpatronami Europy.
1981	* - 01.01 - Orędzie na XIV Światowy Dzień Pokoju Chcesz służyć sprawie pokoju, szanuj wolność. * - 15.01 - Audiencja dla delegacji NSZZ "Solidarność" z Lechem Wałęsą. * - 08.02 - Audiencja dla głównego rabina Rzymu Emilio Toafa. * - 17-26.02 - Podróż na Daleki Wschód (Pakistan, Filipiny, wyspa Guam, Japonia i USA - Alaska) * - 28.03 - Orędzie do Polaków, skierowane do prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego Porozumienie, dialog, wytrwałość. * - 09.05 - Ustanowienie Papieskiej Rady ds. Rodziny. * - 13.05 - Zamach na życie Jana Pawła II. * - 03.06 - Powrót Papieża do Watykanu po 21 dniach pobytu w szpitalu. * - 20.06-14.08 - Ponowny pobyt w poliklinice Gemelli. * - 07.07 - Nominacja biskupa Józefa Glempa na prymasa Polski. * - 14.11 - Encyklika Laborem Exercens, o pracy ludzkiej, w 90. rocznicę encykliki Rerum Novarum papieża Leona XIII. * - 22.11 - Adhortacja apostolska Familiaris Consortio, o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym. * - 15.12 - Audiencja dla Matki Teresy z Kalkuty. * - 18.12 - List do przewodniczącego WRON gen. Wojciecha Jaruzelskiego.
1982	* - 01.01 - Orędzie na XV Światowy Dzień Pokoju Pokój, dar Boga powierzony ludziom. * - 12.02 - Deklaracja Stolicy Apostolskiej w sprawie Polski, ogłoszona na konferencji KBWE w Madrycie. * - 12-19.02 - Podróż do Afryki (Nigeria, Benin, Gwinea Równikowa, Gabon). * - 12-15.05 - Podróż do Portugalii, m.in. do Fatimy (pielgrzymka dziękczynna za uratowanie życia w zamachu). * - 20.05 - Powołanie Papieskiej Rady ds. Kultury. * - 28.05-02.06 - Podróż do Wielkiej Brytanii. * - 07.06 - Audiencja dla prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana. * - 11-13.06 - Podróż do Argentyny i Brazylii. * - 15.06 - Wizyta w Genewie, w siedzibie Międzynarodowego Czerwonego Krzyża i w Europejskim Centrum Badań Jądrowych (CERN). * - 06.08 - Powołanie Międzynarodowej Komisji Teologicznej. * - 23.08 - Powołanie prałatury personalnej Opus Dei. * - 03.10 - Beatyfikacja Fra Angelico - dominikanina, wybitnego malarza. * - 10.10 - Kanonizacja błogosławionego Maksymiliana Marii Kolbego, zakonnika i męczennika, który ofiarował swoje życie za współwięźnia w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. * - 01-09.11 - Podróż do Hiszpanii.
1983	* - 01.01 - Orędzie na XVI Światowy Dzień Pokoju Dialog na rzecz pokoju wyzwaniem naszych czasów. * - 25.01 - Konstytucja apostolska Sacrae Disciplinae Leges, promulgująca nowy kodeks prawa kanonicznego. * - 02.02 - Nominacja kardynalska arcybiskupa Józefa Glempa. * - 02-10.03 - Podróż do Ameryki Środkowej (Portugalia, Kostaryka, Nikaragua, Panama, Salwador, Gwatemala, Belize, Haiti). * - 25.03 - Otwarcie Świętych Drzwi i inauguracja Jubileuszu Odkupienia. * - 16-23.06 - Druga podróż do Polski (Warszawa, Niepokalanów, Częstochowa, Poznań, Katowice, Wrocław, Góra św. Anny, Kraków). * - 10-13.06 - Podróż do Austrii. * - 29.09-31.10 - Zgromadzenie Generalne Synodu Biskupów, poświęcone problematyce pojednania i pokuty w posłannictwie Kościoła. * - 22.10 - Dokument Stolicy Apostolskiej Karta Praw Rodziny, skierowany do wszystkich ludzi, instytucji i władz zainteresowanych misją rodziny w świecie współczesnym. * - 31.10 - List do kardynała Johannesa Willebrandsa, przewodniczącego Sekretariatu Jedności Chrześcijan, z okazji 500. rocznicy urodzin Marcina Lutra. * - 11.12 - Ekumeniczne spotkanie w ewangelicko-luterańskim kościele Christus Kirche w Rzymie z okazji 500. rocznicy urodzin Marcina Lutra. * - 27.12 - Wizyta w celi zamachowcy Ali Agcy.
1984	* - 01.01 - Orędzie na XVII Światowy Dzień Pokoju Pokój rodzi się z serca nowego. * - 10.01 - Nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy Watykanem a USA. * - 23.01 - Podpisanie wspólnej deklaracji o pokojowym rozwiązaniu sporu terytorialnego w kanale Beagle przez ministrów spraw zagranicznych Argentyny i Chile. Mediatorem była Stolica Apostolska, dokument podpisano w Watykanie. * - 11.02 - List apostolski Salvifici Doloris, o chrześcijańskim sensie cierpienia. * - 18.02 - Podpisanie porozumienia w sprawie rewizji konkordatu laterańskiego z 1929 r. między Stolicą Apostolską a Republiką Włoską. * - 23.04 - Orędzie wielkanocne, zamykające Rok Święty. * - 02-12.05 - Podróż na Daleki Wschód (Alaska, Korea Południowa, Papua-Nowa Gwinea, Wyspy Salomona, Tajlandia). * - 12-17.06 - Podróż do Szwajcarii. * - 06.08 - Instrukcja Kongregacji Nauki Wiary o niektórych aspektach "teologii wyzwolenia". * - 09-20.09 - Podróż do Kanady. * - 10-12.10 - Podróż do Hiszpanii, Dominikany i Puerto Rico. * - 02.12 - Adhortacja apostolska Reconciliatio et paenitentia, po synodzie biskupów o pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła.
1985	* - 01.01 - Orędzie na XVIII Światowy Dzień Pokoju Pokój i młodzi są razem. * - 26 I-05.02 - Podróż do Ameryki Łacińskiej (Wenezuela, Gujana, Ekwador, Peru, Trynidad i Tobago). * - 30-31.03 - Rzymskie obchody Międzynarodowego Roku Młodzieży, ustanowienie Międzynarodowego Dnia Młodzieży. * - 31.03 - List do młodych całego świata z okazji Międzynarodowego Roku Młodzieży, obchodzonego pod hasłem "Christus Pax Nostra". * - 11-21.05 - Podróż do krajów Beneluksu (Holandia, Luksemburg, Belgia). * - 25.05 - Mianowanie dwóch polskich kardynałów: Henryka Gulbinowicza i Andrzeja M. Deskura. * - 02.06 - Encyklika Slavorum Apostoli, o Apostołach Słowian, w 1000. rocznicę dzieła ewangelizacji świętych Cyryla i Metodego. * - 08-19.08 - Podróż do Afryki (Togo, Wybrzeże Kości Słoniowej, Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Zair, Kenia, Maroko - spotkanie z młodzieżą muzułmańską w Casablance). * - 08.09 - Podróż do Szwajcarii i Liechtensteinu. * - 03.11 - Beatyfikacja o. Tito Brandsma (1881-1942), holenderskiego karmelity zamordowanego w obozie w Dachau. * - 25 XI-8.12 - Nadzwyczajny synod biskupów w 20. rocznicę zakończenia soboru watykańskiego II.
1986	* - 01.01 - Orędzie na XIX Światowy Dzień Pokoju Pokój jest wartością, która nie zna podziałów. * - 25.01 - Na zakończenie Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan, podczas nabożeństwa ekumenicznego w bazylice Świętego Pawła za Murami, Jan Paweł II zaprosił wyznawców wszystkich religii do udziału we wspólnych modlitwach o pokój w Asyżu. * - 01-10.02 - Podróż do Indii. * - 22.03 - Dokument Kongregacji Nauki Wiary Instrukcja o chrześcijańskiej wolności i wyzwoleniu. * - 13.04 - Wizyta w rzymskiej synagodze i audiencja dla głównego rabina Rzymu. * - 18.05 - Encyklika Dominum et Vivificantem, o Duchu Świętym w życiu Kościoła i świata. * - 01-08.07 - Podróż do Kolumbii i na Wyspy Świętej Łucji. * - 01.10 - Dokument Kongregacji Nauki Wiary O duszpasterstwie osób homoseksualnych. * - 04-07.10 - Podróż do Francji. * - 27.10 - Światowy Dzień Modlitw o Pokój w Asyżu (z udziałem przedstawicieli 47 wspólnot chrześcijańskich i 13 religii świata). * - 18.11-01.12 - Podróż do Azji i Australii z Oceanią (Bangladesz, Singapur, Fidżi, Nowa Zelandia, Australia, Seszele).
1987	* - 01.01 - Orędzie na XX Światowy Dzień Pokoju Rozwój i solidarność: dwie drogi wiodące do pokoju. * - 13.01 - Audiencja dla gen. Wojciecha Jaruzelskiego. * - 22.02 - Dokument Kongregacji Nauki Wiary Instrukcja o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania. * - 25.03 - Encyklika Redemptoris Mater, o Błogosławionej Maryi Dziewicy w życiu pielgrzymującego Kościoła. * - 31.03-12.04 - Podróż do Ameryki Łacińskiej (Urugwaj, Chile, Argentyna - II Światowy Dzień Młodzieży w Buenos Aires). * - 31.04-04.05 - Podróż do RFN. * - 06.06 - Audiencja dla prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana. * - 08-14.06 - Trzecia podróż do Polski (Warszawa, Lublin, Majdanek, Tarnów - beatyfikacja Karoliny Kózki, ubogiej służącej, która poniosła śmierć męczeńską w 1914 r., Kraków, Szczecin, Gdynia, Gdańsk-Westerplatte, Jasna Góra, Łódź, Warszawa - beatyfikacja biskupa Michała Kozala (1893-1943), biskupa włocławskiego, zamordowanego w obozie koncentracyjnym w Dachau). * - 28.06 - Beatyfikacja Jerzego Matulaitisa-Matulewicza (1871-1927), biskupa wileńskiego, odnowiciela zakonu marianów, założyciela Zgromadzenia Sióstr Ubogich i Zgromadzenia Sióstr Służebnic Jezusa w Eucharystii, Litwina. * - 10-21.09 - Podróż do Stanów Zjednoczonych i Kanady. * - 01.10 - Inauguracja VII Zwyczajnej Sesji Generalnej Synodu Biskupów, poświęconej powołaniu świeckich w Kościele i w świecie 20 lat po soborze watykańskim II. * - 04-06.12 - Audiencja dla prawosławnego patriarchy ekumenicznego Konstantynopola Dymitrosa I i podpisanie wspólnej deklaracji. * - 30.12 - Encyklika Sollicitudo rei socialis, z okazji 20. rocznicy ogłoszenia przez papieża Pawła VI encykliki Populorum progressio, poświęconej problematyce społecznej.
1988	* - 01.01 - Orędzie na XXI Światowy Dzień Pokoju Wolność religijna warunkiem pokojowego współżycia. * - 25.01 - List apostolski Euntes in mundum, z okazji tysiąclecia chrztu Rusi Kijowskiej. * - 08.04 - List do kardynała Josepha Ratzingera, prefekta Kongregacji Nauki Wiary, w sprawie Wspólnoty Kapłańskiej Świętego Piusa X arcybiskupa Marcela Lefebvre'a, kwestionującego naukę soboru watykańskiego II. * - 07-19.05 - Podróż do krajów Ameryki Łacińskiej (Urugwaj, Boliwia, Trynidad i Tobago, Peru, Paragwaj). * - 21.05 - Otwarcie schroniska dla ubogich przy Watykanie. * - 31.05 - Orędzie do Zgromadzenia Ogólnego ONZ zebranego na III nadzwyczajnej sesji, poświęconej rozbrojeniu (odczytane 2 czerwca przez sekretarza stanu kardynała Agostino Casaroliego). * - 14.06 - Spotkanie z Dalajlamą. * - 19.06 - Kanonizacja 117 wietnamskich męczenników z XVIII i XIX wieku. * - 23-27.06 - Podróż do Austrii. * - 28.06 - Konstytucja apostolska Pastor Bonus, o kurii rzymskiej. * - 02.07 - List apostolski Ecclesia Dei, wykluczający z Kościoła katolickiego arcybiskupa Marcela Lefebvre'a i jego zwolenników. * - 15.08 - List apostolski Mulieris dignitatem, z okazji Roku Maryjnego, o godności i powołaniu kobiety. * - 10-19.09 - Podróż do Afryki (Zimbabwe, Botswana, Lesotho, Suazi, Mozambik). * - 08-11.10- Podróż do Francji. * - 16.10 - Beatyfikacja o. Honorata Koźmińskiego (1829-1916), polskiego kapucyna, założyciela Zgromadzenia Sióstr św. Feliksa i Sióstr Kapucynek Klauzurowych. * - 28.10 - Światowy Dzień Modlitwy o Pokój w Rzymie w bazylice Matki Bożej na Zatybrzu - z udziałem przedstawicieli 8 wielkich religii świata oraz różnych wyznań chrześcijańskich. * - 30.12 - Posynodalna adhortacja apostolska Christifideles Laici, o powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie 20 lat po soborze watykańskim II.
1989	* - 01.01 - Orędzie na XXII Światowy Dzień Pokoju Poszanowanie mniejszości warunkiem pokoju. * - 06.02 - Audiencja dla Andrieja Sacharowa, laureata pokojowej Nagrody Nobla. * - 11.04 - List do przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski kardynała Józefa Glempa w sprawie nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Stolicą Apostolską i Polską. * - 20.04 - Audiencja dla delegacji NSZZ "Solidarność" z Lechem Wałęsą. * - 23.04 - Beatyfikacja matki Marii od Pana Jezusa Dobrego Pasterza (1842-1902), polskiej arystokratki działającej w Rzymie, założycielki Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu. * - 28.04-06.05 - Podróż do Afryki (Madagaskar, Reunion, Zambia, Malawi). * - 27.05 - Audiencja dla prezydenta Stanów Zjednoczonych George'a Busha. * - 01-10.06 - Podróż do krajów skandynawskich (Norwegia, Islandia, Finlandia, Dania, Szwecja). * - 17.07 - Nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy PRL a Watykanem. * - 15.08 - Adhortacja apostolska Redemptoris custos, o św. Józefie i jego posłannictwie w życiu Chrystusa i Kościoła. * - 19-20.08 - Wizyta w Santiago de Compostela w Hiszpanii, związana z obchodami Światowego Dnia Młodzieży, oraz w Oviedo i Covandoga. * - 26.08 - List z okazji 50. rocznicy wybuchu II wojny światowej do Konferencji Episkopatu Polski. * - 26.08 - Mianowanie księdza Józefa Kowalczyka nuncjuszem apostolskim w Polsce i podniesienie go do godności arcybiskupa. * - 26.09 - Audiencja dla zwierzchnika Kościoła anglikańskiego arcybiskupa Canterbury Roberta Runcie. * - 07-13.10 - Podróż na Daleki Wschód (Korea Południowa, Indonezja, Mauritius). * - 15.10 - List Kongregacji Nauki Wiary na temat niektórych aspektów medytacji chrześcijańskiej. * - 20.10 - Audiencja dla premiera RP Tadeusza Mazowieckiego. * - 12.11 - Kanonizacja Alberta Chmielowskiego (1845-1916), powstańca styczniowego i wybitnego malarza działającego w Krakowie, założyciela zgromadzenia zakonnego opiekującego się ubogimi. * - 01.12 - Audiencja dla przewodniczącego Rady Najwyższej ZSRR Michaiła Gorbaczowa.
1990	* - 01.01 - Orędzie na XXIII Światowy Dzień Pokoju Pokój ze Stworzycielem, pokój ze wszystkim, co stworzone. * - 25.01-1.02 - Podróż do Afryki (Republika Wysp Zielonego Przylądka, Gwinea Bissau, Mali, Burkina Faso, Czad). * - 15.03 - Nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy ZSRR a Watykanem. * - 06.04 - Audiencja dla przewodniczącego Komitetu Wyzwolenia Palestyny Jasira Arafata. * - 19.04 - Nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy Czechosłowacją i Watykanem. * - 21-22.04 - Podróż do Czechosłowacji. * - 06-14.05 - Podróż do Ameryki Południowej (Meksyk, Curaçao). * - 24.05 - Instrukcja Kongregacji Nauki Wiary o powołaniu teologa w Kościele. * - 25-27.05 - Wizyta na Malcie. * - 01.06 - Audiencja dla przywódcy Tybetu Dalajlamy. * - 29.06 - List apostolski na 500-lecie ewangelizacji Nowego Świata. * - 17.07 - Błogosławieństwo Papieża dla Europy ze szczytu Mont Blanc. * - 01-10.09 - Podróż do Afryki (Malta, Tanzania, Burundi, Rwanda, Wybrzeże Kości Słoniowej). * - 24.09 - Audiencja dla prezydenta Federacyjnej Republiki Czech i Słowacji Vaclava Havla. * - 30.09-28.10 - Zwyczajne Zgromadzenie Generalne Synodu Biskupów, poświęcone problematyce formacji kapłanów we współczesnym świecie. * - 03.10 - Życzenia skierowane do prezydenta Richarda von Weizsäckera w dniu zjednoczenia Niemiec. * - 18.11 - Audiencja dla prezydenta ZSRR Michaiła Gorbaczowa. * - 07.12 - Encyklika Redemptoris missio, o stałej aktualności posłania misyjnego.
1991	* - 01.01 - Orędzie na XXIV Światowy Dzień Pokoju Jeżeli chcesz pokoju, szanuj sumienie każdego człowieka. * - 15.01 - List do prezydentów USA i Iraku, wzywający do zażegnania niebezpieczeństwa wybuchu konfliktu zbrojnego. * - 16.01 - Przywrócenie hierarchii kościelnej na Ukrainie. * - 21.01 - Przywrócenie ordynariatu polowego w Polsce. * - 05.02 - Audiencja dla prezydenta RP Lecha Wałęsy. * - 21.03 - List do sekretarza generalnego ONZ Javiera Pérez de Cuéllara w sprawie wojny w Zatoce Perskiej. * - 04-07.04 - Nadzwyczajny konsystorz kardynałów poświęcony zagrożeniom życia ludzkiego i problematyce sekt. * - 13.04 - Przywrócenie hierarchii kościelnej w ZSRR. * - 01.05 - Encyklika Centesimus annus, w setną rocznicę encykliki Rerum novarum. * - 10-13.05 - Podróż do Portugalii i wizyta w Fatimie. * - 19.05 - List do wszystkich biskupów w sprawie zagrożeń życia ludzkiego. * - 31.05 - List do biskupów na temat stosunków między katolikami a prawosławnymi w nowej sytuacji Europy Środkowej i Wschodniej. * - 01-09.06 - Czwarta podróż do Polski - część pierwsza (Koszalin, Przemyśl, Rzeszów - beatyfikacja biskupa Sebastiana Józefa Pelczara (1842-1924), biskupa diecezji przemyskiej, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, Lubaczów, Kielce, Masłów, Radom, Łomża, Białystok - beatyfikacja Bolesławy Lament (1862-1946), działającej w Mohylewie nad Dnieprem założycielki zgromadzenia Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny, Olsztyn, Włocławek, Płock, Warszawa - beatyfikacja o. Rafała Chylińskiego (1694-1741), kapłana z zakonu Franciszkanów, zmarłego podczas epidemii w Krakowie). * - 13-16.08 - Czwarta podróż do Polski - część druga (Kraków - beatyfikacja Anieli Salawy (1881-1922), działającej w Krakowie ubogiej służącej oddanej pracy apostolskiej, Jasna Góra - obchody VI Światowego Dnia Młodzieży). * - 16-20.08 - Podróż na Węgry. * - 08.09 - Ogłoszenie dnia modlitwy o pokój w Jugosławii. * - 12-21.10 - Podróż do Brazylii. * - 23.10 - Apel do wspólnoty międzynarodowej o powstrzymanie działań wojennych w Chorwacji. * - 08.11 - Audiencja dla prezydenta USA George'a Busha. * - 17.11 - Kanonizacja bł. Rafała Kalinowskiego (1835-1907), inżyniera i powstańca styczniowego, syberyjskiego zesłańca, karmelity. * - 28.11-14.12 - Specjalne Zgromadzenie Synodu Biskupów, poświęcone Europie. * - 20.12 - Audiencja dla prezydenta Republiki Rosyjskiej Borysa Jelcyna.
1992	* - 01.01 - Orędzie na XXV Światowy Dzień Pokoju Wierzący zjednoczeni w budowaniu pokoju. * - 19-26.02 - Podróż do Afryki (Senegal - wizyta w Domu Niewolników na wyspie Gorée, Gambia, Gwinea). * - 25.03 - Reorganizacja struktur diecezji w Polsce. * - 25.03 - Posynodalna adhortacja apostolska Pastores dabo vobis, o formacji kapłanów we współczesnym świecie. * - 17.05 - Beatyfikacja księdza Josemaría Escrivá de Balaguer (1902-1975), hiszpańskiego kapłana, założyciela Opus Dei, stowarzyszenia mającego na celu apostolat świeckich w codziennym życiu zawodowym, i Giuseppiny Bakhita (1869-1947), niewolnicy sudańskiej. * - 25.05 - Audiencja dla zwierzchnika Kościoła anglikańskiego arcybiskupa Canterbury George'a Carreya. * - 04-10.06 - Podróż do Ameryki Południowej (Angola, Wyspa Świętego Tomasza i Wyspa Książęca). * - 09.06 - Dokument Kongregacji Nauki Wiary Instrukcja o niektórych aspektach stosowania środków społecznego przekazu w szerzeniu nauki wiary. * - 12-28.07 - Pobyt w poliklinice Gemelli. * - 09-14.10 - Podróż do Dominikany. * - 11.10 - Konstytucja apostolska Fidei Depositum, ogłoszona z okazji publikacji Katechizmu Kościoła Katolickiego. * - 20.12 - Wizyta w jadłodajni dla najuboższych w Rzymie.
1993	* - 01.01 - Orędzie na XXVI Światowy Dzień Pokoju Jeżeli pragniesz pokoju, wyjdź naprzeciw ubogim. * - 09-10.01- Dzień Modlitwy o Pokój w Europie, Asyż. * - 12 i 15.01 - Audiencja dla biskupów polskich przybyłych z wizytą ad limina. * - 28.01 - Audiencja dla delegacji Światowej Ligi Islamskiej. * - 03-11.02 - Podróż do Afryki (Benin, Uganda, Sudan - wizyta u dzieci zarażonych wirusem HIV). * - 06.02 - Ogłoszenie listu poświęconego 500-leciu ewangelizacji Ameryki. * - 11.02 - Obchody I Światowego Dnia Chorego (Lourdes). * - 20.03 - Beatyfikacja Jana Dunsa Szkota (1266-1308), franciszkanina, jednego z najwybitniejszych filozofów średniowiecznych. * - 16.04 - Audiencja dla sekretarza generalnego ONZ Boutrosa Ghali. * - 18.04 - Beatyfikacja: ks. Stanisława Kazimierczyka (1433-1489), kapłana zakonu Kanoników Regularnych Laterańskich, żyjącego w Krakowie; matki Marii Angeli Truszkowskiej (1825-1899), Polki, założycielki Zgromadzenia Sióstr św. Feliksa z Kantalicjo (Siostry Felicjanki), oraz siostry Faustyny Kowalskiej (1905-1938) ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia. * - 25.04 - Wizyta w Albanii (Tirana, Szkodra). * - 16.05 - Beatyfikacja Kolumby Gabriel (1858-1926), polskiej benedyktynki, założycielki Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek od Miłości. * - 08.06 - Dokument Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan Dyrektorium w sprawie realizacji zasad i norm dotyczących ekumenizmu. * - 12-17.06 - Podróż do Hiszpanii. * - 28.07 - Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską, podpisany przez nuncjusza apostolskiego w Polsce arcybiskupa Józefa Kowalczyka i ministra spraw zagranicznych Krzysztofa Skubiszewskiego. * - 06.08 - Encyklika Veritatis Splendor, poświęcona niektórym problemom nauczania moralnego Kościoła. * - 09-16.08 - Podróż do Ameryki (Jamajka, Meksyk). * - 12-15.08 - Obchody VIII Światowego Dnia Młodzieży pod hasłem "Ja przyszedłem po to, aby owce miały życie i miały je w obfitości" w Denver (USA). * - 04-10.09 - Podróż na Litwę (m.in. nawiedzenie Góry Krzyży), Łotwę i do Estonii. * - 21.09 - Audiencja dla głównego rabina Izraela Meira Laua. * - 16.10 - Spotkanie z Aleksandrem Sołżenicynem.
1994	* - 01.01 - Orędzie na XXVII Światowy Dzień Pokoju Rodzina źródłem pokoju dla ludzkości. * - 01.01 - Powołanie Papieskiej Akademii Nauk Społecznych. * - 02.02 - List do rodzin z okazji Roku Rodziny. * - 11.02 - Powołanie Papieskiej Akademii Obrony Życia. * - 19.03 - List do głów państw Rodzina należy do dziedzictwa ludzkości. * - 09.04 - Telegram do biskupów i wiernych Kościoła w Rwandzie w związku z wojną domową w tym kraju. * - 11.04-08.05 - Specjalne Zgromadzenie Synodu Biskupów, poświęcone sytuacji kościoła w Afryce. * - 14.04 - List do przywódców wszystkich państw świata oraz do Sekretarza Generalnego ONZ w związku z Międzynarodową Konferencją w Kairze nt. zaludnienia i rozwoju Rodzina należy do dziedzictwa ludzkości. * - 24.04 - Beatyfikacja Joanny Beretty Molla (1922-1962), Włoszki, która odmówiła dokonania aborcji i zmarła podczas porodu. * - 29.04-27.05 - Pobyt w poliklinice Gemelli. * - 02.06 - Audiencja dla prezydenta Stanów Zjednoczonych Williama Clintona. * - 01.08 - Przesłanie Ojca Świętego w 50. rocznicę Powstania Warszawskiego. * - 10-11.09 - Podróż do Chorwacji (Zagrzeb). * - 14.09 - Dokument Kongregacji Nauki Wiary List do biskupów Kościoła katolickiego na temat przyjmowania komunii św. przez wiernych rozwiedzionych, żyjących w nowych związkach. * - 05-13.09 - Udział delegacji Stolicy Apostolskiej na Międzynarodowej Konferencji na temat Zaludnienia (Kair). * - 02-29.10 - Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów w Rzymie. * - 08-09.10 - Światowe spotkanie rodzin z Janem Pawłem II. * - 19.10 - Prezentacja książki Jana Pawła II Przekroczyć próg nadziei w Mediolanie. * - 10.11 - List apostolski Tertio millenio adveniente, w związku z przygotowaniem Jubileuszu Roku 2000. * - 11.11 - Deklaracja chrystologiczna wyjaśniająca trudności teologiczne zaistniałe w czasach Nestoriusza (V w.), podpisana przez papieża Jana Pawła II i patriarchę asyryjskiego Kościoła Wschodu Mara Dinkhę IV. * - 13.12 - List do dzieci w Roku Rodziny.
1995	* - 01.01 - Orędzie na XXVIII Światowy Dzień Pokoju Kobieta wychowawczynią do życia w pokoju. * - 06.01 - Orędzie na XXIX Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu Kino nośnikiem kultury i wartości. * - 11-21.01 - Podróż na Daleki Wschód (Filipiny - X Światowy Dzień Młodzieży w Manili, Papua-Nowa Gwinea, Australia, Sri Lanca). * - 25.03 - Encyklika Evangelium vitae, o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego. * - 25.03 - List na 400-lecie unii brzeskiej i list na 350-lecie unii użhorodzkiej. * - 08.05 - Przesłanie z okazji 50. rocznicy zakończenia w Europie drugiej wojny światowej. * - 20-21.05 - Podróż do Czech: kanonizacja Jana Sarkandra (1576-1620) ze Skoczowa na Śląsku Cieszyńskim, kapłana zamordowanego w Ołomuńcu podczas wojny husyckiej. * - 22.05 - TO JEST (piąta) wizyta w Polsce: Skoczów, Bielsko-Biała, Żywiec. * - 25.05 - Encyklika Ut unum sint o potrzebie ekumenizmu. * - 03-04.06 - Podróż do Belgii. * - 27.06 - Audiencja dla prawosławnego patriarchy ekumenicznego Konstantynopola Bartłomieja I, honorowego zwierzchnika prawosławia. * - 29.06 - List do kobiet w związku z przygotowywaną w Pekinie IV Światową Konferencją poświęconą kobiecie. * - 30.06-03.07 - Podróż do Republiki Słowackiej (w Preszowie hołd złożony męczennikom protestanckim). * - 02.09 - Audiencja dla przewodniczącego Organizacji Wyzwolenia Palestyny Jasira Arafata. * - 14-20.09 - Podróż do Afryki (Kamerun - ogłoszenie posynodalnej adhortacji apostolskiej Ecclesia in Africa o kościele w Afryce, RPA, Kenia). * - 01.10 - Beatyfikacja 110 męczenników rewolucji francuskiej 1789 r. i hiszpańskiej wojny domowej 1936 r. * - 04-09.10 - Podróż do USA. * - 12.11 - List apostolski na 400-lecie unii brzeskiej. * - 26.11-16.12 - Specjalne Zgromadzenie Synodu Biskupów, poświęcone Libanowi.
1996	* - 01.01 - Orędzie na XXIX Światowy Dzień Pokoju Zapewnijmy dzieciom przyszłość w pokoju. * - 05-12.02 - Podróż do Ameryki Środkowej i Południowej (Gwatemala, Nikaragua, Salwador, Wenezuela). * - 25.03 - Posynodalna adhortacja apostolska Vita consecrata o życiu zakonnym. * - 14.04 - Podróż do Tunezji. * - 17-19.05 - Podróż do Słowenii. * - 21-23.06 - Podróż do Niemiec - w Berlinie beatyfikacja księży: Bernarda Lichtenberga (1875-1943) i Karola Leisnera (1915-1944), zmarłych na skutek prześladowań za sprzeciw wobec nazizmu. * - 06-07.09 - Podróż na Węgry. * - 19-22.09 - Podróż do Francji. * - 06.10 - Beatyfikacja: Wincentego Lewoniuka i 12 towarzyszy, męczenników podlaskich, unitów, zabitych przez Kozaków w 1874 r. w obronie wiary podczas prześladowania Kościoła katolickiego przez Rosję carską, oraz matki Marii Marceliny Darowskiej (1827-1911), założycielki Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP, działającej w Rzymie. * - 06-15.10 - Pobyt w poliklinice Gemelli. * - 22.10 - Przesłanie do członków Papieskiej Akademii Nauk Magisterium Kościoła wobec ewolucji. * - 30.10-10.11 - Obchody 50-lecia kapłaństwa Jana Pawła II. * - 15.11 - Prezentacja książki Dar i tajemnica w Biurze Prasowym Stolicy Apostolskiej (Jan Paweł II napisał ją z okazji 50. rocznicy swoich święceń kapłańskich). * - 19.11 - Audiencja dla prezydenta Kuby Fidela Castro. * - 03.12 - Orędzie do Kościoła w Chinach. * - 05.12 - Audiencja dla zwierzchnika Kościoła anglikańskiego arcybiskupa Canterbury George'a Careya. * - 16.12 - Audiencja dla Lecha Wałęsy.
1997	* - 01.01 - Orędzie na XXX Światowy Dzień Pokoju Przebacz, a zaznasz pokoju. * - 06.01 - Orędzie z okazji obchodów I Dnia Życia Konsekrowanego. * - 07.04 - Audiencja dla prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego. * - 12-13.04 - Podróż do Sarajewa. * - 25-27.04 - Podróż do Czech. * - 10-11.05 - Podróż do Libanu. * - 31.05-10.06 - Szósta podróż do Polski (Wrocław - zakończenie Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego, Legnica, Gorzów Wielkopolski, Gniezno - spotkanie z 7 prezydentami państw Europy Środkowej, Poznań, Kalisz, Jasna Góra, Zakopane - beatyfikacja sióstr: Bernardyny Marii Jabłońskiej (1878-1940) ze zgromadzenia założonego przez brata Alberta, działającej w Krakowie w przytulisku dla bezdomnych kobiet, i Marii Karłowskiej (1862-1935), założycielki Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej, działającej w Wielkopolsce, Ludźmierz, Kraków - kanonizacja bł. Jadwigi Królowej (1374-1399), księżniczki węgierskiej z rodu Andegawenów, królowej polskiej i fundatorki Wydziału Teologicznego na uniwersytecie w Krakowie, Dukla, Krosno - kanonizacja bł. Jana z Dukli (1414-1484), kapłana z zakonu Bernardynów, działającego we Lwowie). * - 21-24.08 - Podróż do Francji (Światowy Dzień Młodzieży w Paryżu). * - 01.10 - Przesłanie z okazji 80. rocznicy ostatniego objawienia Matki Boskiej Fatimskiej Znak na niebie dla naszych czasów. * - 03-05.10 - Podróż do Brazylii (Rio de Janeiro). * - 19.10 - Ogłoszenie św. Teresy od Dzieciątka Jezus Doktorem Kościoła. * - 26.10 - Audiencja dla premiera RP Jerzego Buzka. * - 09.11 - Beatyfikacja Vilmosa Apora (1892-1945), węgierskiego biskupa Györ, zamordowanego przez radzieckich żołnierzy. * - 16.11-12.12 - Specjalne Zgromadzenie Synodu Biskupów poświęcone Ameryce.
1998	* - 01.10 - Orędzie na XXXI Światowy Dzień Pokoju Sprawiedliwość każdego człowieka źródłem pokoju dla wszystkich. * - 12-19.10 - Audiencja dla I grupy biskupów polskich przybyłych z wizytą ad limina. * - 18.10 - Konsystorz, podczas którego kardynałem został mianowany Polak, arcybiskup Adam Kozłowiecki, jezuita, misjonarz z Zambii. * - 21-26.10 - Podróż na Kubę. * - 29.10-05.02 - Audiencja dla II grupy biskupów polskich przybyłych z wizytą ad limina. * - 07-14.02 - Audiencja dla III grupy biskupów polskich przybyłych z wizytą ad limina. * - 10.02 - Audiencja dla prezydenta Federacji Rosyjskiej Borysa Jelcyna. * - 23.02 - Ratyfikacja konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską. * - 15.03 - Beatyfikacja Wincentego Eugeniusza Bosiłkowa (1900-1952), zamęczonego przez komunistów bułgarskiego biskupa. * - 16.03 - List Komisji ds. Kontaktów Religijnych z Judaizmem Pamiętamy: Refleksje nad szoah. * - 21-23.03 - Podróż do Nigerii. * - 19.04-14.05 - Synod Biskupów poświęcony Azji. * - 31.05 - List apostolski Dies Domini o świętowaniu niedzieli. * - 12.06 - Audiencja dla przewodniczącego Autonomii Palestyńskiej Jasira Arafata. * - 19-21.06 - Podróż do Austrii. * - 01.07 - List apostolski Ad tuendam fidem, o obowiązku przyjęcia przez wierzących prawd dotyczących wiary i moralności. * - 02-04.10 - Wizyta w Chorwacji - beatyfikacja kardynała Alojzego Stepinaca (1898-1960), męczennika za wiarę i bohatera narodowego Chorwatów, arcybiskupa zagrzebskiego. * - 11.10 - Kanonizacja bł. Edyty Stein (1891-1942), niemieckiej karmelitanki żydowskiego pochodzenia, wybitnego filozofa, zamordowanej w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. * - 11.10 - Audiencja dla premiera RP Jerzego Buzka. * - 14.10 - Encyklika Fides et ratio, poświęcona relacji wiary i rozumu. * - 18.10 - Uroczysta msza na placu św. Piotra z okazji obchodów 20. rocznicy pontyfikatu Jana Pawła II. * - 22.11-12.12 - Specjalne Zgromadzenie Synodu Biskupów poświęcone Oceanii. * - 29.11 - Bulla Incarnationis mysterium, ogłaszająca Jubileusz Roku 2000. * - 30.11 - Przesłanie z okazji 50. rocznicy uchwalenia przez ONZ Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
1999	* - 01.01 - Orędzie z okazji XXXII Światowego Dnia Pokoju Poszanowanie praw człowieka warunkiem prawdziwego pokoju. * - 22-26.01 - Podróż do Meksyku (ogłoszenie posynodalnej adhortacji apostolskiej dla Kościoła w Ameryce Ecclesia in America) i USA. * - 13.02 - Audiencja dla zwierzchnika Kościoła anglikańskiego arcybiskupa Canterbury George'a Carreya. * - 04.04 - Papieski list do artystów. * - 02.05 - Beatyfikacja ojca Pio (1887-1968), włoskiego kapucyna, stygmatyka. * - 07-09.05 - Podróż do Rumunii (po raz pierwszy Jan Paweł II odwiedził kraj, którego ludność w większości wyznaje prawosławie). * - 05-17.06 - Siódma podróż do Polski (Gdańsk, Pelplin, Elbląg, Licheń, Bydgoszcz, Toruń - beatyfikacja ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego (1913-1945), więźnia niemieckich obozów koncentracyjnych, który zmarł, niosąc pomoc duszpasterską chorym na tyfus więźniom, Ełk, Wigry, Leszczewo - Jan Paweł II niespodziewanie odwiedził rodzinę państwa Milewskich, ubogich rolników, Studzieniczna, Siedlce, Drohiczyn, Warszawa - po raz pierwszy Papież przemawiał na forum krajowego parlamentu, modlił się także na Umschlagplatzu, skąd hitlerowcy wywozili Żydów do obozu zagłady w Treblince, oraz beatyfikował: Edmunda Bojanowskiego (1814-1871), świeckiego działacza katolickiego, opiekuna chorych, Reginę Protmann (1552-1613), założycielkę Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny, i 108 polskich męczenników II wojny światowej, Sandomierz, Zamość, Radzymin, Łowicz, Sosnowiec, Kraków - z powodu infekcji wirusowej Papieża mszę na Błoniach odprawił kardynał Sodano, Stary Sącz - kanonizacja bł. Kingi (1234-1292), żony Bolesława Wstydliwego, fundatorki klasztoru Klarysek w Starym Sączu, Wadowice, Gliwice, Częstochowa). * - 29.06 - List o pielgrzymowaniu do miejsc związanych z historią zbawienia. * - 21.07 - Opublikowanie kompendium dla spowiedników Moralność małżeńska a sakrament pokuty, opracowanego przez Papieską Radę ds. Rodziny. * - 19.09 - Podróż do Słowenii. * - 01-24.10 - Specjalne Zgromadzenie Biskupów poświęcone Europie. * - 26.10 - Papieski list Do moich braci i sióstr - ludzi w podeszłym wieku. * - 31.10 - W Augsburgu przewodniczący Papieskiej Rady Popierania Jedności Chrześcijan kardynał Edward Cassidy i przewodniczący Światowej Federacji Luterańskiej pastor Christian Krause podpisali wspólną deklarację w sprawie nauki o usprawiedliwieniu, zamykającą spór teologiczny powstały w czasach reformacji (XVI w.). * - 05-08.11 - Podróż do Indii (ogłoszenie posynodalnej adhortacji apostolskiej Ecclesia in Asia). * - 08-09.11 - Podróż do Gruzji. * - 15.11 - Mianowanie Polaka, arcybiskupa Zenona Grocholewskiego, dotychczasowego prefekta Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej, nowym prefektem Kongregacji Wychowania Katolickiego. * - 09.12 - Audiencja dla delegacji Światowej Federacji Luterańskiej z jej przewodniczącym pastorem Christianem Krausem na czele. * - 24.12 - Otwarcie Drzwi Świętych w bazylice św. Piotra, rozpoczynające Wielki Jubileusz Roku 2000.
2000	* - 01.01 - Orędzie z okazji XXXIII Światowego Dnia Pokoju Pokój na ziemi ludziom, których Bóg miłuje. * - 02.01 - Światowe spotkanie dzieci z Janem Pawłem II na placu św. Piotra w ramach Jubileuszu Dzieci. * - 18.01 - Otwarcie Drzwi Świętych w ostatniej, czwartej bazylice większej Rzymu (św. Pawła za Murami) oraz przewodnictwo nabożeństwu ekumenicznemu wraz anglikańskim arcybiskupem Canterbury Georgem Careyem i prawosławnym metropolitą Atanazym na rozpoczęcie Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan. * - 24-26.02 - Podróż do Egiptu (wizyta na górze Synaj). * - 05.03 - Beatyfikacja 11 polskich nazaretanek, męczennic z Nowogródka z 1943 r. * - 07.03 - Dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej Pamięć i pojednanie na temat różnych aspektów prośby o przebaczenie za grzechy Kościoła w przeszłości. * - 12.03 - Obchody Dnia Przebaczenia w Kościele (podczas nabożeństwa w bazylice św. Piotra Jan Paweł II oraz kardynałowie i biskupi prosili różne grupy ludzi - m.in. Żydów, kobiety, ludy tubylcze - o wybaczenie grzechów, jakie Kościół popełnił wobec nich w ciągu wieków, a także w dziedzinie praw człowieka i wolności religijnej). * - 20-26.03 - Podróż do Ziemi Świętej (do Jordanii i Izraela). * - 30.04 - Kanonizacja bł. s. Faustyny Kowalskiej i ustanowienie uroczystości Miłosierdzia Bożego. * - 07.05 - W rzymskim Koloseum Ekumeniczne Wspomnienie Świadków Wiary XX Wieku. * - 12-13.05 - Podróż do Portugalii (w Fatimie beatyfikacja dwojga pastuszków: Franciszka i Hiacynty, którym w 1917 r. objawiła się Matka Boża). * - 18.05 - Obchody 80. urodzin Jana Pawła II. * - 13.06 -Ułaskawienie Mehmeta Ali Agcy, terrorysty tureckiego, który za dokonanie zamachu na Papieża w 1981 roku skazany został przez sąd włoski na dożywotnie więzienie, przez prezydenta Włoch Carlo Azeglio Ciampiego. * - 15.06 - Obiad z 200 ubogimi i bezdomnymi w atrium Auli Pawła VI. * - 24.06 - Deklaracja Papieskiej Rady ds. Interpretacji Tekstów Prawnych w sprawie niemożności korzystania z sakramentów osób rozwiedzionych i żyjących w nowych związkach. * - 26.06 - W Biurze Prasowym Stolicy Apostolskiej prefekt Kongregacji Nauki Wiary kardynał Joseph Ratzinger przedstawił tekst i komentarz do tzw. trzeciej tajemnicy fatimskiej. * - 06-08.07 - Narodowa Pielgrzymka Polaków. * - 09.07 - Msza dla grupy więźniów w rzymskim zakładzie karnym Regina Coeli. * - 06.08 - Deklaracja Kongregacji Nauki Wiary Dominus Iesus, o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła. * - 15-20.08 - Światowe Dni Młodzieży w Rzymie (ponad milion uczestników). * - 03.09 - Beatyfikacja Piusa IX i Jana XXIII. * - 01.10 - Kanonizacja 120 męczenników chińskich z XVIII, XIX i XX wieku. * - 14-15.10 - Jubileusz Rodzin z udziałem ok. 250 tys. osób z całego świata. * - 31.10 - Ogłoszenie św. Tomasza Morusa patronem rządzących i polityków. * - 25-31.11 - Światowy Kongres Apostolstwa Świeckich w Rzymie pod hasłem ,,Świadkowie Chrystusa w trzecim tysiącleciu".
2001	* - 01.01 - Orędzie z okazji XXXIV Światowego Dnia Pokoju Dialog między kulturami drogą do cywilizacji miłości i pokoju. * - 06.01 - Zakończenie uroczystości Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, zamknięcie Drzwi Świętych w bazylice św. Piotra. * - 21.02 - Konsystorz, podczas którego Papież mianował 44 nowych kardynałów (najwięcej w historii Kościoła), w tym dwóch Polaków: Zenona Grocholewskiego, prefekta Kongregacji Wychowania Katolickiego, oraz Mariana Jaworskiego, arcybiskupa Lwowa obrządku łacińskiego. * - 11.03 - Największa w historii Kościoła beatyfikacja (Papież wyniósł na ołtarze 233 męczenników wojny domowej w Hiszpanii z lat 1936-1939). * - 04-09.05 - Pielgrzymka śladami św. Pawła Apostoła (Grecja, Syria, Malta). * - 21-23.05 - Nadzwyczajny konsystorz o perspektywach Kościoła w trzecim tysiącleciu. * - 25-30.05 - Spotkanie przedstawicieli Światowej Rady Kościołów (skupiającej wspólnoty protestanckie) i Stolicy Apostolskiej w Irlandii Północnej. * - 23-27.06 - Podróż na Ukrainę (Kijów, Lwów - beatyfikacja 28 grekokatolików, w większości męczenników z okresu komunizmu). * - 30.06 - Rehabilitacja włoskiego teologa-reformatora Antonio Rosminiego (1797-1855) - w opublikowanej za zgodą Jana Pawła II nocie kard. Joseph Ratzinger stwierdził, że potępione przez Kościół, a przypisywane Rosminiemu 40 tez nie należały do autentycznej myśli włoskiego teologa. * - 07.08 - Prywatna rozmowa Papieża z abp Emmanuelem Milingo, zambijskim egzorcystą i hierarchą Kościoła katolickiego, który poślubiając Koreankę Marię Sung podczas ceremonii masowych zaślubin w sekcie Moona zaciągnął na siebie groźbę ekskomuniki (kilka dni po rozmowie Milingo wyrzekł się małżeństwa oraz kontaktu z sektą i udał się odprawić rekolekcje pokutne w publicznie nieznanym miejscu). * - 11.09 - Telegram kondolencyjny Jana Pawła II do prezydenta USA George'a W. Busha wyrażający solidarność Kościoła po zamachu na World Trade Center w Nowym Jorku i Pentagon w Waszyngtonie. * - 22-25.09 - Podróż do Kazachstanu. * - 25-27.09 - Podróż do Armenii. * - 30.09 - 27.10 - X Zgromadzenie Zwyczajne Synodu Biskupów w Rzymie (poświęcone posłudze biskupiej). * - 14.12 - Dzień postu w intencji pokoju (ogłoszony przez Papieża po ataku terrorystycznym na Stany Zjednoczone).
2002	* - 01.01 - Orędzie z okazji XXXV Światowego Dnia Pokoju Nie ma pokoju bez sprawiedliwości, nie ma sprawiedliwości bez przebaczenia. * - 24.01 - Dzień modlitw o pokój (w Asyżu Jan Paweł II spotkał się z przywódcami religijnymi świata). * - 28.01 - Audiencja dla pracowników Roty Rzymskiej, odpowiedzialnej za sądownictwo kościelne (Papież wezwał katolickich pracowników świeckiego wymiaru sprawiedliwości do unikania wszelkich działań sprzyjających rozwodom). * - 11.02 - Ustanowienie struktur kościelnych w Rosji (dotychczasowe administratury apostolskie podniesiono do rangi diecezji, co wywołało falę protestów w rosyjskim Kościele prawosławnym). * - 28.03 - Przyjęcie rezygnacji z urzędu metropolity poznańskiego arcybiskupa Juliusza Paetza, oskarżonego przez dziennik "Rzeczpospolita" (z 23 lutego) o molestowanie kleryków i młodych księży. * - 09.04 - Dyrektorium watykańskiej Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów na temat pobożności ludowej. * - 23-24.04 - Spotkanie Jana Pawła II z biskupami USA w Watykanie w związku z kryzysem wywołanym ujawnieniem przypadków pedofilii wśród amerykańskich księży. * - 02.05 - List apostolski Jana Pawła II Misericordia Dei o niektórych aspektach sprawowania sakramentu pokuty. * - 08.05 - List Jana Pawła II do prezydenta Rosji Władimira Putina w sprawie wydalenia z tego kraju 18 kwietnia biskupa Jerzego Mazura. * - 22-23.05 - Podróż do Azerbejdżanu. * - 23-25.05 - Podróż do Bułgarii (beatyfikacja trzech zakonników - pasjonistów, męczenników komunizmu). * - 16.06 - Kanonizacja w Rzymie bł. ojca Pio (1887-1968), włoskiego kapucyna, stygmatyka. * - 29.06 - Uznanie przez Watykan statutu Drogi Neokatechumenalnej (wcześniej krytykowanej przez niektórych hierarchów). * - 23-29.07 - Podróż do Kanady (w Toronto Jan Paweł II przewodniczy XVII Światowym Dniom Młodzieży). * - 29-30.07 - Podróż do Gwatemali. * - 30.07 - 01.08 - Podróż do Meksyku (kanonizacja Indianina Juana Diego, żyjącego na przełomie XV i XVI wieku, któremu - jak głoszą podania - ukazała się Matka Boża, co dało początek jednemu z najliczniej w świecie odwiedzanych sanktuariów - Matki Bożej z Guadalupe oraz beatyfikacja dwóch innych Indian, żyjących w XVII wieku, męczenników za wiarę). * - 05.08 - Ekskomunika, czyli wykluczenie z Kościoła katolickiego, siedmiu kobiet (czterech Niemek, dwóch Austriaczek i jednej Amerykanki), które 29 czerwca otrzymały święcenia kapłańskie z rąk samozwańczego arcybiskupa argentyńskiego Romulo Antonio Braschiego. * - 16-19.08 - Ósma podróż do Polski (Kraków - w sanktuarium w Łagiewnikach Papież zawierzył świat Bożemu Miłosierdzia, na Błoniach odprawił Mszę św. z udziałem 2,5 mln wiernych, podczas której beatyfikował czterech świadków miłosierdzia: abp. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, ks. Jana Balickiego, o. Jana Beyzyma oraz s. Sancję Szymkowiak; Kalwaria Zebrzydowska). * - 04.10 - Nieszpory ekumeniczne w Bazylice św. Piotra z okazji 700-lecia urodzin św. Brygidy Szwedzkiej z udziałem biskupów prawosławnych i luterańskich. * - 06.10 - Kanonizacja Josemarii Escrivy de Balaguera, założyciela Opus Dei. * - 16.10 - List apostolski Rosarium Virginis Mariae, w którym Papież ogłosił Rok Różańca oraz zaproponował uzupełnienie trzech dotychczasowych części różańca o tajemnice światła (chrzest Jezusa w Jordanie, objawienie siebie na weselu w Kanie Galilejskiej, głoszenie Królestwa i wzywanie do nawrócenia, przemienienie na Górze Tabor oraz ustanowienie Eucharystii). * - 14.11 - Wizyta Papieże we włoskim parlamencie.
2003	* - 11-14.09 - podróż Jana Pawła II na Słowację (beatyfikacja dwojga męczenników czasów komunistycznych: bp Vasila Hopko i s. Zdenki Schelingovej); * - 07.10 - wizyta w sanktuarium maryjnym w Pompejach na zakończenie Roku Różańca; * - 10.10 - spotkanie z uczestnikami Zgromadzenia Parlamentarnego Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE). * - 15-18.10 - uroczystości jubileuszu 25-lecia pontyfikatu Jana Pawła II; * - 16.10 - beatyfikacja Matki Teresy z Kalkuty; adoracja "Pastorem gregis" o roli biskupów w Kościele; Msza jubileuszowa na Placu św. Piotra; * - 21.10 - konsystorz na Placu św. Piotra (Papież mianował 32 kardynałów w tym jednego in pectore - bez ujawnienia nazwiska); * - 05.11 - spotkanie z Władimirem Putinem w Bibliotece Papieskiej (przyniesiono ikonę Matki Boskiej Kazańskiej); * - 11.11 - spotkanie z pielgrzymką NSZZ "Solidarność"; * - 20.11 - zamachy terrorystyczne w Stambule; * - 29.12 - zamordowanie w Burundi nuncjusza apostolskiego abp Michaela Courtneya;
2004	* - 01.01 - XXXVII Światowy Dzień Pokoju, orędzie Wychowanie do pokoju; * - 25.01 - występ polskich tancerzy break dance przed Papieżem podczas audiencji dla Fundacji Centrum Twórczości Narodowej; * - 27.01 - audiencja dla wiceprezydenta USA Dicka Cheney'a; * - 10.02 - francuski parlament zakazał noszenia w szkołach publicznych "ostentacyjnych" symboli religijnych, m.in. krzyży, chust; * - 11.02 - niezapowiedziana wizyta Jana Pawła II w klasztorze Mater Ecclesia zakonnic kontemplacyjnych w Watykanie; * - 25.02 - premiera kontrowersyjnego filmu "Pasja"; * - 27.02 - raport amerykańskiego Episkopatu Natura i skala problemu seksualnych nadużyć duchownych wobec młodocianych w USA; * - 11.03 - zamachy terrorystyczne w Madrycie; * - 18.03 - wybór abp Józefa Michalika na przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski; * - 24.03 - wręczenie Janowi Pawłowi II w Watykanie nadzwyczajnej Międzynarodowej Nagrody Karola Wielkiego (przyznawanej przez władze Akwizgranu); * - 04.04 - odprawiona w Niedzielę Palmową Msza z okazji 19. Światowego Dnia Młodzieży; * - 23.04 - dokument Redemptionis Sacramentum ("Sakrament Zbawienia") - nowa instrukcja o liturgii; * - 01.05 - przystąpienie Polski do Unii Europejskiej; * - 16.05 - kanonizacja sześciorga błogosławionych w tym Joanny Beretty Molli - włoskiej lekarki, która zmarła po urodzeniu czwartego dziecka odmówiwszy leczenia wcześniej rozpoznanego raka macicy; * - 18.05 - premiera książki Wstańcie, chodźmy!; audiencja dla prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego; * - 04.06 - audiencja dla prezydenta USA George'a W. Busha; * - 05-06.06 - pielgrzymka do Szwajcarii; * - 29.06 - spotkanie z honorowym zwierzchnikiem prawosławia, Ekumenicznym Patriarchą Konstantynopola Bartłomiejem I; * - 31.07 - list do biskupów Kościoła katolickiego o "współdziałaniu mężczyzny i kobiety w Kościele i świecie"; * - 14-15.08 - pielgrzymka do Lourdes - ostatnia 104 podróż zagraniczna Jana Pawła II; * - 28.08 - uroczystość przekazania ikony Matki Boskiej Kazańskiej zwierzchnikowi Kościoła prawosławnego w Rosji patriarsze Aleksemu II w Moskwie; * - 05.09 - pielgrzymka do Loreto, beatyfikacja trojga działaczy Akcji Katolickiej; * - 03.10 - ogłoszenie pięciorga nowych błogosławionych, w tym niemieckiej wizjonerki i stygmatyczki Anny Katarzyny Emmerich; * - 08.10 - list apostolski Mane nobiscum Domine ("Zostań z nami, Panie"); audiencja dla premiera Marka Belki. * - 04.11 - audiencja dla tymczasowego premiera Iraku Ijada Allawiego; * - 27.11 - przekazanie przez Papieża relikwii świętych Grzegorza z Nazjanzu i Jana Chryzostoma partiarchatowi Konstantynopola; * - 08.12 - uroczystości 150-lecia ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu; * - 26.12 - tragedia tsunami w Azji Południowo-Wschodniej;
2005	* - 01.01 - XXXVIII Światowy Dzień Pokoju, motto orędzia: Nie daj się zwyciężać złu, ale zło dobrem zwyciężaj; * - 04.01 - audiencja dla piłkarzy, sympatyków i działaczy ulubionego klubu Papieża - Cracovii; * - 31.01 ok. godz. 23. - Jan Paweł II został przewieziony do kliniki Gemelli z objawami silnego zapalenia tchawicy i krtani; * - 31.01-10.02 - pobyt w poliklinice Gemelli; * - 13.02 - śmierć s. Łucji dos Santos - ostatniej wizjonerki z Fatimy; * - 23.02 - ukazuje się włoski przekład książki "Pamięć i tożsamość"; * - 24.02 - Jan Paweł II po raz pierwszy od początku pontyfikatu nie uczestniczy w konsystorzu; nawrót kłopotów z oddychaniem, przed 22. Papież trafia znowu do kliniki Gemelli, gdzie przechodzi zabieg tracheotomii; * - 24.02-13.03 - kolejny pobyt w poliklinice Gemelli; * - 27.02 - Papież pojawia się w oknie kliniki Gemelli podczas modlitwy na Anioł Pański; * - 09.03 - audiencja w szpitalu dla Henryka Woźniakowskiego - prezesa wydawnictwa Znak; Jan Paweł II z okna kliniki błogosławi wiernych; * - 13.03 - Papież powraca do Watykanu, krótko przed wyjściem ze szpitala po raz ostatni przemawia do wiernych; * - 14.03 - polska premiera książki "Pamięć i tożsamość" wydanej przez Znak; * - 20.03 - Papież nie przewodniczy Mszy w Niedzielę Palmową, ale po zakończeniu w milczeniu błogosławi wiernych z okna swojego apartamentu; * - 25.03 - Droga Krzyżowa w Koloseum - po raz pierwszy od początku pontyfikatu bez udziału Jana Pawła II, ale w jego obecności na telebimie; * - 27.03 - milczące wielkanocne Urbi et Orbi z okna Pałacu Apostolskiego; * - 30.03 - informacja o wprowadzeniu sondy nosowo-żołądkowej do organizmu Papieża; * - 31.03 ok. godz. 22.45 - komunikat o gwałtownym pogorszeniu stanu zdrowia Jana Pawła II, informacja o infekcji dróg moczowych Papieża; * - 01-02.04 - trwa walka o życie Jana Pawła II; informacje o zawale serca, spadku ciśnienia krwi, osłabionym oddechu Papieża; Papież odmawia przewiezienia do kliniki Gemelli.
	PAPIEŻ JAN PAWEŁ II ZMARŁ W WATYKANIE 02.04.2005 ROKU O GODZINIE 21.37 Od tej smutnej chwili minęło już . Ciągle jednak pozostaje w naszych sercach. UROCZYSTOŚCI POGRZEBOWE PAPIEŻA JANA PAWŁA II ROZPOCZĘŁY SIĘ W WATYKANIE NA PLACU ŚWIĘTEGO PIOTRA 08.04.2005 ROKU O GODZINIE 10.00. CIAŁO ZOSTAŁO ZŁOŻONE DO GROBOWCA O GODZINIE 14.30 GROTY WATYKAŃSKIE UDOSTĘPNIONO PONOWNIE WIERNYM OD ŚRODY 13.04.2005 ROKU O GODZINIE 7.00. OD TEJ PORY MOŻNA MODLIĆ SIĘ PRZY GROBOWCU JANA PAWŁA II.

	POGRZEB

	POGRZEB - MINUTA PO MINUCIE 7:00 - Otwarto prowadzącą do Watykanu via della Conciliazione, którą pielgrzymi wchodzą na plac świętego Piotra. W nocy nie można było wejść na plac. Na plac przed bazyliką weszła bardzo niewielka część z 4-5 milionów pielgrzymów, którzy dotarli do Rzymu. Szacuje się, że na uroczystości pogrzebowe przybyło ok. miliona Polaków. Większość miejsc na placu zarezerwowano dla delegacji państwowych. Zostały zaostrzone środki bezpieczeństwa. Po drodze na plac św. Piotra wszyscy wierni przechodzą dwukrotne kontrole. Ci, którzy nie znajdą się w pobliżu bazyliki św. Piotra, mogą oglądać przebieg uroczystości na blisko 30 telebimach, ustawionych w całym mieście. W całym Rzymie, włącznie z 60-kilometrową obwodnicą wokół miasta, od godziny 2.00 w nocy aż do 18.00 obowiązuje bezwzględny zakaz ruchu samochodów. 9:00 - Plac świętego Piotra jest całkowicie zapełniony pielgrzymami. Pojawiają się pierwsze oficjalne delegacje. 9:05 - Ciało Jana Pawła II zostało złożone do pierwszej, cyprysowej trumny. Mistrz Papieskich Nabożeństw Liturgicznych abp Piero Marini i papieski sekretarz abp Stanisław Dziwisz okryli twarz zmarłego białą chustą, czemu towarzyszyła modlitwa. Kamerling Eduardo Martinez Somalo pokropił ciało wodą święconą. Uczestnikami ceremonii byli: Kardynał Kamerling, kardynałowie - najwyżsi przedstawiciele urzędów papieskich, Kardynał Archiprezbiter Bazyliki Watykańskiej, Kardynał Sekretarz Stanu, Kardynał Wikariusz Diecezji Rzymskiej, Substytut Sekretariatu Stanu, Prefekt Domu Papieskiego, Jałmużnik Papieski, Wicekamerling, przedstawiciele kanoników Bazyliki Świętego Piotra, Sekretarz Ojca Świętego oraz członkowie tzw. papieskiej rodziny, czyli najbliższego otoczenia Papieża. 9:30 - Kolejne oficjalne delegacje przybywają na Plac świętego Piotra. Obecna już jest delegacja polska, m.in. z prezydentem Aleksandrem Kwaśniewskim z małżonką oraz były prezydent Lech Wałęsa. 10:02 - Ruszył orszak rozpoczynający uroczystą mszę świętą. 10:03 - Niesiona przez czternastu mężczyzn zamknięta trumna z ciałem Jana Pawła II została wniesiona na Plac świętego Piotra i ustawiona na ziemi (nie na katafalku). Na trumnie, którą zdobi jedynie papieski herb, położono Ewangelię. Obok trumny stoi Paschał - wysoka świeca symbolizująca Chrystusa Zmartwychwstałego. 10:07 - Kardynałowie i patriarchowie Kościołów wschodnich, którzy będą koncelebrować mszę, wchodzą na plac. Koncelebrze przewodniczy dziekan Kolegium Kardynalskiego, niemiecki kardynał Joseph Ratzinger. 10:15 - Kardynał Ratzinger okadził ołtarz, przy którym sprawowana jest Eucharystia. 10:17 - Kardynał Ratzinger rozpoczął celebrację uroczystej mszy świętej pogrzebowej Jana Pawła II. 10:23 - Rozpoczęła się Liturgia Słowa. Lektorka odczytała po hiszpańsku fragment Dziejów Apostolskich (rozdział 10, wersety 34-43). Fragment rozpoczyna się słowami świętego Piotra: "Przekonuję się, że Bóg naprawdę nie ma względu na osoby. Ale w każdym narodzie miły jest Mu ten, kto się Go boi i postępuje sprawiedliwie". Następnie odśpiewano psalm "Pan jest moim pasterzem". Lektor odczytał po angielsku list świętego Pawła do Filipian (3,20-4,1). Na początku listu święty Paweł pisze: "Nasza ojczyzna jest w Niebie". 10:34 - Diakon odśpiewał po łacinie fragment Ewangelii wg świętego Jana, w którym opowiedziane jest przekazanie świętemu Piotrowi przez Zmartwychwstałego Chrystusa pieczy nad ludem bożym. "Paś owce, paś baranki moje" - mówi Chrystus do swojego ucznia. Opisane przez św. Jana wydarzenie jest w Kościele katolickim traktowane jako początek instytucji papiestwa. 10:38 - Kardynał Joseph Ratzinger rozpoczął wygłaszanie homilii, w której wspomina Jana Pawła II. Homilia przerywana jest oklaskami zgromadzonych na mszy tłumów. 10:41 - Kardynał Ratzinger podziękował za obecność młodzieży którą, jak powiedział, Jan Paweł II szczególnie umiłował. 10:50 - Przypominając życie Karola Wojtyły od odkrycia przez niego powołania kapłańskiego podczas II wojny światowej, kardynał Ratzinger przypomina, że w życiu tym wyraźnie widać siłę miłości Chrystusa. "Pójdź za mną: te słowa Chrystusa mogą być uważane za klucz do zrozumienia przesłania płynącego z życia Papieża", powiedział kardynał. Ratzinger powiedział też, że teraz jego serce jest pełne smutku, ale także radosnej nadziei i głębokiej wdzięczności. 10:57 - Kardynał Ratzinger wspomniał w swojej homilii szczególne oddanie, jakim darzył Jan Paweł II Matkę Bożą. Przypomniał hasło Papieża: "Totus Tuus". Kardynał powiedział również: "Papież cierpiał i miłował w jedności z Chrystusem; dlatego jego cierpienie, przesłanie jego cierpienia, jego milczenie stało się tak wymowne i owocne". 11:00 - Kończąc homilię kardynał Ratzinger powiedział, że Jan Paweł II stoi teraz w oknie Domu Ojca, patrzy na nas i nam błogosławi. 11:05 - Rozpoczęła się modlitwa powszechna. Wezwania do Boga kierowana jest w kilku językach (między innymi po niemiecku i w swahili). Pierwsze wezwanie w języku francuskim brzmi: "Za zmarłego Papieża Jana Pawła II, aby Najwyższy Pasterz, który zawsze żyje, by wstawiał się za nami, przyjął Go łaskawie do swego królestwa światła i pokoju". W afrykańskim języku suahili, proszono za Kościół Boży, aby wierny swemu posłannictwu był zaczynem odnowy w Chrystusie rodziny ludzkiej. W języku filipińskim modlono się za wszystkie ludy i narody, aby w szacunku dla sprawiedliwości tworzyły jedną rodzinę w pokoju i jednoczyły się w poczuciu braterstwa. Czwarte wezwanie, w języku polskim, brzmiało: "Za dusze zmarłych Papieży i wszystkich, którzy w Kościele głosili Ewangelię, pełniąc posługę kapłańską, aby zostali przyłączeni do liturgii niebieskiej". W języku niemieckim proszono w intencji wszystkich wiernych zmarłych, by mieli udział w Królestwie Niebieskim. Na koniec po portugalsku modlono się za wszystkich zgromadzonych, którzy sprawowali "te święte obrzędy", by mogli zostać powołani do chwalebnego Królestwa Chrystusa. 11:10 - Przedstawiciele wiernych ze wszystkich kontynentów, przynoszą dary do ołtarza. Jako pierwsi podeszli polscy górale, ubrani w stroje ludowe. Podczas Liturgii Eucharystycznej chleb i wino zostaną przemienione w Ciało i Krew Chrystusa. 11:30 - Przeistoczenie chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa to część rozpoczętej Modlitwy Eucharystycznej. W tej Eucharystii używana jest Pierwsza Modlitwa Eucharystyczna, czyli najbardziej uroczysta - Kanon Rzymski. 11:34 - Rozpoczyna się Obrzęd Komunii Świętej. Po odmówieniu modlitwy "Ojcze Nasz" nastąpi m.in. przekazanie znaku pokoju oraz pieśń "Baranku Boży" i udzielenie Komunii Świętej wiernym. 11:43 - 350 kapłanów wyszło do zgromadzonych na Placu św. Piotra wiernych, by udzielić im Komunii Świętej. Kardynał Joseph Ratzinger udzielił komunii przykutemu do wózka bratu Rogerowi ze wspólnoty Taize. W czasie udzielania Komunii świętej chór śpiewał psalm 130 "De profundis" rozpoczynający się słowami "Z głębokości wołam do Ciebie Panie!". Jego wersety przeplatane były refrenem: "Światłość wiekuista niechaj mu świeci, wraz ze wszystkimi świętymi, o Panie, albowiem jesteś dobry". 11:57 - Kard. Joseph Ratzinger odczytuje modlitwę kończącą Obrzęd Komunii Świętej. 12:00 - Rozpoczyna się obrzęd ostatniego pożegnania. Kardynałowie przeszli w pobliże trumny Jana Pawła II. Po wezwaniu kard. Josepha Ratzingera nastąpi chwila cichej modlitwy. 12:05 - "Święty, święty, święty!" - wołali wierni zgromadzeni na Placu św. Piotra, gdy rozpoczynał się obrzęd ostatniego pożegnania, a kardynałowie przechodzili w pobliże trumny Jana Pawła II. "Niech żyje Papież!", "Janie Pawle II" - rozlegało się wśród tłumu. Kardynał Joseph Ratzinger czekał kilka minut z rozpoczęciem kolejnych modlitw. 12:07 - Rozpoczęło się Błaganie Kościoła Rzymskiego, czyli Litania do Wszystkich Świętych. 12:13 - W Litanii do Wszystkich Świętych wezwanie: "Módlcie się za nami" zostało zastąpione przez: "Módlcie się za Niego". Ostatnie wezwanie Litanii skierowano do św. Faustyny Kowalskiej, kanonizowanej przez Papieża Jana Pawła II. 12:19 - Powierzajmy Wielkiemu Miłosierdziu Bożemu duszę naszego Papieża Jana Pawła II, biskupa Kościoła katolickiego, który utwierdzał braci w wierze w zmartwychwstanie - mówił kard. Joseph Ratzinger, zaczynając obrzęd ostatniego pożegnania. Prośmy Boga Ojca przez Jezusa Chrystusa w Duchu Świętym za zmarłego Papieża, aby wykupiony ze śmierci został przyjęty do Twego pokoju, a Jego ciało zmartchwychwstało w Dniu Ostatecznym - modlił się kardynał. Święta Dziewica Maryja, Królowa Apostołów i zbawienie ludu rzymskiego niech wstawia się u Boga, aby ukazał oblicze swego błogosławionego Syna naszemu Papieżowi i pocieszy Kościół światłem zmartwychwstania - zakończył kardynał. 12:21 - Po Litanii do Wszystkich Świętych nastąpiła modlitwa katolickich Kościołów wschodnich, zaczerpnięta z Oficjum za zmarłych liturgii bizantyjskiej. Patriarcha koptyjski Aleksandrii Stefan II Ghattas okadził trumnę Jana Pawła II. Najpierw nastąpił główny hymn śpiewany na Święto Zmartwychwstania, zaś potem odśpiewano Panichidę. "Daj odpoczynek duszy Twego sługi, o Boski Zbawicielu! Wraz z duszami sprawiedliwych zaprowadź ją do błogosławionego życia przy Tobie, przyjacielu ludzi". 12:29 - Po zakończeniu modlitwy Kościołów Wschodnich - kardynał Ratzinger pokropił trumnę Papieża wodą święconą i okadził ją. 12:34 - Po modlitwie kard. Josepha Ratzingera rozległ się hymn "In paradisum deducant te angeli". "Niech aniołowie zawiodą cię do raju, a gdy tam przybędziesz, niech przyjmą cię męczennicy i wprowadzą cię do krainy życia wiecznego". 12:37 - Po uroczystej mszy pogrzebowej, odprawionej na placu św. Piotra, sformowała się procesja, w której trumna Jana Pawła II zostanie wniesiona do bazyliki św. Piotra, a stamtąd do Grot Watykańskich - miejsca spoczynku Papieża. W procesji idą kardynałowie: Kamerling Eduardo Martineza Somalo, byli prefekci kongregacji, Archiprezbiter Bazyliki Watykańskiej kardynał Francesco Marchisano, były sekretarz stanu kardynał Angelo Sodano, wikariusz Rzymu kardynał Camillo Ruini, Substytut Sekretariatu Stanu abp Leonardo Sandri, Prefekt Domu Papieskiego abp James Michael Harvey, Wicekamerling abp Paolo Sardi oraz przedstawiciele tzw. papieskiej rodziny, czyli najbliższego otoczenia Papieża - arcybiskup Stanisław Dziwisz i prałat Mieczysław Mokrzycki. Uroczystości wniesienia trumny do bazyliki przewodniczy kardynał Martinez Somalo ubrany w liturgiczną kapę w kolorze czerwonym. Podczas przenoszenia trumny papieskiej na miejsce wiecznego spoczynku śpiewany jest maryjny kantyk "Magnificat" - pieśń Maryi z Ewangelii Łukasza (Łk. 1, 46-55). W chwili, gdy podniesiono trumnę z ciałem Papieża, na Placu św. Piotra rozległy się brawa i okrzyki "Jan Paweł II! Jan Paweł II!". Tłum skandował: "Natychmiast święty!", wyrażając pragnienie szybkiej kanonizacji Jana Pawła II. Nad głowami wiernych powiewały liczne polskie flagi. Zabiły dzwony Bazyliki św. Piotra. 12:40 - Trumna z ciałem Papieża Jana Pawła II jest wynoszona z Placu św. Piotra. Wynoszeniu trumny towarzyszą pożegnalne okrzyki wiernych i oklaski. 12:44 - Przed wniesieniem do bazyliki św. Piotra, trumna z ciałem Jana Pawła II została odwrócona w stronę wiernych zgromadzonych na Placu św. Piotra. Na placu rozlegają się okrzyki "Jan Paweł", biją dzwony. Ludzie klaszczą, powiewając flagami, w tym polskimi. 12:52 - Procesja z trumną Jana Pawła II weszła do bazyliki św. Piotra, a stamtąd do Grot Watykańskich, które będą miejscem spoczynku Papieża. Procesja weszła do środka bazyliki tzw. bramą św. Marty przy wtórze psalmu 114, maryjnego kantyku "Magnificat" - pieśni Maryi z Ewangelii Łukasza (Łk. 1, 46-55), ukazującego cuda towarzyszące wyjściu Izraela z Egiptu. Zejście do Grot Watykańskich znajduje się w pobliżu konfesji św. Piotra - głównego ołtarza nad grobem Apostoła, pierwszego biskupa Rzymu. Do Grot Watykańskich procesję poprowadził kamerling Eduardo Martiznez Somalo, ubrany w czerwoną liturgiczną kapę. Za nim szli byli prefekci kongregacji, Archiprezbiter Bazyliki Watykańskiej kardynał Francesco Marchisano, były sekretarz stanu kardynał Angelo Sodano, wikariusz Rzymu kardynał Camillo Ruini, Substytut Sekretariatu Stanu abp Leonardo Sandri, Prefekt Domu Papieskiego abp James Michael Harvey, wicekamerling abp Paolo Sardi oraz przedstawiciele tzw. papieskiej rodziny, czyli najbliższego otoczenia Papieża - arcybiskup Stanisław Dziwisz i prałat Mieczysław Mokrzycki. 12:54 - Przywódcy delegacji oficjalnych obecni na mszy pogrzebowej Jana Pawła II, po zakończeniu Eucharystii na Placu św. Piotra, wchodzą do bazyliki. Wśród wchodzących był Aleksander Kwaśniewski z małżonką, oraz Lrch Wałęsa. 13:03 - Części uroczystości pogrzebowych, która odbywa się w bazylice św. Piotra i Grotach Watykańskich, nie transmitują już stacje telewizyjne. Ma ją rejestrować telewizja watykańska. W grotach do trumny włożono "Rogito" - krótkie podsumowanie jego życia po łacinie oraz woreczek z medalami upamiętniającymi 26-letni pontyfikat. "Jan Paweł II zostawił nam wszystkim cudowne świadectwo pobożności, świętego życia i powszechnego ojcostwa" - napisano w łacińskim tekście. Następuje ostateczne zamknięcie trumny. Trumnę z drzewa cyprysowego opasano czerwonymi wstęgami z pieczęciami Kamery Apostolskiej, Prefektury Domu Papieskiego, Urzędu Obrzędów Liturgicznych Papieża i kapituły Watykańskiej. Umieszczono ją w drugiej podwójnej trumnie wewnątrz ocynkowanej, a z zewnątrz - z drzewa orzechowego, którą także opatrzono pieczęciami wspomnianych urzędów, którą natychmiast szczelnie zamknięto. Na wieku ustawiono krzyż i herb Jana Pawła II. Śpiew psalmów - 114 ("Gdy Izrael wychodził z Egiptu"), psalm 118 ("Dziękujcie Panu, bo jest dobry") oraz psalm 42 ("Tęsknota za Bogiem i świątynią z prośbą o powrót do świątyni")., który śpiewano na początku liturgii pogrzebu, będzie towarzyszyć wnoszeniu trumny do grobowca. 14:20 - Ciało Papieża zostało złożone do krypty w bazylice św. Piotra podczas "ceremonii prywatnej". Podczas składania do grobu dziekan Kolegium Kardynalskiego kard. Ratzinger ostatni raz powierzy Bogu duszę Jana Pawła II. Następnie wszyscy odmówią "Ojcze nasz". Złożeniu trumny w grobie towarzyszył śpiew "Salve regina" - "Witaj Królowo" - jednej z najstarszych (XI w.) antyfon ku czci Matki Bożej, matki Miłosierdzia. Na zakończenie ceremonii notariusz Kapituły Bazyliki watykańskiej sporządził i odczytał wszystkim obecnym świadectwo prawdziwości pochówku. 14:30 - Papież Jan Paweł II został pochowany w Grotach Watykańskich. Trumnę z ciałem Jana Pawła II złożono w krypcie Bazyliki Św. Piotra, w której do 2000 r. znajdował się grobowiec Jana XXIII, przeniesiony po jego beatyfikacji do bazyliki. Zgodnie z ostatnią wolą wyrażoną w testamencie, Jan Paweł II spoczął w grobie w ziemi, bez sarkofagu.
	Celebrowany w piątek 08.04.2005 roku w Rzymie pogrzeb Jana Pawła II był jednym z największych pogrzebów w historii. Na uroczystości przybyło 4 królów, 5 królowych, ponad 70 prezydentów i premierów. Oficjalne delegacje liczą około 2500 VIP-ów. Do Rzymu napłynęło około 2 milionów pielgrzymów; a na Plac św. Piotra i w jego okolice - kilkaset tysięcy. Na ulicach i placach w pobliżu Watykanu oraz w Tor Vergata ustawiono 27 olbrzymich telebimów, aby pielgrzymi mogli obejrzeć transmisję z uroczystości. Rzym patroluje ponad 15 tysięcy żołnierzy i policjantów. Codziennie pielgrzymom rozdawanych jest 500 tysięcy litrów wody w butelkach. Uroczystości obsługuje 3,5 tysiąca akredytowanych dziennikarzy.

aktualizacja : piątek, 06 kwiecień 2012.

Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i powielanie wyłącznie za zezwoleniem autora.


PAPIEŻ JAN PAWEŁ II - (Johannes Paulus PP II) Karol Józef WOJTYŁA - (18.05.1920 - 02.04.2005) PONTYFIKAT (16.10.1978 - 02.04.2005 )
* RELIGIA < SOSNOWIEC - 1999
* SPIS < STRONA GŁÓWNA < NOWOŚCI
	\|: BIOGRAFIA \|: PONTYFIKAT \|: \|: TESTAMENT \|: POGRZEB \|: UCZESTNICY POGRZEBU \|: \|: DG. żegna OJCA ŚWIĘTEGO \|: DG. POMNIKI OJCA ŚWIĘTEGO \|: Pierwsza Rocznica Śmierci JP II

	LISTA OFICJALNYCH DELEGACJI UCZESTNICZĄCYCH W CEREMONII POGRZEBOWEJ

	DELEGACJE PAŃSTWOWE ALBANIA prezydent Alfred Moisiu, premier Fatos Nano, byli prezydenci: Rexhep Meidani i Sali Berisha. ARGENTYNA wiceprezydent Daniel Scioli, szef dyplomacji Rafael Bielsa ARMENIA premier Andranik Margaryan AUSTRALIA gubernator generalny Michael Jeffery AUSTRIA prezydent Heinz Fischer, kanclerz Wolfgang Schuessel, przewodniczący parlamentu Andreas Khol BANGLADESZ minister ds. klęsk żywiołowych i akcji pomocy Czoudhury Kamal ibne Jusuf BELGIA król Albert II, królowa Paola, premier Guy Verhofstadt BIAŁORUŚ przewodniczący Rady Republiki Hienadź Nawicki BIRMA ambasador Khin Maung Aye BOLIWIA prezydent Carlos Mesa, minister spraw zagranicznych Juan Ignacio Siles BOŚNIA przewodniczący Prezydium Bośni i Hercegowiny Borislav Paravac BRAZYLIA prezydent Luiz Inacio Lula da Silva BUŁGARIA prezydent Georgi Pyrwanow CHILE minister spraw zagranicznych Ignacio Walker CHORWACJA prezydent Stipe Mesić, premier Ivo Sanader CYPR prezydent Tasos Papadopulos CZARNOGÓRA prezydent Filip Vujanovic CZECHY prezydent Vaclav Klaus, minister spraw zagranicznych Cyril Svoboda DANIA królowa Małgorzata II, książę małżonek Henryk, premier Anders Fogh Rasmussen DEMOKRATYCZNA REPUBLIKA KONGA prezydent Joseph Kabila, wiceprezydent Jean-Pierre Bemba DOMINIKANA Pierwsza Dama Margarita Cedeno, sekretarz ds. oświaty Alejandrina German EGIPT minister kultury Faruk Adb el-Aziz Hosni EKWADOR prezydent Lucio Gutierrez ESTONIA prezydent Arnold Ruutel FILIPINY prezydent Gloria Arroyo FINLANDIA premier Matti Vanhanen FRANCJA prezydent Jacques Chirac wraz z żoną Bernadette GRECJA prezydent Karolos Papulias GRUZJA minister spraw zagranicznych Salome Zurabiszwili GWATEMALA wiceprezydent Eduardo Stein, minister spraw zagranicznych Jorge Briz HAITI premier tymczasowego rządu Gerard Latortue HISZPANIA król Juan Carlos i królowa Sofia, premier Jose Luis Rodriguez Zapatero, minister spraw zagranicznych Miguel Angel Moratinos, przywódca opozycyjnej Partii Ludowej Mariano Rajoy Brey HOLANDIA premier Jan Peter Balkenende HONDURAS prezydent Ricardo Maduro INDIE wiceprezydent Bhairon Singh Shekawat INDONEZJA minister spraw społecznych Alwi Shihab, minister ds. religii Muhammad Maftuh Basyuni IRAN prezydent Mohammad Chatami IRLANDIA prezydent Mary McAleese, premier Bertie Ahern IZRAEL prezydent Mosze Kacaw, minister spraw zagranicznych Silwan Szalom JAPONIA była minister spraw zagranicznych Yoriko Kawaguchi JORDANIA król Abdullah II ibn Husajn KANADA premier Paul Martin KENIA minister spraw zagranicznych Chirau Ali Mwakwere KOLUMBIA wiceprezydent Francisco Santos KOREA PŁD. premier Li Hai Dzan KOSTARYKA prezydent Abel Pacheco, minister spraw zagranicznych Roberto Tovar KUBA przewodniczący parlamentu Ricardo Alarcon, szefowa wydziału ds. religii Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Kuby, Caridad Diego LIBAN prezydent Emile Lahud (maronita), premier Omar Karami (sunnita), przewodniczący parlamentu Nabih Berri (szyita) LIECHTENSTEIN książę Hans-Adam II, księżna Marie, książę Nicholas LITWA prezydent Valdas Adamkus LUKSEMBURG książę Henryk, księżna Maria Teresa, premier Jean-Claude Juncker ŁOTWA prezydent Vaira Vike-Freiberga MACEDONIA prezydent Branko Crwenkowski MALEZJA ministrowie: ds. służby cywilnej Bernard Dompok, ds. religii Abdullah Mohamad Zin MEKSYK prezydent Vicente Fox MOZAMBIK prezydent Armando Guebuza NIEMCY prezydent Horst Koehler, kanclerz Gerhard Schroeder NIKARAGUA prezydent Enrique Bolanos, minister spraw zagranicznych Norman Caldera NORWEGIA królowa Sonja, premier Kjell Magne Bondevik NOWA ZELANDIA gubernator generalny Silvia Cartwright PAKISTAN minister ds. religii Mohammed Ijaz-ul Haq PANAMA Pierwsza Dama Vivian Fernandez de Torrijos PALESTYNA (AUTONOMIA) premier Ahmed Korei PARAGWAJ minister spraw zagranicznych Leila Rachid POLSKA prezydent Aleksander Kwaśniewski wraz z małżonką, premier Marek Belka, marszałek Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz, marszałek Senatu Longin Pastusiak, były prezydent Lech Wałęsa PORTUGALIA prezydent Jorge Sampaio, minister spraw zagranicznych Diogo Freitas do Amaral, były prezydent gen. Antonio Ramalho Eanes REPUBLIKA POŁUDNIOWEJ AFRYKI wiceprezydent Jacob Zuma, były prezydent Nelson Mandela ROSJA premier Michaił Fradkow RUANDA minister spraw zagranicznych Carles Murigande RUMUNIA prezydent Traian Basescu, premier Calin Popescu Tariceanu SALWADOR Pierwsza Dama Ana Ligia Mixco de Saca, minister spraw zagranicznych Francisco Lainez, minister spraw wewnętrznych Rene Figueroa SESZELE ambasador we Francji i Włoszech Callixte d'Offay SERBIA I CZARNOGÓRA (SCG) prezydent SCG Svetozar Marović, minister spraw zagranicznych SCG Vuk Draszković, prezydent Serbii Boris Tadić, prezydent Czarnogóry Filip Vujanović, prezydent Kosowa Ibrahim Rugova SINGAPUR wicepremier Shanmugam Jayakumar SŁOWACJA prezydent Ivan Gaszparovicz, przewodniczący parlamentu Pavol Hruszovsky SŁOWENIA prezydent Janez Drnovszek, premier Janez Jansza, minister spraw zagranicznych Dimitrij Rupel SRI LANKA premier Mahinda Rajapakse, minister ds. chrześcijaństwa Milroy Fernando SZWAJCARIA prezydent Samuel Schmid SZWECJA król Karol XVI Gustaw, królowa Sylwia SYRIA prezydent Baszar Asad STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI PŁN. prezydent George W. Bush z żoną Laurą, byli prezydenci: Bill Clinton i George Bush, burmistrz Nowego Jorku Michael Bloomberg TAJWAN prezydent Chen Shui-bian TANZANIA minister ds. spółdzielczości i marketingu George Kahama TURCJA premier Recep Tayyip Erdogan, minister stanu Mehmet Aydin UGANDA wiceprezydent Gilbert Bukenya, minister stanu ds. zagranicznych Henry Okello Oryem, UKRAINA prezydent Wiktor Juszczenko URUGWAJ Pierwsza Dama Maria Auxiliadora Delgado de Vasquez z synem Alavaro. WENEZUELA minister spraw zagranicznych Ali Rodriguez, minister planowania Jorge Giordanni WĘGRY prezydent Ferenc Madl z małżonką Dalmą, premier Ferenc Gyurcsany, były premier Viktor Orban, przewodnicząca parlamentu Katalin Szili, sędzia Sądu Najwyższego Zoltan Lomnici WIELKA BRYTANIA książę Walii Karol, premier Tony Blair WŁOCHY prezydent Carlo Azeglio Ciampi, premier Silvio Berlusconi
	DELEGACJE URZĘDOWE UNIA EUROPEJSKA przewodniczący Parlamentu Europejskiego Josep Borrell, wiceprzewodniczący PE Jacek Saryusz-Wolski, przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso z małżonką, wiceprzewodniczący KE Franco Frattini, komisarz UE ds. zagranicznych Benita Ferrero-Waldner, komisarz UE ds. polityki regionalnej Danuta Huebner ONZ sekretarz generalny Kofi Annan
	PRZYWÓDCY RELIGIJNI Metropolita kaliningradzki i smoleński (który kieruje Wydziałem Stosunków Zewnętrznych Patriarchatu Moskiewskiego) Cyryl Anglikański arcybiskup Canterbury (zwierzchnik Kościoła anglikańskiego) Rowan Williams Ekumeniczny patriarcha Konstantynopola (przywódca duchowy prawosławia) Bartłomiej I Patriarcha greckiej Cerkwi prawosławnej Christodulos Patriarcha ormiański Turcji Mesrob II Patriarcha prawosławny Rumunii Teoktyst Dyrektor generalny Naczelnego Rabinatu Izraela Oded Wiener Bułgarska Cerkiew Prawosławna Metropolita Widynia Domicjan i Metropolita Ruse Neofit Metropolita Abchazji Daniel Datuaszwili Luterański prymas Szwecji, arcybiskup Uppsali Karl Gustaw Hammar Przewodniczący Konferencji Biskupów luterańskiego Kościoła Norwegii, biskup Finn Wagle Albańscy przywódcy religijni: Sunnita - Selim Muca muzułmanie bektaszyci - Haxhi Dede Reshat Bardhi prawosławny arcybiskup - Anastasios arcybiskup Kościoła katolickiego - Rrok Mirdita.

	TESTAMENT

	TESTAMENT Jana Pawła II, z dnia 6.III.1979 r. ( i dodatki późniejsze ) W Imię Trójcy Przenajświętszej. Amen. "Czuwajcie, bo nie wiecie, kiedy Pan wasz przybędzie" (por. Mt 24, 42) - te słowa przypominają mi ostateczne wezwanie, które nastąpi wówczas, kiedy Pan zechce. Pragnę za nim podążyć i pragnę, aby wszystko, co składa się na moje ziemskie życie, przygotowało mnie do tej chwili. Nie wiem, kiedy ona nastąpi, ale tak jak wszystko, również i tę chwilę oddają w ręce Matki mojego Mistrza: totus Tuus. W tych samych rękach matczynych zostawiam wszystko i Wszystkich, z którymi związało mnie moje życie i moje powołanie. W tych Rękach zostawiam nade wszystko Kościół, a także mój Naród i całą ludzkość. Wszystkim dziękuję. Wszystkich proszę o przebaczenie. Proszę także o modlitwę, aby Miłosierdzie Boże okazało się większe od mojej słabości i niegodności. W czasie rekolekcji przeczytałem raz jeszcze testament Ojca Świętego Pawła VI. Lektura ta skłoniła mnie do napisania niniejszego testamentu. Nie pozostawiam po sobie własności, którą należałoby zadysponować. Rzeczy codziennego użytku, którymi się posługiwałem, proszę rozdać wedle uznania. Notatki osobiste spalić. Proszę, ażeby nad tymi sprawami czuwał Ks. Stanisław, któremu dziękuję za tyloletnią wyrozumiałą współpracę i pomoc. Wszystkie zaś inne podziękowania zostawiam w sercu przed Bogiem Samym, bo trudno je tu wyrazić. Co do pogrzebu, powtarzam te same dyspozycje, jakie wydał Ojciec Święty Paweł VI. (dodatek na marginesie: Grób w ziemi, bez sarkofagu. 13.III.1992). O miejscu niech zdecyduje Kolegium Kardynalskie i Rodacy. "Apud Dominum Misericordia et copiosa apud Eum redemptio" Jan Paweł pp. II Rzym, 6.III.1979. Po śmierci proszę o Msze Święte i modlitwy. 5.III.1990. Wyrażam najgłębszą ufność, że przy całej mojej słabości Pan udzieli mi każdej łaski potrzebnej, aby sprostać wedle Jego Woli wszelkim zadaniom, doświadczeniom i cierpieniom, jakich zechce zażądać od swego sługi w ciągu życia. Ufam też, że nie dopuści, abym kiedykolwiek przez jakieś swoje postępowanie: słowa, działanie lub zaniedbanie działań, mógł sprzeniewierzyć się moim obowiązkom na tej świętej Piotrowej Stolicy. 24.II. - 1. III.1980. Również w ciągu tych rekolekcji rozważałem prawdę o Chrystusowym kapłaństwie w perspektywie owego Przejścia, jakim dla każdego z nas jest chwila jego śmierci. Rozstania się z tym światem - aby narodzić się dla innego, dla świata przyszłego, którego znakiem decydującym, wymownym jest dla nas Zmartwychwstanie Chrystusa. Odczytałem więc zeszłoroczny zapis mojego testamentu, dokonany również w czasie rekolekcji - porównałem go z testamentem mojego wielkiego Poprzednika i Ojca Pawła VI, z tym wspaniałym świadectwem o śmierci chrześcijanina i papieża - oraz odnowiłem w sobie świadomość spraw, do których sporządzony przeze mnie (w sposób raczej prowizoryczny) ów zapis z 6.III.1979 się odnosi. Dzisiaj pragnę do niego dodać tylko tyle, że z możliwością śmierci każdy zawsze musi się liczyć. I zawsze musi być przygotowany do tego, że stanie przed Panem i Sędzią - a zarazem Odkupicielem i Ojcem. Więc i ja liczę się z tym nieustannie, powierzając ów decydujący moment Matce Chrystusa i Kościoła - Matce mojej nadziei. Czasy, w których żyjemy, są niewymownie trudne i niespokojne. Trudna także i nabrzmiała właściwą dla tych czasów próbą - stała się droga Kościoła, zarówno Wiernych jak i Pasterzy. W niektórych krajach, (jak np. w tym, o którym czytałem w czasie rekolekcji), Kościół znajduje się w okresie takiego prześladowania, które w niczym nie ustępuje pierwszym stuleciom, raczej je przewyższa co do stopnia bezwzględności i nienawiści. Sanguis Martyrum - semen Christianorum. A prócz tego - tylu ludzi ginie niewinnie, choćby i w tym kraju, w którym żyjemy... Pragnę raz jeszcze całkowicie zdać się na Wolę Pana. On Sam zdecyduje, kiedy i jak mam zakończyć moje ziemskie życie i pasterzowanie. W życiu i śmierci Totus Tuus przez Niepokalaną. Przyjmując już teraz tę śmierć, ufam, że Chrystus da mi łaskę owego ostatniego Przejścia czyli Paschy. Ufam też, że uczyni ją pożyteczną dla tej największej sprawy, której staram się służyć: dla zbawienia ludzi, dla ocalenia rodziny ludzkiej, a w niej wszystkich narodów i ludów (wśród nich serce w szczególny sposób się zwraca do mojej ziemskiej Ojczyzny), dla osób, które szczególnie mi powierzył - dla sprawy Kościoła, dla chwały Boga Samego. Niczego więcej nie pragnę dopisać do tego, co napisałem przed rokiem - tylko wyrazić ową gotowość i ufność zarazem, do jakiej niniejsze rekolekcje ponownie mnie usposobiły. Jan Paweł pp. II 5.III.1982. W ciągu tegorocznych rekolekcji przeczytałem (kilkakrotnie) tekst testamentu z 6.III.1979. Chociaż nadal uważam go za prowizoryczny (nie ostateczny), pozostawiam go w tej formie, w jakiej istnieje. Niczego (na razie) nie zmieniam, ani też niczego nie dodaję, gdy chodzi o dyspozycje w nim zawarte. Zamach na moje życie z 13.V.1981 w pewien sposób potwierdził słuszność słów zapisanych w czasie rekolekcji z 1980 r. (24.II - 1.III). Tym głębiej czuję, że znajduję się całkowicie w Bożych Rękach - i pozostaję nadal do dyspozycji mojego Pana, powierzając się Mu w Jego Niepokalanej Matce (Totus Tuus). Jan Paweł pp. II 5.III.1982. Ps. W związku z ostatnim zdaniem testamentu z 6.III.1979 (O miejscu m. in. pogrzebu) "niech zdecyduje Kolegium Kardynalskie i Rodacy" - wyjaśniam, że mam na myśli Metropolitę Krakowskiego lub Radę Główną Episkopatu Polski - Kolegium Kardynalskie zaś proszę, aby ewentualnym prośbom w miarę możności uczynili zadość. 1.III.1985 (w czasie rekolekcji): Jeszcze - co do zwrotu "Kolegium Kardynalskie i Rodacy": "Kolegium Kardynalskie" nie ma żadnego obowiązku pytać w tej sprawie "Rodaków", może jednak to uczynić, jeśli z jakichś powodów uzna za stosowne. JPII Rekolekcje jubileuszowego roku 2000 (12.-18.III.) (do testamentu) 1. Kiedy w dniu 16 października 1978 konklawe kardynałów wybrało Jana Pawła II, Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński powiedział do mnie: "zadaniem nowego papieża będzie wprowadzić Kościół w Trzecie Tysiąclecie". Nie wiem, czy przytaczam to zdanie dosłownie, ale taki z pewnością był sens tego, co wówczas usłyszałem. Wypowiedział je zaś Człowiek, który przeszedł do historii jako Prymas Tysiąclecia. Wielki Prymas. Byłem świadkiem Jego posłannictwa, Jego heroicznego zawierzenia. Jego zmagań i Jego zwycięstwa. "Zwycięstwo, kiedy przyjdzie, będzie to zwycięstwo przez Maryję" - zwykł był powtarzać Prymas Tysiąclecia słowa swego Poprzednika kard. Augusta Hlonda. W ten sposób zostałem poniekąd przygotowany do zadania, które w dniu 16. października 1978 r. stanęło przede mną. W chwili, kiedy piszę te słowa jubileuszowy Rok 2000 stał się już rzeczywistością, która trwa. W nocy 24 grudnia 1999 r. została otwarta symboliczna Brama Wielkiego Jubileuszu w Bazylice św. Piotra, z kolei u św. Jana na Lateranie, u Matki Bożej Większej (S. Maria Maggiore) - w Nowy Rok, a w dniu 19 stycznia Brama Bazyliki św. Pawła ?za murami?. To ostatnie wydarzenie ze względu na swój ekumeniczny charakter szczególnie zapisało się w pamięci. 2. W miarę jak Rok Jubileuszowy 2000 posuwa się naprzód, z dnia na dzień i z miesiąca na miesiąc, zamyka się za nami dwudziesty wiek, a otwiera wiek dwudziesty pierwszy. Z wyroków Opatrzności dane mi było żyć w tym trudnym stuleciu, które odchodzi do przeszłości, a w roku, w którym wiek mego życia dosięga lat osiemdziesięciu ("octogesima adveniens"), należy pytać, czy nie czas powtórzyć za biblijnym Symeonem "Nunc dimittis"? W dniu 13. maja 1981 r., w dniu zamachu na Papieża podczas audiencji na placu św. Piotra, Opatrzność Boża w sposób cudowny ocaliła mnie od śmierci. Ten, który jest jedynym Panem Życia i śmierci, sam mi do życie przedłużył, niejako podarował na nowo. Odtąd ono jeszcze bardziej do Niego należy. Ufam, że On Sam pozwoli mi rozpoznać, dokąd mam pełnić tę posługę, do której mnie wezwał w dniu 16 października 1978. Proszę Go, ażeby raczył mnie odwołać wówczas, kiedy Sam zechce. "W życiu i śmierci do Pana należymy ... Pańscy jesteśmy" (por. Rz 14, 8). Ufam też, że dokąd dane mi będzie spełniać Piotrową posługę w Kościele, Miłosierdzie Boże zechce użyczać mi sił do tej posługi nieodzownych. 3. Jak co roku podczas rekolekcji odczytałem mój testament z dnia 6.III.1979. Dyspozycje w nim zawarte w dalszym ciągu podtrzymuję. To, co wówczas a także w czasie kolejnych rekolekcji zostało dopisane, stanowi odzwierciedlenie trudnej i napiętej sytuacji ogólnej, która cechowała lata osiemdziesiąte. Od jesieni roku 1989 sytuacja ta uległa zmianie. Ostatnie dziesięciolecie ubiegłego stulecia wolne było od dawniejszych napięć, co nie znaczy, że nie przyniosło z sobą nowych problemów i trudności. Niech będą dzięki Bożej Opatrzności w sposób szczególny za to, że okres tzw. ?zimnej wojny? zakończył się bez zbrojnego konfliktu nuklearnego, którego niebezpieczeństwo w minionym okresie wisiało nad światem. 4. Stojąc na progu trzeciego tysiąclecia "in medio Ecclesiae", pragnę raz jeszcze wyrazić wdzięczność Duchowi Świętemu za wielki dar Soboru Watykańskiego II, którego wraz z całym Kościołem - a w szczególności z całym Episkopatem - czuję się dłużnikiem. Jestem przekonany, że długo jeszcze dane będzie nowym pokoleniom czerpać z tych bogactw, jakimi ten Sobór XX wieku nas obdarował. Jako Biskup, który uczestniczył w soborowym wydarzeniu od pierwszego do ostatniego dnia, pragnę powierzyć to wielkie dziedzictwo wszystkim, którzy do jego realizacji są i będą w przyszłości powołani. Sam zaś dziękuję Wiecznemu Pasterzowi za to, że pozwolił mi tej wielkiej sprawie służyć w ciągu wszystkich lat mego pontyfikatu. "In medio Ecclesiae" ... od najmłodszych lat biskupiego powołania - właśnie dzięki Soborowi - dane mi było doświadczyć braterskiej wspólnoty Episkopatu. Jako kapłan Archidiecezji Krakowskiej doświadczyłem, czym jest braterska wspólnota prezbyterium - Sobór zaś otworzył nowy wymiar tego doświadczenia. 5. Ileż osób winien bym tutaj wymienić? Chyba już większość z nich Pan Bóg powołał do Siebie - Tych, którzy jeszcze znajdują się po tej stronie, niech słowa tego testamentu przypomną, wszystkich i wszędzie, gdziekolwiek się znajdują. W ciągu dwudziestu z górą lat spełniania Piotrowej posługi "in medio Ecclesiae" doznałem życzliwej i jakże owocnej współpracy wielu Księży Kardynałów, Arcybiskupów i Biskupów, wielu kapłanów, wielu osób zakonnych - Braci i Sióstr - wreszcie bardzo wielu osób świeckich, ze środowiska kurialnego, ze strony wikariatu Diecezji Rzymskiej oraz spoza tych środowisk. Jakże nie ogarnąć wdzięczną pamięcią wszystkich na świecie Episkopatów, z którymi spotykałem się w rytmie odwiedzin "ad limina Apostolorum"? Jakże nie pamiętać tylu Braci chrześcijan - nie katolików? A rabina Rzymu? i tylu innych przedstawicieli religii pozachrześcijańskich? A ilu przedstawicieli świata kultury, nauki, polityki, środków przekazu? 6. W miarę, jak zbliża się kres mego ziemskiego życia, wracam pamięcią do jego początku, do moich Rodziców, Brata i Siostry (której nie znałem, bo zmarła przed moim narodzeniem), do wadowickiej parafii, gdzie zostałem ochrzczony, do tego miasta mojej młodości, do rówieśników, koleżanek i kolegów ze szkoły podstawowej, z gimnazjum, z uniwersytetu, do czasów okupacji, gdy pracowałem jako robotnik, a potem do parafii w Niegowici, i krakowskiej św. Floriana, do duszpasterstwa akademickiego, do środowiska ... do wielu środowisk ... w Krakowie, w Rzymie ... do osób, które Pan mi szczególnie powierzył - wszystkim pragnę powiedzieć jedno: "Bóg Wam zapłać"! "In manus Tuas, Domine, commendo spiritum meum". A.D. 17.III.2000. Jan Paweł II

	DĄBROWA GÓRNICZA ŻEGNA OJCA ŚWIĘTEGO

	06.04.2005 r. godzina 20.00 Msza Święta przed PKZ w intencji OJCA ŚWIĘTEGO, Jana Pawła II

	PIERWSZA ROCZNICA ŚMIERCI OJCA ŚWIĘTEGO

	02.04.2006 r. PIERWSZA ROCZNICA ŚMIERCI OJCA ŚWIĘTEGO, Jana Pawła II NA PLACU PAPIESKIM W SOSNOWCU

POGRZEB - MINUTA PO MINUCIE