-
KINA i KINOTEATRY czyli W STARYM DĄBROWSKIM KINIE

-

	KINOTEATR "BAGATELA"
	Bagatela to budynek teatralny, wzniesiony w 1903 roku przy ulicy Sobieskiego przez Ludwika Munchheimera i Michała Cieszkowskiego. Działał tutaj powołany przez nich teatr amatorski kierowany przez Edwarda Puchalskiego i Juliusza Borawskiego. Wobec niskiego poziomu, teatr załamał się finansowo po dwóch latach. W murach tego budynku w późniejszym czasie mieściło się kino ODEON. Dzisiaj budynek ten już nie istnieje.

-

	"DOM LUDOWY"
	Budowę rozpoczęto przy ulicy 3-go Maja 14 w 1922 roku. Właścicielem był sekretariat Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Środki na budowę pochodziły z zaczerpniętego na ten cel kredytu budowlanego. Centralną część gmachu stanowiła sala widowiskowa mogąca pomieścić jednorazowo do 1000 osób. Projektantem był znany warszawski architekt Stifelman, który zaprojektował między innymi budynek warszawskiego teatru "Ateneum". Po ukończeniu inwestycji w 1923 roku, nadano mu imię zasłużonego bojownika, Józefa Mireckiego-Montwiłła. Budynek został uwieczniony na kartach powieści Kaden-Brandowskiego "Czarne skrzydła". W późniejszym czasie w budynku tym mieściło się kino WANDA, które następnie zmieniło nazwę na kino BAJKA. Budynek został wyburzony na przełomie maja i czerwca 2006 roku.

-

	"DOM CHŁOPA"
	W latach 50-tych XX wieku wybudowano w Gołonogu przy obecnej ulicy Gwardii Ludowej świetlicę gromadzką. Fundusze na budowę Komitet Budowy pozyskiwał ze sprzedaży piasku z pobliskiej Borowej Górki. Po kilku latach powstał budynek, w którym powołano do życia Osiedlowy Dom Kultury, zwany potocznie DOMEM CHŁOPA. We wnętrzu znajdowało się kilka pomieszczeń, w których umieszczono miejscowe organizacje społeczne, oraz duża sala widowiskowa, czasami zamieniana na salę kinową. Pod koniec XX wieku budynek sprzedano i utworzono w nim miedzy innymi dyskotekę. Dzisiaj mieści się w nim ośrodek pomocy ludziom chorym, uzdolnonym plastycznie.

-

	SALA KINOWA "DOM CHŁOPA"
	We wnętrzu tego budynku wybudowanego w latach 50-tych XX wieku, znajdowała się obszerna sala widowiskowa, okresowo zamieniana na salę kinową. Obecnie mało kto pamięta, że w tym budynku mieściło się kiedyś kino.

-

	SALA KINOWA "PKZ" (Kino Studyjne "KADR")
	Pałac Kultury Zagłębia posiada w swoich murach niewielką kameralną salę kinową. Było to miejsce spotkań i prezentacji dorobku twórców z Dąbrowskiego Koła Filmowego, którego zajęcia odbywały sie w pałacu. W 1969 roku odbył się Pierwszy zagłębiowski Przegląd Filmów Amatorskich przy współpracy z redakcji "Wiadomości Zagłębia". W 1971 roku w porozumieniu z kierownictwem Kina "Bajka", został powołany Dyskusyjny Klub Filmowy "KADR". Projekcje odbywały się w sali kinowej Pałacu, a później w kinie "Bajka". Rok 1977. AKF "Zagłębie" otrzymuje dyplom uznania Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego i Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Katowicach, za całokształt pracy artystycznej i wychowawczej oraz najlepszy zestaw filmów na IX ZPFA. Rok 1978. AKF "Zagłębie" otrzymuje dyplom uznania za Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego i Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Katowicach za dziesięcioletnią działalność na rzecz rozwoju upowszechniania kultury filmowej w województwie katowickim z okazji X ZPAF. Lata osiemdziesiąte XX wieku to początek końca tego etapu w historii. W 1982 roku, film powstały w AKF "Zagłębie" pt. "Matnia", uzyskuje wyróżnienie na przeglądzie filmowym w Warszawie. W tym samym roku AKF "Zagłębie" otrzymuje II nagrodę na XIV Wojewódzkim Przeglądzie Filmów Amatorskich. Podsumowaniem działalności Amatorskiego Klubu Filmowego było otrzymanie listu gratulacyjny dyrektora Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach za długoletnią i twórczą działalność w środowisku robotniczym w 1985 roku, z okazji XXV- lecia istnienia. W okresie działalności w mieście kilku kin, projekcje inne niż klubowe odbywały się sporadycznie. Były to przede wszystkim projekcje bajek dla dzieci w formie poranków. Wobec zamknięcia ostatniego dużego kina w Dąbrowie Górniczej (ARS), PKZ podjął decyzję o projekcjach (seansach filmowych) na dużej sali teatralnej. Mają tutaj miejsce sporadyczne pokazy filmowe wielkich dzieł kina polskiego i światowego. W okresie wakacji i ferii, organizowane są specjalne pokazy filmów dla dzieci. Z początkiem 2007 roku wprowadzono również projekcje w formie maratonów filmowych. We wrześniu 2007 roku został reaktywowany Amatorski Klub Filmowy "Zagłębie", który w latach 70-tych XX wieku był jednym z lepszych w rejonie. Miejmy nadzieję, że pomimo tak długiego czasu niebytu, adepci sztuki filmowej przynajmniej dorównają swym kolegom z przed lat. 16-go października 2007 roku o godzinie 14.00 miało miejsce uroczyste otwarcie studyjnego kina "KADR" w salce kinowej PKZ. W wyniku starań zarządu PKZ oraz wsparciu Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej i władz miasta Dąbrowa Górnicza, po wielu latach to studyjne kino powróciło do życia. Po uroczystości odbyła się projekcja filmu "Ryś" w reżyserii Stanisława Tyma. 19-go października odbył się pierwszy pokaz projekcyjny dla publiczności. Pokazano na nim dwa filmy: "Obsługiwałem angielskiego króla" oraz "Labirynt Fałna". Salka kinowa dysponuje 88 miejscami. Założeniem tego kina, jest pokazywanie twórczości europejskiego kina niszowego. Jesienią 2008 roku ma wznowić swą działalność Dyskusyjny Klub Filmowy"KADR".

-

	KINO "ODEON"
	Sala kinowa mieściła się w wynajętym teatrze Bagatela przy ulicy Sobieskiego nr 6. Kino działało w okresie międzywojennym. Właścicielem był Antoni Olszewski. Zostało później odkupiione przez inż. Kazimierza Sunderlanda. Dzisiaj budynek ten już nie istnieje.

-

	KINO "KOMETA"
	Kinoteatr otwarty w 1919 roku w budynku Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich. Początkowo były tu wyświetlane filmy nieme, które oglądano przy akompaniamencie pianina. Dźwięk do kina wprowadził Inżynier Kazimierz Sunderland, który to w 1935 roku odkupił kino KOMETA od pierwotnych właścicieli. Kino istniało do połowy czerwca 2005 roku jako kino ARS. Przez wiele lat państwowe, a przy końcu jako obiekt prywatny.

-

	KINO "ARS"
	Historia samego budynku, w którym ostatnio mieściło się kino "ARS", jest nieco dłuższa, niż istnienie samego kina. W 1911 roku Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich, na którego czele stał ówczesny proboszcz Parafii Matki Boskiej Anielskiej, Ksiądz Prałat Grzegorz Augustynik, zakupiło działkę przy dawnej ulicy Staropocztowej, na której wybudowano budynek z dużą jak na owe czasy salą widowiskową, która miała służyć jako miejsce do organizowania spotkań Stowarzyszenia. Na sali widowiskowej organizowane były różnego rodzaju wykłady i pogadanki. W budynku tym mieściła się ponadto biblioteka oraz kółko teatralne. Podczas I wojny światowej, budynek został zaadaptowany przez Komitet Ratunkowy na magazyn żywnościowy, zaopatrujący miejscową ludność w podstawowe produkty spożywcze, jak mąka itp. produkty. W 1919 roku w budynku tym, został uroczyście otwarty KINOTEATR o nazwie KOMETA. Jego założycielami było wymieniane już tutaj Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich. Od tego dnia zaczęła się historia kina w Dąbrowie Górniczej. Początkowo były to filmy nieme, które oglądano przy akompaniamencie pianina. Dźwięk do dąbrowskich kin wprowadził prawdopodobnie Inżynier Kazimierz Sunderland, który to w 1935 roku odkupił kino KOMETA od pierwotnych właścicieli. Od tego czasu wprowadzono też nową nazwę, którą kino nosi do dnia dzisiejszego - KINO "ARS". W czasie okupacji niemieckiej od wrześcia 1939 roku do wyzwolenia w styczniu 1945 roku, kino zmieniło nazwę na UFA Deutche Theatr i służyło wyłącznie zamieszkującej w mieście ludności niemieckiej. Już kilka tygodni po opuszczeniu miasta przez Niemców, kino "ARS" wróciło na swoje miejsce, dając radość wszystkim mieszkańcom Dąbrowy Górniczej. Od 1990 roku jest to jedyne prawdziwe kino w mieście. Od 2000 roku kino prowadziła spółka ARS, mająca oprócz dąbrowskiego, kina w Tychach i Mikołowie. Ponieważ kino w momencie przejęcia nie należało do najlepiej wyposażonych, zainwestowano w jego remont. Ułożono nowe posadzki, ściany pokryto boazerią, uruchomiono wewnątrz bufet oraz zainstalowano nowy ekran. Dużo pracy i funduszy pochłonęła nowa instalacja dźwiękowa i projekcyjna. Na afisz trafiały w któtkim czasie po światowych i polskich premierach, najnowsze hity kinowe. Sala kinowa była wówczas specjalnie dekorowana, wprowadzając odpowiedni do filmu nastrój. Oprócz filmów można było tytaj zobaczyć kilka interesujących pokazów i wystaw. Niestety. W wyniku niemożności porozumienia się ostatnich właścicieli kina z władzami miasta co do opłat za dzierżawę lokalu, to jedyne duże kino w mieście zostało zamknięte w połowie czerwca 2005 roku. Planowano wykorzystać, po niewielkiej adaptacji, salę kinową jako salę teatralną. Obiekt mial być przekazany dąbrowskiemu Młodzieżowemu Ośrodkowi Pracy Twórczej, by powstała tam scena młodzieżowa. Realizacja tego pomysłu pozostała w fazie planów. Ten projekt nie zyskał aprobaty radnych i ostatecznie z niego zrezygnowano. Decyzję o przeznaczeniu budynku na sprzedaż podjęła ówczesna Rada Miejska. Postanowiono wystawić pomieszczenia kina na sprzedaż w drodze przetargu. Większego zainteresowania chętnych do zakupu budynku nie było, a próby sprzedaży miasto bezskutecznie ponawiało. Budynek pozbawiony stałego dozoru popadał w coraz większą ruinę. 27 września 2012 roku do ostatniego, tym razem ustnego przetargu, stanął tylko jeden podmiot, który stał się nowym właścicielem nieruchomości. 26 pażdziernika 2012 roku podpisano dokumenty przekazania obiektu. Nabywcą 865-metrowego lokalu są prywatni inwestorzy z Dąbrowy Górniczej, firma Refraserwis Sp. z o.o., reprezentowana przez Henryka Podgórskiego. W pomieszczeniach dawnego kina ma powstać stylowa restauracja wraz z hotelem. Nowi właściciele podkreślają, że planują wybudować obiekt europejskiej klasy, jakiego jeszcze w Dąbrowie Górniczej nie było. Prace porządkowe wewnątrz budynku ruszyłu w pierwszych dniach listopada 2012 roku. Budowlane powinny ruszyć w drugim kwartale 2013, po wszystkich uzgodnieniach projektowych.

-

	KINO "WANDA"
	Mieściło się przy ulicy 3-go Maja w budynku dawnego Domu Ludowego. Założone w okresie międzywojennym. W latach poprzedzających wybuch II wojny światowej, właścicielem zostaje inż. Kazimierz Sunderland. Zmienił on nazwę kina WANDA na Kino BAJKA. Budynek został wyburzony na przełomie maja i czerwca 2006 roku.

-

	KINO "BAJKA"
	Utworzone z kina WANDA przez inż Kazimierza Sunderlanda, który to nabył ten budynek w latach poprzedzających wybuch II wojny światowej. W czasie wojny Niemcy zamknęli kino i utworzyli w nim magazyn wojskowy. Ponownie uruchomione po wojnie pod nazwą BAJKA. Na początku lat 80-tych XX wieku budynek wraz z salą kinową został gruntownie odnowiony. Niestety, ale jeszcze przed oddaniem do użytku, sala kinowa spłonęła. Ponownie rozpoczęto remont. Jeszcze przed ukończeniem doszło do drugiego pożaru, który naruszył mury i dach budynku. Nie podjęto się kolejnej odbudowy. W efekcie kino przestało istnieć. Budynek został wyburzony na przełomie maja i czerwca 2006 roku. Ostatnim właścicielem budynku kina "Bajka" była częstochowska firma Prewis.

-

	KINO "UCIECHA"
	Budynek został wybudowany w Ząbkowicach około 1909 roku jako DOM LUDOWY zwany też LUDOWCEM z inicjatywy miejscowego proboszcza, księdza Plenkiewicza. Kino działało w nim w latach 1945 - 1990. Zaspokajało potrzeby ludności Ząbkowic i okolicznych wiosek. Budynek istnieje, ale popada w ruinę.

-

	KINO "PAW"
	Pierwszym kinem w Strzemieszycach było nieme kino "Iluzjon", otwarte na początku XX wieku przy ulicy Warszawskiej, będącej główną ulicą wioski, łączącą dwie trasy kolejowe. Kino "PAW" w Strzemieszycach Wielkich przy ulicy Warszawskiej, działało w latach 1945 - 1990. Zaspokajało potrzeby ludności Strzemieszyc i okolicznych wiosek. Na przełomie lat 40/50 XX wieku Krzysztof Kieslowski, znakomity reżyser i scenarzysta w wieku około 7 - 8 lat, zobaczył w kinie "PAW" w Strzemieszycach film z Gerardem Philippem, "Fanfan Tulipan". Film był dozwolony od lat szesnastu, ale wujek, miejscowy lekarz, ułatwił wejście na seans, zresztą w towarzystwie rodziców. Jak mówił sam Kieślowski, filmu w ogóle nie pamiętał. Mówiło się o tym filmie w domu kilka dni przed pokazem, a on szykował się i zastanawiał, czy go wpuszczą czy też nie. Kino nie istnieje, a budynek popada w ruinę.

aktualizacja: niedziela, 10 marzec 2013.

Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i powielanie wyłącznie za zezwoleniem autora.