-

ZNANE POSTACIE ZWIĄZANE Z DĄBROWĄ GÓRNICZĄ
		* HISTORIA < ZNANE POSTACIE z DG
		* SPIS < STRONA GŁÓWNA < NOWOŚCI
			|: || T || U || V || W || X || Y || Z || Ź || Ż |
	|| A || B || C || Ć || D || E || F || G || H || I || J || K || L || Ł || M || N || || O || P || Q || R || S || Ś || T || U || V || W || X || Y || Z || Ź || Ż || -

		| T | TALKOWSKI Jerzy - TIMOFIEJEW Aleksandrowicz Władimir - TOŁWIŃSKI Konstanty - TRZEBNICKI Andrzej - TRZĘSIMIECH Teofil
		TALKOWSKI Jerzy (28.09.1934 - *) - Urodził się w Zagórzu (Sosnowiec). Po ukończeniu Liceum Ogólnokształcącego im. Łukasińskiego w Dąbrowie Górniczej, studiował na Akademii Ekonomicznej w Katowicach na Wydziale Przemysłu, kierunek "Organizacja i zarządzanie", uzyskując dyplom w 1956 r.. Pracę zawodową rozpoczął w hucie "Ferrum' w Katowicach, a na stępnie związał się z hutą "Dzierżyński" (Bankowa), gdzie pełnił różne funkcje kierownicze. Jako wieloletni działacz samorządowy - pełnił funkcje wiceprzewodniczącego i przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej. Prezydent Dąbrowy Górniczej w okresie od 10.01.1982 r. do 31.12.1983 r., oraz od 01.07.1990 r. do 04.04.1991 r.. Zrezygnował na własną prośbę. Podczas kadencji Rady Miejskiej 1998 -2002, był radnym niezależnym. Ponownie wybrany na Prezydenta DG w II turze pierwszych wyborów bezpośrednich na to stanowisko w dniu 10.11.2002 r.. Stanowisko to piastował do 26.11.2006 r.. Radny kadencji 2006-10.
		TIMOFIEJEW Aleksandrowicz Władimir Dowódca policji dąbrowskiej w 1914 roku, mieszczącej się w domu Jaworskiego przy ulicy Szosowej.
		TOŁWIŃSKI Konstanty (1877 - 1961) - Jeden z najwybitniejszych polskich geologów, nafciarz. Jeden z pierwszych absolwentów dąbrowskiej szkoły górniczej. Dyrektor Karpackiego Instytutu Geologiczno-Naftowego w Borysławiu (1919-1939). Od 1948 roku stały doradca geologiczny przedsiębiorstw przemysłu naftowego. W latach 1958-1960 był przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Naftowego w Krakowie. Prowadził badania złóż ropy naftowej i gazu ziemnego w Polsce i na Sumatrze. Opublikował m.in.: "Kopalnie nafty i gazów ziemnych w Polsce" (tom 1-2, 1928-1937), "Zagadnienia naftowe w Polsce na geologicznym tle niektórych naftonośnych rejonów Europy" (1961).
		TRZEBNICKI Andrzej - herbu ZAWISZA Biskup krakowski. Podkanclerz koronny. Gorący patriota. Podczas wojen szwedzkich był fundatorem wystawienia chorągwi husarskich. Polityk uśmierzający rokosz Lubomirskiego i przyczyniający się do wyboru Jana Sobieskiego na króla polski. Budowniczy i założyciel parafii w Gołonogu u schyłku XVII wieku.
		TRZĘSIMIECH Teofil (28.05.1886 - 05.09.1965) - Urodził się w Dąbrowie Górniczej. Absolwent szkoły średniej handlowej w Warszawie. W latach 1919-1921 jest ławnikiem w Sądzie Pokoju w Dąbrowie Górniczej. od 1924 roku pełnił różne funkcje w dąbowkim magistracie. Prezydent miasta Dąbrowa Górnicza w okresie od 29.05.1936 r. do 02.1940 r. W momencie wybuchu II wojny światowej nie uległ panice i pozostał na swoim stanowisku. Aresztowany przez Niemców 12 kwietnia 1940 roku i wywieziony do obozu w Dachau, zwolniony po kilku miesiącach po długotrwałych staraniach rodziny. Po powrocie do Dąbrowy, musiał uciekać do Skarżyska Kamiennej w Generalnej Guberni, by uniknąć kolejnego aresztowania. Zmarł w Opolu. Spoczął w kwaterze zasłużonych bojowników o wolność i demokrację na cmentarzu MBP w Dąbrowie Górniczej.
		-
		| U | ULMANN Jan - URBAŃCZYK Piotr - UTHKE Cezary
		ULMANN Jan Twórca planów rozbudowy kopalni "Reden" w latach 1815-1816. Jego imieniem nazwano sztolnię odwadniającą. Później został kierownikiem Generalnej Dyrekcji i Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach.
		URBAŃCZYK Piotr (18.10.1863 - 11.06.1953) - Działacz społeczny i samorządowy. Ostatni wójt Dąbrowy. Urodził się w Ożarowicach. Fundator krzyża na Chechłówce, poświęconemu poległym powstańcom styczniowym. Właściciel kamienic przy ulicy Wojska Polskiego 35 oraz działek i gruntów przy ulicach: Poniatowskiego, Łańcuckiego i Granicznej.
		UTHKE Cezary (28.08.1889 - 26.05.1944) - Inżynier, przedwojenny kierownik wydziału komunalnego magistratu w Dąbrowie Górniczej. Studiował architekturę w Rydze i Moskwie. Współzałożyciel Zagłębiowskiego Oddziału Inteligencji Socjalistycznej. Inicjator budowy nowego osiedla willowego w latach 30-tych XX wieku w kolonii "Staszic", według planów architektów wiedeńskich. W latach 1931-39 kierował Miejskim Zakładem Wodociągowo-Kanalizacyjnym. W okresie okupacji niemieckiej komendant Gwardii Ludowej PPS w Dąbrowie Górniczej. Major saperów. W 1942 roku zostaje komendantem połączonych oddziałów Gwardii Ludowej i Armii Krajowej. Obejmuje stanowisko kierownika oddziału Wydziałów Wojskowych, zajmującego się administracją wojskową. Bezpośrednio kierował obwodem "Węgiel II". Aresztowany przez Niemców w grudniu 1943 roku, został osadzony w więzieniu w Mysłowicach. Poddawany nieludzkim torturom, nie zaprzeczał, że jest dowódcą GL PPS, lecz nie wydał współtowarzyszy broni. 26 maja 1944 roku skazany przez sąd doraźny na śmierć. Wyrok wykonano tego samego dnia w Oświęcimiu.
		-
		| V | VELROSE Arnold - VERDIE Feliks
		VELROSE Arnold Francuz, od 1990 roku Szef Wielkich Pieców w Hucie "Bankowa". Pasjonat fotografii. Właśnie dzięki niemu mozemy zobaczyć jak wyglądała ówczesna Dąbrowa i tereny ościenne, którego zdjęcia posłużyły między innymi Marianowi Kantorowi-Mirskiemu w opracowaniu pierwszej monografii Dąbrowy. Zdjęcia Velrose'a były wykorzystywane w czasopismach jak również przez zakłady poligraficzne, wydające karty pocztowe. W katach 20 XX wieku zdjęcia te mozna było również kupić w dąbrowskim zakładzie fotograficznym R. Gwiazdy.
		VERDIE Feliks Francuz, pierwszy dyrektor huty Bankowej, założyciel Societe Anonyme des Forges et Acieres de Huta Bankowa. Od momentu uruchomienia huty Bankowej, wielokrotnie ją modernizował i unowocześniał. Jego pomnik stał na terenie zakładu.
		-
		| W | WALIGÓRSKI Karol - WĄTROBIŃSKI Roman - WĄTROBIŃSKI Tadeusz - WIELICKI Krzysztof - WILKOSZEWSKI Franciszek - WILKOSZEWSKI Kazimierz Edmund - WIT Stanisław - WODECKI Tadeusz - WOLSKI Władysław - WOŁŁEJKO Wincenty - WYGANOWSKI Stanisław - WYKA Kazimierz - WYSOCKI Marian
		WALIGÓRSKI Karol Dziennikarz i poeta. W 1894 roku został kierownikiem i reżyserem teatrzyku amatorskiego w Dąbrowie..
		WĄTROBIŃSKI Roman (01.10.1914 - 20.04.1943) - Pseudonim "Poryw". Harcerz 55 Zagłębiowskiej Drużyny Harcerskiej. Od października 1939 roku członek Związku Orła Białego. Dowodził grupą organizującą akcje sabotażowe w Dąbrowie Górniczej. Pradował na poczcie. Został aresztowany 14.03.1941 roku i osadzony w więzieniachw Sosnowcu, Mysłowicach i Kłodzku. Skazany na śmierć. Wyrok wykonano na gilotynie we Wrocławiu.
		WĄTROBIŃSKI Tadeusz (17.06.1919 - 20.08.1994) - Harcerz, Brat Romana. Ukończył Szkołę Powszechną w Dąbrowie Górniczej. Od 1916 roku należał do I Zagłębiowskiej Drużyny Harcerskiej w DG. Od 1935 roku jest pracownikiem w hucie Bankowa. W 1939 roku uczestniczył w kampanii wrześniowej na szlaku do Lublina. Uczestnik akcji "Drukarnia" w DG. W hucie pracował do emerytury w 1977 roku.
		WIELICKI Krzysztof (05.01.1950 roku w Szklarce Przygodzickiej, gm. Ostrzeszów) - polski wspinacz, taternik, alpinista i himalaista. Jest piątym człowiekiem na Ziemi, który zdobył Koronę Himalajów i Karakorum. Jest członkiem The Explorers Club. W 2001 roku to blisko stuletnie stowarzyszenie nagrodziło alpinistę, jako pierwszego Polaka, prestiżowym odznaczeniem Lowell Thomas Award. Jest także członkiem i współzałożycielem Jurajskiego Klubu Wysokogórskiego.
		WILKOSZEWSKI Franciszek (02.03.1907 - 27.09.1982) - Muzyk i nauczyciel. Urodzony w Dąbrowie w rodzinie kupieckiej. Uczęszczał do Szkoły Powszechnej, a następnie do Gimnazjum Męskiego im. Waleriana Łukasińskiegow Dąbrowie Górniczej. Naukę muzyki pobierał w Śląskim Instytucie Muzycznym w Katowicach. Po maturze wyjechał do Warzszawy, by tam uczęszczać do Wyższej Szkoły Muzycznej im. H. Wieniawskiego. W drodze konkursu, po dwóch latach studiów, dostał się do Pańswowego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie. W międzyczasie pracuje w Polskim Radiu, oraz wraz z bratem prowadzi orkiestrę taneczną "Jazz braci Wilkoszewskich". W latach 1931 - 1939 pracuje w orkiestrze Wytwórni Balonów i Spadochronów w Legionowie. Okres okupacji spędził w rodzinnym mieście, pracując w wydziale młotkowni huty Bankowa. Po wojnie podjął pracę w Będzińskiej Szkole Muzycznej, gdzie prowadził klasę gry na fortepianie i akordeonie w latach 1945 - 1954. Zorganizował orkiestrę symfoniczną przy hucie "Bankowej", którą prowadził i dyrygował. Współpracował z Teatrem Dzieci Zagłębia w Będzinie oraz z Zespołem Pieśni i Tańca "Śląsk" w Koszęcinie. Pracując jako nauczyciel muzyki w Szkole Górniczo - Hutniczej, prowadził Zespół Pieśni i Tańca "Zagłębie" w DG. Laureat wielu konkursów muzycznych.
		WILKOSZEWSKI Kazimierz Edmund (02.03.1907 - 09.10.1970) - Muzyk i nauczyciel. Urodzony w Dąbrowie w rodzinie kupieckiej. Uczęszczał do Szkoły Powszechnej, a następnie do Gimnazjum Męskiego im. Waleriana Łukasińskiegow Dąbrowie Górniczej, które ukończył zadając maturę w 1928 roku. Naukę gry na skrzypcach pobierał w Śląskim Instytucie Muzycznym w Katowicach w klasie profesora Mazurkiewicza. Wyjechał do Warzszawy, by tam uczęszczać do Wyższej Szkoły Muzycznej im. Fryderyka Chopina. Po ukończeniu tej uczelni, dostał się do Pańswowego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie, gdzie pobiera naukę w klasie skrzypiec profesora Kochańskiego oraz na Wydziale Nauczycielskim u profesora Kazuro. Dyplom uzyskał w 1934 roku. W czasie studiów jak i po ich ukończeniu, pracuje w Wytwórni Balonów i Spadochronów w Legionowie, prowadząc tam i dyrygując orkiestrą symfoniczną. Okupację spędził w Warszawie, grając w róznych zespołach muzycznych. Aresztowany przez Gestapo w sierpniu 1944 roku, trafił do obozu koncentracyjnego w Flossenburgen, z którego wyszedł 12.04.1945 roku. Po wojnie wrócił do Dąbrowy Górniczej i rozpocząłw 1946 roku prace w okriestrze symfonicznej Huty "im. Feliksa Dzierżyńskiego". W latach 1948 - 1950 pracował jako pedagog w Państwowej Szkole Muzycznej w Będzinie. Prowadził klasę skrzypiec. Od 1951 roku ponownie pracuje w orkiestrze huty "Dzierżyński. W 1955 roku podjął pracę nauczyciela śpiewu w Zasadniczej Szkole Górniczej w DG. JEdnocześnie prowadził Międzyszkolny Zespół Pieśni i Tańca "Zagłębie", w którym pracuje do emerytury.
		WIT Stanisław (05.03.1919 - 10.05.1948) - Urodził sie w Łośniu. W czasie wojny poszukiwany przez władze niemieckie za ucieczkę z pracy w hucie "Bankowa" oraz działalność antyniemiecką. Po wyzwoleniu pracuje jako funkcjonariusz Wojewódzkiej Komendy Milicji Obywatelskiej w Katowicach. Podejrzany o popełnienie samosądu i morderstwa na osobie volksdeutcha Duraja na dworcu w Gołonogu, ukrywa się w okolicznych lasach. Zorganizował oddział zbrojny trudniący się napadami. Informacja o jego kryjówce na Wypaleniskach dotarła do milicji, która zorganizowała obławę, w wyniku której zginął.
		WODECKI Tadeusz (1914 - 29.04.1943) - Harczerz, pseudonim "Jurek". Był zatrudniony w Zakładach Metalowych Braci Klein. Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 roku. Członek Związku Orła Białego oraz dowódca grupy sabotażowej. Został aresztowany 12.03.1941 roku, a następnie stracony na gilotynie wrocławskiej.
		WOLSKI Władysław (12.05.1889 - 25.11.1968) - Urodził sie w Sosnowcu. Jeden z założycieli klubu sportowego RKS "Zagłębie". Doprowadził do otwarcia w dniu 16.09.1928 roku pierwszego boiska do piłki nożnej przy ulicy Legionów. Od stycznia 1939 r. do 1945 roku piastował funkcję Prezesa Okręgu Zagłębiowskiego Piłki Nożnej. W okresie 1946 - 1949 był Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego. Pełnił funkcję Prezydenta Dąbrowy Górniczej w okresie od 06.1949 r. do 03.06.1950 r. Został pochowany na cmentarzu dąbrowskim.
		WOŁŁEJKO Wincenty Inżynier górnictwa. W 1923 roku był głównym inżynierem Wydziału Górniczego kopalni FLORA, późniejszy dyrektor Państwowej Szkoły Górniczej i Hutniczej im. St. Staszica w Dąbrowie Górniczej.
		WYGANOWSKI Stanisław * (ur. 1925 w Lututowie - zm. 2004 w Sosnowcu) - Ksiądz Kanonik, Proboszcz parafii Św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Marii Panny w dzielnicy Korzeniec w latach 1971-2000. Syn farmaceuty Józefa Wyganowskiego z Lututowa (dyplom prowizora farmacji uzyskał 1-go wrzesnia 1928 r.). Stanisław Pierwszą komunię świętą otrzymał w kościele parafialnym w Lututowie, powiat wieluński, 30 VI 1934 roku. Nauki pobierał w elitarnym gimnazjum męskim w Stanisławowie koło Lwowa. Podczas II wojny światowej pracował jako mechanik samochodowy i tokarz. Po wojnie wstąpił do seminarium duchownego (Neopresbiter Częstochowskiego Seminarium Duchownego w 1953 r.). 22 stycznia 1963 roku otrzymuje z Rzymu Błogosławieństwo Apostolskie. Przyjaciel Państwa Bocianowskich. Po ustąpieniu z funkcji proboszcza, osiadł w jednej z sosnowieckich parafii jako ksiądz emeryt, gdzie zmarł. Pochowany został na cmentarzu pariafialnym św. Barbary w Dąbrowie Górniczej.
		WYKA Kazimierz (18.04.1910 - 19.01.1975) - krytyk literacki, historyk literatury polskiej XIX i XX wieku, nauczyciel akademicki, eseista. uczeń Ignacego Chrzanowskiego. Urodził się w Krzeszowicach. W latach 1945-50 Redaktor Naczelny miesięcznika "Twórczość". Docentem został w roku 1946, profesorem nadzwyczajnym w 1948, profesorem zwyczajnym w 1954 roku. Pracownik Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Wraz z Wilchelmem Szewczykim w grudniu 1946 uczestniczył w powołaniu Klubu Literackiego w Sosnowcu, pierwszego w województwie śląsko-dąbrowskim. Poseł na Sejm w latach 1952-56. Założyciel i 1953-70 dyrektor Instytutu Badań Literackich PAN. W latach 60-tych XX wieku wygłaszał wykłady w Domu Kultury w Dąbbowie Górniczej na temat twórczości Aleksandra Fredry oraz w dniu 27 stycznia 1970 roku o twórczości Stanisława Wyspiańskiego. W 1972 roku otrzymał nagrodę państwową I stopnia. Zmarł w Krakowie. Na miejsce spoczynku na Salwadorze odprowadził go arcybiskup krakowski Karol Wojtyła.
		WYSOCKI Marian (02.02.1926 - *). - Urodził się w Starachowicach. Od 1954 roku przebywa z Zagłębiu. Pracuje w Sosnowcu w organach samorządowych. Obejmuje stanowisko Przewodniczącego PMRN Dąbrowy Górniczej w okresie od 10.02.1965 r. do 15.01.1972 r. Podczas jego kadencji zlikwidowano kolejkę wyworzącą odpadki z huty Dzierżyński (Bankowa) na miejsce po wyrobisku kopalni Reden. W miejscu tym utworzono Park Miejski "Śródmieście". Rozpoczeto budowę dwupasmowej arterii komunikacyjnej przebiegającej przez centrum miasta, wybudowano metodą ślizgową trzy 10-pietrowe budynki w centrum miasta. Z okazji 50-lecia nadania praw miejskich odbyły się I Dni Dąbrowy Górniczej. W styczniu 1972 roku zostaje Wiceprzewodniczącym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach. Po reformie administracyjnej zostaje Wojewodą Katowickim.
		-
		| X |
		-
		| Y |
		-
		| Z | ZAGUŁA Henryk - ZAPOLSKA Gabriela - ZASADA Sobiesław - ZAWADZKI Aleksander - ZAWIDZKA Emilia - ZIELIŃSKI A. - ZIELIŃSKI Włodzimierz - ZIEMBA Jan - ZIĘBA Antoni - ZYGMUNT Halina - ZYGMUNT Walenty
		ZAGUŁA Henryk (04.01.1952 - *) - Urodził się w Ząbkowicach na Dolnym Śląsku. Szkołę Podstawową i Techniczne Zakłady Naukowe ukończył w Katowicach, a następnie w 1977 roku odbiera dyplom ukończenia Wydzialu Metalurgicznego Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Od 15.04.1977 podejmuje pracę w Hucie "Katowice" na stanowisku Kierownika Wydziału Wielkich Pieców. W okresie od 04.04.1991 r. do 27.11.1996 r. pełni funkcję Prezydenta Dąbrowy Górniczej. Odchodzi na własną prośbę. Podejmuje współpracę z niemiecką firmą ALBA, która jest udziałowcem obecnej ALBA - MPGK w Dąbrowie Górniczej (1997-2002 Prezes Zarządu Alba Polska). W latach 1994-1996 był Przewodniczącym Zgromadzenia Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP. 19.06.1998 roku zostaje radnym Sejmiku Samorządowego w Katowicach, reprezentując Dąbrowę Górniczą. Od roku 2005 doradca Zarządu ASA Polska. Radny Miejski w kadencjach: 1990-94, 1994-1998 i 2002-2006. Od listopada 2006 Zastępca Prezydenta Miasta DG.
		ZAPOLSKA Gabriela (1857 - 1921) - Właściwie Maria Gabriela Śnieżko-Błocka, z Korwin-Piotrowskich, voto Janowska, pseudonimy: Józef Maskoff, Walery Tomicki. Prozaik, publicystka, znana aktorka i pisarka dramatyczna. Od 1882 roku, po zerwaniu z rodziną i mężem, została aktorką, występując w Krakowie, Lwowie, Poznaniu i w galicyjskich zespołach wędrownych. 1889 wyjechała do Paryża, gdzie grywała drobne role w teatrzykach bulwarowych, od 1892 w Théâtre Libre A. Antoine'a, od 1895 także w modernistycznym Théâtre de l'Oeuvre. Po powrocie do kraju występowała m.in. w teatrach Krakowa i Lwowa. Wystąpiła w Dąbrowie w zespole Czesława Jankowskiego w maju 1896 roku. Gorąco powitana przez sztygarów ze "Sztygarki", odwdzięczyła się za to czyniąc jednego ze sztygarów bohaterem wydanej w 1898 roku sztuki pt. "W Dąbrowie Górniczej". Od 1904 we Lwowie, zorganizowała wraz z drugim mężem, malarzem S. Janowskim, zespół teatralny, z którym objeżdżała Galicję. Związana z naturalizmem, ukazywała bez osłonek drastyczne strony obyczajowości, głównie drobnomieszczańskiej, narażając się na ataki kół konserwatywnych i katolickich. Opublikowała m.in.: zbiory opowiadań - Akwarele (1885), Z dziejów boleści (1890), cykl Menażeria ludzka (1893). Powieści społeczno-obyczajowe, np.: Kaśka Kariatyda (Przegląd Tygodniowy 1885-1886, wydanie książkowe 1888), Zaszumi las (1899), głośna Sezonowa miłość (tom 1-3, 1905) i jej kontynuacja Córka Tuśki (1907). Do najwybitniejszych utworów scenicznych Zapolskiej należą komedie obyczajowe atakujące mieszczańską moralność: Żabusia (1897), Moralność pani Dulskiej (1906), Ich czworo (1907), Skiz (1908), Panna Maliczewska (1910).
		ZASADA Sobiesław (27.01.1930 - *) - urodzil się w Dąbrowie Górniczej. Kierowca rajdowy i businessman. Absolwent ekonomi po krakowskiej Akademii Handlowej. Kierowca fabryczny koncernów: Steyr Puch (3 lata), Porsche (5 lat), BMW (2 lata) i Mercedes-Benz (3 lata). 3 złote medale mistrza Europy (w rajdach 1966, 1967, 1971), 3 srebrne medale wicemistrza Europy (w rajdach 1968, 1969, 1972), 11 - krotny rajdowy mistrz Polski. Zwycięzca 148 rajdów samochodowych. Sezon 1974 (Rajd Polski Renault Alpine A110) - czołowe zderzenie na odcinku specjalnym z autem organizatora, którym sędzia odcinka wiózł pod prąd karty startowe. Od 1991 roku współpracuje z firmą Mercedes (do 1996 r. był generalnym przedstawicielem koncernu w Polsce). Hobby: narciarstwo zimowe i wodne, żeglarstwo, tenis stołowy (V-ce MP w 1964 r.).
		ZAWADZKI Aleksander (1899 - 1964) - Działacz komunistyczny, generał Ludowego Wojska Polskiego, członek KPP. W latach 1918 do 1923 pracował w kopalni "Paryż". Od 1923 w Komunistycznej Partii Polski, kilkakrotnie więziony. W czasie II wojny światowej w ZSRR, gdzie zajmował wyższe stanowiska w organizacjach komunistów polskich i Wojsku Polskim. W 1943 współorganizował Związek Patriotów Polskich, w 1944 wszedł w skład Zarządu Głównego tej organizacji. W roku 1944 mianowany zastępcą dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR ds. politycznych, od maja tegoż roku szef Polskiego Sztabu Partyzanckiego, od lipca zastępca naczelnego dowódcy Wojska Polskiego ds. politycznych. 1944 przewodniczący Centralnego Biura Komunistów Polskich. Zwolennik współpracy z ZSRR, ateizacji państwa polskiego i monopartyjności PZPR. Pierwszy powojenny wojewoda ówczesnego województwa śląsko-dąbrowskiego w latach 1945-1948. W Dąbrowie Górniczej i rejonie bywał dość często, interesując się problemami jakie dręczyły tutejszą ludność w ciężkich, powojennych czasach. 21.10.1945 r. załoga kopalni "Paryż", nadała swemu zakładowi imię "Generał Zawadzki". 1944-1964 członek Biura Politycznego KC, 1948-1954 sekretarz KC PPR, następnie PZPR. W listopadzie 1949 występował z krytyką działalności W. Gomułki. Bliski współpracownik B. Bieruta. Od 1956 przewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. W 1956 roku w imieniu jednego z ugrupowań w PZPR, tzw. natolińczyków, prowadził rozmowy z W. Gomułką. Uczestnik spotkań z przywódcami radzieckimi w Warszawie i Moskwie w październiku tegoż roku. 1949-1950 przewodniczący Centralnej Rady Związków Zawodowych, 1949 i 1950-1952 wicepremier. W latach 1952-1964 przewodniczący Rady Państwa. Inicjator budowy Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej, utworzenia Politechniki Śląskiej i Filcharmonii Śląskiej. Spoczywa na cmentarzu powązkowskim w Warszawie.
		ZAWIDZKA Emilia (1861 - 05.12.1927) - Nauczycielka, działaczka oświatowa. Urodziła się Kostomłotach w rodzinie właściciela ziemskiego na Polesiu. Uzyskała wykształcenie w szkołach warszawskich, między inymi szkołę średnią Pauliny Krzywoblockiej. W roku 1880 po zdaniu egzaminu nauczycielskiego, uzyskała uprawnienia nauczyciela matematyki. W Dąbrowie osiedliła się w 1900 roku. Założycielka wówczas pierwszą szkołę średnią ogólnokształcącą dla dziewcząt w Dąbrowie. Mieszkała przy ulicy Klubowej 10 (dzisiaj 3-go Maja), w trzypokojowym mieszkaniu z kuchnią, z którego powstała szkoła. Była jej klierowniczką aż do roku 1927. Pomagała jej Helena Prażmowska. W okresie zaborów, jej szkoła była ogniskiem patriotycznym, który tajnie nauczał w języku polskim. Organizowała wycieczki po całym kraju. Zmarła w 1927 roku. Spoczywa na cmentarzu w Dąbrowie Górniczej. Pośmiertnie odznaczona Krzyżem Zasługi.
		ZIELIŃSKI A. Właściciel założonej w 1899 roku cegielni, która przetrwała do wybuchu I wojny światowej.
		ZIELIŃSKI Włodzimierz (18.08.1887 - 13.03.1957) - Urodził się w Sosnowcu. Uczył się w Szkole Aleksandryjskiej a następnie w Sosnowieckiej Szkole Realnej, szkołach założonych przez sosnowieckiego właściciela przędzalni, Heinricha Dietla. Uczestnik rewolucji 1905 roku. W 1911 roku pracował w dąbrowskiej drukarni Stanisława Święckiego. WIelokrotnie więziony za poglądy polityczne, zarówno przed jak i w czasie II wojny światowej. Prezydent Dąbrowy Górniczej w okresie od 14.03.1945 r. do 21.04.1945 roku. Przeszedł do pracy w przemyśle. Zmarł w Bytomiu. Został pochowany na cmentarzu w Sosnowcu - Pogoń.
		ZIEMBA Jan (1915 - 1984) - Doktor Nauk Humanistycznych, historyk. Autore wielu prac związanych z Dąbrową Górniczą, m.in.: "Dąbrowska Sztygarka", "Stromą na dół drabiną", "Najstarsze biblioteki Dąbrowy Górniczej". Spoczywa na starym cmentarzu w Dąbrowie Górniczej. 10 listopada 2000 roku na ścianie Muzeum Miejskiego Sztygarka odsłonięto tablicę upamiętniającą dr. Jana Ziembę. Uroczystość zorganizowało Towarzystwo Przyjaciół Dąbrowy Górniczej.
		ZIĘBA Antoni * (ur. 12.05.1894 - zm. 02.10.1986 w Dąbrowie Górniczej) - Karierę nauczycielską zaczynał u boku Zygmunta Cieplaka w latach 1914-1916. Od 1918 roku wykładał w dąbrowskiej Preparandze (kursy dla przyszłych nauczycieli). Dyrektor i założyciel Seminarium Nauczycielskiego w latach 1924-1936, przekształconego w Miejskie, a w 1929 roku w Państwowe Seminarium Nauczycielskie. Nauczyciel w Państwowej Szkole Górniczo - Hutniczej im. St. Staszica. Członek P.O.W., Żołnierz roku 1920, wojny obronnej 1939 roku, członek Armii Krajowej oraz uczestnik Powstania Warszawskiego. Jego skromny grób znajduje się na cmentarzu Komunalnym w Dąbrowie Górniczej - Okradzionowie.
		ZYGMUNT Halina (07.11.1919 - 29.04.1943) - Harcerka. Pracownica Dąbrowskiego Przemysłu Drucianego Braci Klein w DG. Członkini Związku Orła Białego. Aresztowana przez Niemców 14.02.1941 roku. Wywieziona do więzienia w Sosnowcu, a następnie Mysłowicach i Kłodzku. Została stracona na gilotynie wrocławskiego więzienia..
		ZYGMUNT Walenty (10.01.1892 - 20.12.1942) - Pseudonim "Gruby". Właściciel hurtowni tytoniu w Dąbrowie. Organizator i przywódca "Związku Orła Białego" w październiku 1939 roku na terenie Dąbrowie Górniczej. Aresztowany przez Niemców 18.08.1941 roku. Wywieziono go do Berlina i tam stracono w więzieniu Moabit.
		-
		| Ź |
		-
		| Ż | ŻARSKI - ŻEROMSKI Stefan - ŻÓŁCIŃSKI Józef
		ŻARSKI Właściciel Zakładu ślusarsko-mechanicznego, założonego w 1860 roku.
		ŻEROMSKI Stefan (1864 - 1925) - Pisarz. Odwiedził Dąbrowę przy okazji wizyty latem 1897 roku u ciotecznej siostry, Marii z Saskich, żony inżyniera górniczego - Andrzeja Albrechta, mieszkającej w kolonii Reden. Napisał między innymi: "Syzyfowe prace", "Ludzie bezdomni", "Dzieje grzechu", "Przedwiośnie", "Wierna rzeka", "Popioły".
		ŻÓŁCIŃSKI Józef Pochodził ze Sławkowa. Właściciel pierwszej otwartej w 1874 roku Dąbrowie apteki, przy ulicy Szosowej.

aktualizacja: sobota, 25 maj 2013.

Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i powielanie wyłącznie za zezwoleniem autora.