ZNANE POSTACIE ZWIĄZANE Z DĄBROWĄ GÓRNICZĄ |
||||
* HISTORIA < ZNANE POSTACIE z DG |
||||
* SPIS < STRONA
GŁÓWNA
< NOWOŚCI |
||||
|: || K || L || Ł || M || N || O || |: || P || Q || R || S || Ś || |
||||
![]() || A || B || C || Ć || D || E || F || G || H || I || J || K || L || Ł || M || N || || O || P || Q || R || S || Ś || T || U || V || W || X || Y || Z || Ź || Ż || ![]() - |
| K | ![]() KACZKOWSKI Józef - KALAGA Ignacy - KALAGA Kazimierz - KALISZEK Wacław - KANWISZER Ferdynand - KASPRZYK Mikołaj - KAZNOWSKI Wacław - KIEŚLOWSKI Krzysztof - KLEIN - KLIMAS Leon - KOCOT Antoni - KOLIBRZYK Henryk - KONDRATOWICZ Hieronim - KONIAR Maurycy - KONOPNICKA Maria - KONTKIEWICZ Stanisław - KOSIŃSKI Edward - KOSIŃSKI Wincenty - KOSTRZEŃSKI Kazimierz - KOSZELEW A.I. - KOWALSKI Tomasz - KOWNACKI Hipolit - KOZŁOWSKI Korneli - KOŹMIN Franciszek - KRÓL Bolesław - KRÓLIKOWSKI Bolesław - KRUPA Iwona - KRZYNÓWEK Stanisław - KUBIK Józef - KUBIT Andrzej - KUCIA Jan - KUCIA Piotr - KULEJ Roman - KUROWSKI Apolinary - KUZIOR Marian - |
||||
KACZKOWSKI Józef * (ur. 17.04.1892 w Pajęcznie koło Radomska - zm. 17.03.1954 we Wrocławiu) - radny, a później prezydent Dąbrowy Górniczej (11.04.1933 - 30.04.1934) oraz prezydent Sosnowca, pedagog, działacz polityczny, literat. Słuchacz płockiego gimnazjum, egzaminy maturalne zdał jako ekstern we Lwowie w 1913 roku. W tym samym roku rozpoczyna studia na Politechnice Lwowskiej i Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1922-1927 jest nauczycielem w gimnazjum żeńskim Emill Zawidzkiej w Dąbrowie Górniczej. Radny i Przewodniczący Rady Miejskiej, a następnie Prezydent Miasta Dąbrowa Górnicza w okresie od 11.04.1933 r. do 19.12.1934 r. Działacz BBWR (w latach 1935-1938 poseł na Sejm, członek sejmowej Komisji Administracyjno-Samorządowej, Komisji Oświatowej i Komisji Spraw Zagranicznych), a później Stronnictwa Demokratycznego. Podczas II wojny światowej w Skierniewicach zajmował się tajnym nauczaniem. W 1945 organizuje szkolnictwo w Brzegu, dyrektor gimnazjum i liceum. W latach 1949-1951 był dyrektorem administracyjnym Państwowego Ośrodka Szkolenia Handlowego Państwowych Domów Towarowych we Wrocławiu, a od 1952 naczelnikiem Wydziału Administracyjnego, Finansowego i Gospodarczego Zakładu Doskonalenia Rzemiosła we Wrocławiu. W Brzegu udzielał się jako samorządowiec, pełniąc mandat radnego i przewodnicząc komisji finansowej Miejskiej Rady Narodowej. |
||||
KALAGA Ignacy * (ur. 1893 - zm. 14.04.1943 w Oświęcimiu) - Pseudonimy Sewer i Marcinkowski. Hutnik. Od 1909 roku działacz SDKPiL. Od 1918 roku działacz KPP w Zagłębiu Dąbrowskim. W latach 1930-1932 był członkiem KC KPP. Poseł na Sejm z ramienia Komunistycznej Frakcji Poselskiej w roku 1935. Więzony w latach 1938-1939 w obozie w Berezie Kartuskiej. Wraz ze Stanisławem Krzynówkiem, próbował utworzyć w październiku 1939 roku organizację "Współpraca z ZSRR". W lipcu 1941 roku zostaje współtwórcą Stowarzyszenia Przyjaciół ZSRR. Tymczasowo aresztowany w 1941 roku. Wobec braku konkretnych dowodów, udało mu się wybrnąć z opresji dzięki doświadczeniom z konspiracji. Od 1942 roku jest działaczem PPR. Aresztowany ponownie i osadzony przez sąd doraźny, został skazany na śmierć. Wyrok wykonano 14 kwietnia 1943 roku w obozie w Oświęcimiu. |
||||
KALAGA Kazimierz * (ur. 00.00.0000 w Krasnym na wileńszczyźnie) - Podharcmistrz, nauczyciel. W szkolnictwie pzepracował 41 lat jako nauczyciel matematyki oraz przez 6 lat pełnił funkcję zastępcy dyrektora w Zespole Szkół Ekonomicznych w Dąbrowie Górniczej. Przewodniczący Komisji Historycznej przy Komendzie Hufca Związku Harcerstwa Polskiego w Dąbrowie Górniczej, członek Komisji Historycznej przy Komendzie Chorągwi w Katowicach. W 1993 roku zainicjował miejskie obchody święta niepodległości, które uroczyście są obchodzone przez mieszkańców miasta. W 1994 r., w 50. rocznicę przeprowadzenia przez żołnierzy batalionu "Parasol" akcji specjalnej "Koppe", zorganizował uroczystość patriotyczną poświęconą temu wydarzeniu. Od tego czasu w pierwszej połowie lipca w Krakowie obok pomnika Czynu Zbrojnego Żołnierzy Polski Walczącej rozpoczynają się dwudniowe uroczystości. Autor artykułów o tematyce historycznej w lokalnej prasie oraz "Raptularzu Kulturalnym" - kwartalniku wydawanym przez Miejską Bibliotekę Publiczną im. H. Kołłątaja w Dąbrowie Górniczej. Otrzymał liczne podziękowania za przekazanie historycznych publikacji m. in. z Muzeum Armii Krajowej im. Gen. Emila Fieldorfa, z Uniwersytetu Jagiellońskiego - Biblioteki Jagiellońskiej. Przez wiele lat przekazywał swą historyczną wiedzę młodzieży miasta m. in. w trakcie kwartalnych spotkań z uczniami dąbrowskich szkół "Przekażmy Młodzieży", których to spotkań był inicjatorem i organizatorem. Kazimierz Kalaga został laureatem Honorowego Wyróżnienia Prezydenta Miasta Dąbrowa Górnicza "Złoty Laur im. Adama Piwowara". Laureat został wybrany przez członków kapituły w głosowaniu jawnym 25 listopada 2009 roku. Uroczystość wręczenia wyróżnienia odbyła się 23 grudnia 2009 roku podczas sesji Rady Miejskiej. 26 października 2011 roku na sesji Rady MIejskiej Dąbrowy Górniczej otrzymał tytuł "Honorowego Obywatela Miasta Dąbrowa Górnicza". Akt nadania wręczono podczas uroczystości niepodległościowych obchodów w Bazylice Matki Boskiej Anielskiej 11 listpada 2011 roku. Ważniejsze nagrody, wyróżnienia i odznaki: Złota Odznaka Związku Nauczycielstwa Polskiego (1973) ; Złoty Krzyż Zasługi (1975) ; Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1984) ; Medal "Pro Memoria" Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych za wybitne zasługi w utrwalaniu pamięci o ludziach i ich czynach w walce o niepodległość Polski podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu (2005) ; Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2006) ; Medal 65. lecia Powstania Oddziału do Zadań Specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej "Parasol". |
||||
KALISZEK Wacław * (ur. ?? - zm. ??) - Ogniomistrz Ochotniczej Straży Pożarnej KOSZELEW, która w latach 1923-39 sprawowała opiekę pożarniczą dla miasta Dąbrowa Górnicza. |
||||
KANWISZER Ferdynand * (ur. 1834 - zm. 1922) - ucestnik Powstania Styczniowego 1863 roku. Jego mogiła znajduje się na cmentarzu parafialnym MB Anielskiej w DG. |
||||
KASPRZYK Mikołaj * (ur. ?? - zm. ??) - Sołtys wsi Stara Dąbrowa około roku 1879. Stara Dąbrowa Należała wóczas do Gminy Górniczej. |
||||
KAZNOWSKI Wacław * (ur. ?? - zm. ??) - Inżynier. Właściciel założonej w 1906 roku biblioteki. Biblioteka ta miała patronat "Macierzy Szkolnej" w Dąbrowie. Po zlikwidowaniu jej przez ówczesne władze, w 1907 roku przejął ją na własność i prowadził dalej jako prywatną. Biblioteka znajdowała się przy ulicy Klubowej. Zasiadał również w zarządzie powołanego w 1908 roku, Towarzystwa "Zapomoga". |
||||
KIEŚLOWSKI Krzysztof * (ur. 27.06.1941 w Warszawie - zm. 13.03.1996 w Warszawie) - Reżyser filmów dokumentalnych i fabularnych, scenarzysta. Uznawany za jednego z najwybitniejszych filmowców europejskich ostatniego ćwierćwiecza XX wieku. Ojciec był inżynierem budowlanym, matka urzędniczką. Ojciec chorował na gruźlicę. Kiedy był w sanatorium, mama pracowała w tej miejscowości jako urzędniczka. W latach czterdziestych i na początku pięćdziesiątych XX wieku, mieszkał wraz z rodzicami w Strzemieszycach, w domu swojej babki ze strony ojca. Po wojnie chodził tu do szkoły podstawowej, w której języka rosyjskiego uczyła jego babka. Kilkakrotnie wyjeżdżali, a następnie wracali do Strzemieszyc, bowiem tutaj mogli nieco odetchnąć od trudów związanych z chorobą ojca. Chociaż miał tu kolegów i przyjaciół ze szkoły, nie lubił tej miejscowości. W wieku około 7 - 8 lat, zobaczył w kinie PAW w Strzemieszycach film z Gerardem Philippem, "Fanfan Tulipan". Film był od lat szesnastu, ale wujek, miejscowy lekarz, "załatwił" wejście na seans, zresztą w towarzystwie rodziców. Jak mówił sam Kieślowski, filmu w ogóle nie pamiętał. Mówiło się o tym kilka dni w domu, a on szykował się i zastanawiał, czy go wpuszczą czy nie. Zaraz po wojnie mieszkali na Ziemiach Odzyskanych, w różnych miejscach, szczególnie w miejscowościach, gdzie były szpitale gruźliczne, między innymi w Sokołowsku koło Jeleniej Góry. Ojciec doszedł do wniosku, że przydałoby się, by skończył jakąś szkołe i uzyskał zawód. Uczył się w Szkole Pożarnictwa oraz w Liceum Technik Teatralnych (1962). Od roku 1964 został studentem na Wydziale Reżyserii w PWSTiF Łodzi, pod kierunkiem Kazimierza Karabasza i Jerzego Bossakaw oraz Wandy Jakubowskiej. Studia ukończył w roku 1968. W roku 1970 otrzymał dyplom. Po studiach, aż do 1983 jest związany z warszawską Wytwórnią Filmów Dokumentalnych. W 1973 realizuje pierwszy fabularny film telewizyjny "PRZEJŚCIE PODZIEMNE". Od 1974 członek Zespołu TOR. W latach 1978-81 Krzysztof Kieślowski był wiceprezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Wykładał na uczelniach filmowych w Berlinie Zachodnim (1984), Helsinkach (1988), Łodzi (1993-96), Katowicach (1979-82) oraz w Szwajcarii (1985, 1988, 1992). W 1990 r. został honorowym członkiem Brytyjskiego Instytutu Filmowego, a rok przed śmiercią - członkiem Amerykańskiej Akademii Filmowej. Współpracował z K. Piesiewiczem i Z. Preisnerem. Jego filmografia jest zarazem listą nagród - od festiwalu krótkiego metrażu w Krakowie (Pierwsza miłość, Personel), poprzez Gdańsk, Mannheim, Moskwę i Chicago (Amator), Cannes i Sao Paulo (Krótki film o zabijaniu i Krótki film o miłości), do międzynarodowych sukcesów Dekalogu i Trzech kolorów (Złote Lwy weneckie dla Niebieskiego, trzy nominacje do Oscarów za Czerwonego). Oto dorobek Krzysztofa Kieślowskiego: Etiudy szkolne: 1966 - TRAMWAJ, URZĄD , 1967 - KONCERT ŻYCZEŃ ; Filmy dokumentalne: 1968 - ZDJĘCIE, - 1969 - Z MIASTA ŁODZI, 1970 - BYŁEM ŻOŁNIERZEM, FABRYKA, 1971 - PRZED RAJDEM, 1972 - REFREN, MIĘDZY WROCŁAWIEM A ZIELONĄ GÓRĄ, PODSTAWY BHP W KOPALNI MIEDZI, ROBOTNICY '71: NIC O NAS BEZ NAS, 1973 - MURARZ, 1974 - PRZEŚWIETLENIE, PIERWSZA MIŁOŚĆ, 1975 - ŻYCIORYS, 1976 - SZPITAL, 1977 - Z PUNKTU WIDZENIA NOCNEGO PORTIERA, NIE WIEM, 1978 - SIEDEM KOBIET W RÓŻNYM WIEKU, 1980 - DWORZEC, GADAJĄCE GŁOWY, 1988 - SIEDEM DNI TYGODNIA ; Filmy fabularne: 1973 - PRZEJŚCIE PODZIEMNE, 1975 - PERSONEL, 1976 - BLIZNA, SPOKÓJ, 1979 - AMATOR, 1981 - KRÓTKI DZIEŃ PRACY, PRZYPADEK, 1985 - BEZ KOŃCA, 1988 - KRÓTKI FILM O ZABIJANIU, KRÓTKI FILM O MIŁOŚCI, DEKALOG, 1991 - PODWÓJNE ŻYCIE WERONIKI, 1993 - TRZY KOLORY: NIEBIESKI, - 1994 TRZY KOLORY: BIAŁY, TRZY KOLORY: CZERWONY |
||||
KLEIN Jakub * (ur. ?? - zm. ??) - Bracia pochodzenia żydowskiego. Byli właścicielami i założycielami fabryki drutu i łańcuchów w Dąbrowie. W pierwszych dniach września 1939 roku zostali przez Niemców usunięci ze swojego zakładu, a następnie zamordowani. W 1943 roku został rozstrzelany inż. Jakub Klein. Losy brata nie są mi znane. |
||||
KLIMAS Leon * (ur. 24.01.1880 w Sokolnikach - zm. 10.03.1960 w Dąbrowie Górniczej) - Adwokat. 4-klasowa Szkołę Podstawową ukończył w Staropolu. Od dziecka pracował w sądach jako pomocnik. W latach 1894 - 1906 był pomocnikiem sekretarza w Sądzie Dąbrowskim, a następnie sam pełnił rolę sekretarza. Pracuje w Magistracie Dąbrowy Górniczej w latach 1914 - 1918 na stanowisku kierownika Wydziału Gospodarczego. Po uzyskaniu w 1918 roku tytułu obrońcy ludowego, wykonywał tę funkcję w Dąbrowie Górniczej do września 1939 roku. W okresie okupacji w latach 1941 - 1945, pracuje w Rzemieślniczych Zakładach Naprawczych w Dąbrowie Górniczej. Po wyzwoleniu powraca do swojego zawodu. W 1951 roku nadano mu tytuł adwokacki. |
||||
KOCOT Antoni * (ur. 1862 w Ożarowicach - zm. 18.02.1934 w Warszawie) - Znany nauczyciel dąbrowski. Ukończył seminarium nauczycielskie w Kielcach. W latach 1903-1034, kierował najstarszą szkołą dąbrowską, 6-klasową szkołą ludową, mieszczącą się w sąsiedztwie kościoła parafialnego. Działacz niepodległościowy z okresu rewolucji. Przez prawie 25 lat prowadził tajne nauczanie języka polskiego. Spoczywa na starym cmentarzu w Dąbrowie Górniczej. |
||||
KOLIBRZYK Henryk * (ur. 1876 - zm. ??) - właściwie nazywał się Henryk Jan Bednarski. Poeta. Od 13-go roku życia pracował w kopalniach dąbrowskich. Napisał poemat wierszowany pt. "Katastrofa podziemna przed stu laty na kopalni Reden w Dąbrowie Górniczej". Został wydany przez Dąbrowskie Zakłady Drukarskie "Sztuka" w 1932 roku. |
||||
KONDRATOWICZ Hieronim * (ur. 1846 w Sandomierzu - zm. 1923 w Dąbrowie Górniczej) - Absolwent Gimnazjum w Radomiu (1863) i Szkoły Głównej w Warszawie (1867) uzyskując tytuł magistra nauk przyrodniczych. Jeden z pierwszych nauczycieli w dąbrowskiej Szkole Górniczej. Autor pierwszego w Polsce nowoczesnego podręcznika górnictwa. Jako inżynier górnictwa, skłonił hutę Bankową i Towarzystwo Francusko-Włoskie do wybudowania dwóch nowych gmachów szkolnych. Jeden przy ulicy Klubowej (dzisiejszej 3-go Maja), drugi przy dzisiejszej ulicy Augustynika. Inicjator budowy Resursy. Uzyskał doktorat Honoris Causa AGH w Warszawie. Zmarł w Dąbrowie Górniczej podczas Zjazdu Wychowanków Szkoły Górniczej. Został pochowany na warszawskich Powązkach. |
||||
KONIAR Maurycy * (ur. ?? - zm. ??) - Moryc Kon, Mojżesz Kohn, ok. (1790-1848), finansista. Dzierżawca monopolu tabacznego i przedsiębiorstw górniczo-hutniczych w Królestwie Polskim, właściciel domu bankowego. Od 1837 roku dzierżawił dąbrowskie huty żelaza od Banku Polskiego. Na skutek niewywiązywania się ze zobowiązań i prowadzenia rabunkowej gospodarki, po kilku latach musiał zrezygnować. |
||||
KONOPNICKA Maria * (ur. 23.05.1842 w Suwałkach - zm. 08.10.1910 we Lwowie) - Pseudonim Jan Sawa, poetka, nowelistka, powieściopisarka, prozaik, krytyk, publicystka. Uczyła się krótko na pensji sióstr sakramentek w Warszawie, przez całe życie dokształcała się we własnym zakresie. Wychowywała 6 dzieci, utrzymując się z dochodów niewielkiego dzierżawionego folwarku. Debiutowała jako poetka w prasie 1870. W latach 1877-1890 przebywała w Warszawie. W latach 1884-1886 redagowała pismo dla kobiet "Świt". Od 1890 przebywała w kilku krajach Europy Zachodniej, współpracując z prasą krajową, zrzeszeniami polskimi na obczyźnie, Macierzą Szkolną, komitetami pomocy dla wywłaszczonej ludności Górnego Śląska i Wielkopolski, a także współorganizowała międzynarodowy protest przeciwko prześladowaniu dzieci polskich we Wrześni (1901-1902). 1903 otrzymała w darze zakupiony ze składek społeczeństwa dworek w Żarnowcu. 1905-1907 przebywała w Warszawie, organizowała pomoc dla uwięzionych przez władze carskie i ich rodzin. W swych utworach ukazywała krzywdę społeczną. Liryki stylizowane na ludowe "A jak poszedł król na wojnę" z 1887 r., obrazki realistyczne "W piwnicznej izbie" z 1888r., wiersze i opowieści dla dzieci "O krasnoludkach i sierotce Marysi" z 1896 r., poemat z dziejów polskiej emigracji "Pan Balcer w Brazylii" z 1910 r., wiersze patriotyczne "Rota" z 1908 roku. Utrzymywała stałe kontakty z Dąbrową. Jej córka Zofia, była żoną inżyniera Bolesława Królikowskiego, który pracował w Hucie "Bankowa".To właśnie Huta Bankowa stała się tłem do napisania noweli "Dym". Bezdomnym dzieciom z Dąbrowy poświęciła krótkie opowiadanie pt. "Hanysek". W "Jasełkach" autorka wprowadza postać górnika, który wygłasza mowę, zaczynającą się od słów: "Hej, górnicy my z Dąbrowy...". Górnicy z Dąbrowy byli również inspiracją do napisania wiersza pt. "Ofiara pracy". |
||||
KONTKIEWICZ Stanisław * (ur. 07.05.1849 w Warszawie - zm. 21.03.1924 w Warszawie) - Inżynier, górnik i geolog. Członek AU i PAU. Studiował w Rydze i Petersburgu. Jeden z pierwszych nauczycieli w dąbrowskiej Szkole Górniczej. Prowadził badania geologiczne w południowej Rosji i Królestwie Polskim. Badacz Krzywego Rogu. Około 1885 roku był dyrektorem kopalni "Flora", a następnie dożywotnim wiceprezesem Zarządu Towarzystwa Kopalni Węgla "Flora". Od 27.10.1895 roku opiekował się nowopowstałym teatrem przy Resursie. W roku 1896 uzyskał od władz carskich zezwolenie na otwarcie w Dąbrowie Sekcji Górniczo-Hutniczej. 01.10.1903 roku to data wydania pierwszego numeru "Przeglądu Górniczo-Hutniczego", do powstania którego się przyczynił. W 1905 przeniósł się do Warszawy. Tam współpracował z Pracownią Geologiczną Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, której był ostatnim kierownikiem. W 1907 roku wydał podręcznik "Krótki podręcznik mineralogii". Od 1915 był przewodniczącym komisji dla opracowania programu mającej powstać w Krakowie Akademii Górniczej, a od 1918 członkiem Komitetu Organizacyjnego tej uczelni. W 1918 był również członkiem Sekcji Górniczo-Hutniczej Ministerstwa Przemysłu i Handlu, przemianowanej później na Radę Górniczą. Brał udział w pracach wspomnianej Sekcji nad powołaniem Polskiego Instytutu Geologicznego. Powołany w 1919 Instytut otrzymał m.in. zbiory geologiczne, bibliotekę i meble Pracowni Geologicznej Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. W 1920 został członkiem honorowym Państwowego Instytutu Geologicznego. |
||||
KOSIŃSKI Edward * (ur. ?? - zm. ??) - Właściciel otwartego w 1893 roku Biura Budowlanego. Przedsiębiorca z Radomia. Pierwszy Burmistrz Miejski wybrany na posiedzeniu pierwszej Rady Miejskiej, która odbyła się 18-go sierpnia 1916 roku. Współzałożyciel Oddziału Uniwersytetu dla Wszystkich oraz biblioteki publicznej przy ulicy Szosowej (dzisiaj Sobieskiego). Po ustąpieniu ze stanowiska burmistrza, staje na czele Powiatowego Komitetu Ratunkowego do 1921 roku, pomagając w zdobywaniu zaopatrzenia oraz bezpieczeństwa miasta Współtwórca pierwszego szpitala miejskiego im. św. Anny w latach 1915-1925. |
||||
KOSIŃSKI Wincenty * (ur. ?? - zm. 28.09.1883) - Zarządca kopalń olkuskich. Mieszkaniec Dąbrowy. |
||||
KOSTRZEŃSKI Kazimierz * (ur. ?? - zm. ??) - W końcu grudnia 1899 roku otworzył pierwszą w Dąbrowie księgarnię. |
||||
KOSZELEW A.I. * (ur. ?? - zm. ??) - Nadzorujący z ręki Caratu skarb Królestwa Polskiego. Próbował uzdrowić trudną sytuację dąbrowskiego górnictwa po powstaniu styczniowym. Wobec jego zasług dla Dąbrowy, jego imieniem nazwano nowy szyb w kopalni "Ksawery", a następnie nazwę przejęła cała kopalnia jak również dzielnica, utworzona z kolonii robotników pracujących w tej kopalni. |
||||
KOWALSKI Tomasz * (ur. 00.00.1985 w Dąbrowie Górniczej - zm. 06.03.2013 Broad Peak (8047 m n.p.m.) na granicy Chin i Pakistanu ) - polski alpinista, himalaista, zdobywca 6 z 9 szczytów Korony Ziemi. Był członkiem Klubu Wysokogórskiego Warszawa. Urodził się w Dąbrowie Górniczej, ale ostatnie 2 lata mieszkał w Poznaniu. Skończył turystykę i rekreację na Uniwersytecie Adama Mickiewicza i założył firmę - biuro podróży Poco Loco Travel (poco loco to po hiszpańsku "trochę szalony") oraz hostel. Organizator i uczestnik kilkunastu wypraw górskich w m.in Alpach, Andach, Alasce oraz Pamirze i Tien-Shanie. Zdobył m.in. Mount Blanc (Alpy), Elbrus (Kaukaz), Kilimandżaro i Aconcaguę (Andy). W 2003 roku wyruszył po raz pierwszy autostopem za granicę Polski. To była dwutygodniowa wyprawa za niecałe 50 euro i otworzyła mu szersze horyzonty. Prowadzenie firmy podróżniczej to moje wielkie marzenie - mówił na gdyńskich Kolosach gdy odbierał grant im. Andrzeja Zawady za zdobycie w rekordowym czasie pięciu siedmiotysięczników byłego ZSRR. Dostał od prezydenta Gdyni 15 tys. zł. nagrody. W 2010 roku przeszedł 100-kilometrowy trawers masywu Mount McKinley na Alasce. Rok później w 2011 roku wyruszył do Azji Środkowej na podbój siedmiotysięczników byłego ZSRR. Zdobył cztery szczyty w zaledwie 28 dni. Z piątego zrezygnował ze względów bezpieczeństwa. Otrzymał "kolosowe" wyróżnienie w kategorii "Alpinizm". Mieszkał kilka miesięcy w Genui, Manchesterze, Nowym Yorku, Brisbane i kanadyjskim Squamish pracując w różnych, czasem dziwnych miejscach, zdobywając pieniądze na podróże i odkrywanie zakątków. 5 marca 2013 roku Tomasz Kowalski, Adam Bielecki, Maciej Berbeka oraz Artur Małek dokonali pierwszego zimowego wejścia na Broad Peak (8047 m n.p.m.). Około godziny 17.30 Małecki i Bielecki dotarli do obozu IV (7400 m n.p.m.), Kowalski z Berbeką biwakowali pół kilometra wyżej. Od godz. 4.00 rano 6 marca polskiego czasu, czyli od godz. 8.00 czasu lokalnego, nie ma z nimi żadnego kontaktu. Kowalskiemu nie udało się dotrzeć do położonej na wysokości 7900 metrów przełęczy. 8 marca Kierownik wyprawy, Krzysztof Wielicki ogłosił, że można uznać Macieja Berbekę i Tomasza Kowalskiego za zmarłych. Podjął też decyzję o zakończeniu wyprawy. Pożegnanie odbędzie się w sobotę 16 marca 2013 r. o godz. 16:00 w kościele pw. Zesłania Ducha Świętego w Dąbrowie Górniczej - Ząbkowicach. |
||||
KOWNACKI Hipolit * (ur. ?? - zm. ??) - Historyk, syn dzierżawcy klucza sławskowskiego. |
||||
KOZŁOWSKI Korneli * (ur. 1834 - zm. 03.03.1904) - Obywatel ziemski. Literat i zbieracz podań i legend górniczych. Kierownik magazynów Towarzystwa Francusko - Włoskiego. Jego nagrobek znajduje się na starym cmentarzu w Dąbrowie Górniczej. |
||||
KOŹMIN Franciszek * (ur. ?? - zm. ??) - Do Dąbrowy przyjechał z Krakowa. Założyciel i dyrygent Orkiestry Dętej Towarzystwa Francusko-Włoskiego Kopalni FLORA w 1880 roku. Równocześnie dyrygował w Orkiestrze kolejowej w Sosnowcu. Po otwarciu RESURSY 25.10.1895 roku, zawiązało się DĄBROWSKIE TOWARZYSTWO MUZYCZNE, którego został dyrygentem. Orkiestra ta składała się z 18 muzyków oraz chórzystów: 19 kobiet i 22 mężczyzn. W repertuarze były utwory Griega, Kurpińskiego, Mendelsona, Moniuszki, Mozarta i innych klasyków. |
||||
KRÓL Bolesław * (ur. 1900 w Strzemieszycach - zm. 12.06.1942 w Dąbrowie Górniczej) - Działacz robotniczy. W 1913 roku podjął pracę na kolei w Strzemieszycach. Po odbyciu służby wojskowej, w latach 1921 - 1924 pracuje w firmie Kosińskiego, a następnie w hucie Bankowa. Członek PPS. W latach okupacji niemieckiej czestniczył w licznych akcjach sabotażowych. Został publicznie powieszony w Dąbrowie Górniczej 12.06.1942 roku. |
||||
KRÓLIKOWSKI Bolesław * (ur. ?? - zm. ??) - Inżynier w Hucie BANKOWA. Prywatnie mąż Zofii, córki Marii Konopnickiej. Mieszkali na poddaszu parterowego domku przy ulicy Przybylaka (budynek został wyburzony w latach 70-tych XX w.). |
||||
KRUPA Iwona * (ur. ?? - zm. ??) - Absolwentka Wydziału Geologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Nauczyciel w dąbrowskich szkołach w latach 1983-2000. Vice dyrektor SP 15 w DG. Od 2000 roku pracownik UM DG. W 2002 zostaje mianowana na stanowisko Naczelniczka Dąbrowskiego Wydziału Oświaty. Zastępca Prezydenta Miasta DG od listopada 2006 r.. |
||||
KRZYNÓWEK Stanisław * (ur. 22.10.1891 w Gołonogu - zm. 29.11.1943 w Mysłowicach) - Przedwojenny działacz KPP. W październiku 1939 roku próbował wraz z Ignacym Kalagą, utworzyć organizację "Współpraca z ZSRR". W lipcu 1941 powstaje organizacja "Stowarzyszenie Przyjaciół ZSRR", na którego czele staje m.in. Krzynówek. Prowadził nasłuch radiowy, był współwydawcą gazetki okupacyjnej "Biuletyn Informacyjny". 12.02.1942 rpku został aresztowany przez Niemców i osadzony w więzieniu w Mysłowicach. Tam też został rozstrzelany 29 września 1943 roku. |
||||
KUBIK Józef * (ur. 26.06.1895 - zm. 15.09.1967 w Dąbrowie Górniczej) - Działacz robotniczy. Pracę rozpoczął w wieku 14 lat. W okresie I wojny światowej pracował w majątku ziemskim w Niemczech. Po powrocie w 1919 roku, na krótko zatrudnił się w kopalni Reden, a następnie w 1920 w hucie Bankowa, gdzie pracował do wybuchu II wojny światowej. W latach 1935 - 1939 był radnym DG. Udzielał się w Uniwersytecie Robotniczym. Członek PPS. W 1940 roku zorganizował jako pierwszy tak zwaną "piątkę" Gwardii Ludowej. Brał czynny udział w akcjach sabotażowych. Po wyzwoleniu w 1945 roku, pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Miejskiego PPS. W latach 1945 - 1950 był początkowo wice, a później przewodniczącym Miejskiej Rady Narodowej w DG. Zginął tragicznie na Zielonej, zabity przez jelenia. |
||||
KUBIT Andrzej * (ur. 15.06.1904 w Białobrzegach - zm. 10.11.1975 w Dąbrowie Górniczej) - Nauczyciel i działacz oświatowy. Urodził sie w rodzinie chłopskiej. Pracę nauczycielską rozpoczął w 1924 roku po ukończeniu Seminarium Nauczycielskiego. W czasie okupacji prowadził tajne nauczanie w Zawierciu. Dyrektor Technikum Hutniczego w DG w latach 1954 - 1970. W tym samym czasie pełnił funkcję I Sekretarza Podstawowej Organizacji Partyjnej. Odznaczony mięszy innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi. |
||||
KUCIA Jan * (ur. 14.12.1907 - zm. 10.03.1991) - Nauczyciel, działacz oświatowy. W latach 1952 - 1956 był kierownikiem II Liceum Ogólnokształcącego w DG. Wieloletni Przewodniczący Komisji Oświaty Miejskiej Rady Narodowej w DG. Sekretarz MRN w latach 1958 - 1963. |
||||
KUCIA Piotr * (ur. 1838 - zm. 1918) - Mieszkaniec kolonii Reden, twórca ludowy i rzemieślnik. Drukował w warszawskiej "Gazecie Świątecznej" poezje religijne i korespondencję z Dąbrowy. Podpisywał swoje prace jako "Piotr Kucia, górnik". Jego dziełem jest posadzka w Kościele pw. Św. Aleksandra PM (dziaj boczna kaplica Bazyliki MBA). Jego nagrobek znajduje się na cmentarzu w Dąbrowie Górniczej. |
||||
KULEJ Roman * (ur. 01.11.1929 - ??) - Urodził się w Kulejach k/Kłobucka. Ukończył Liceum Pedagogiczne w Wieluniu, oraz Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego. Początkowo pracował w oświacie, a następnie obejmował stanowiskach we władzach miejskich Mysłowic (1960-1971). 15.01.1972 r. został wybrany na stanowisko Przewodniczacego PMRN w Dąbrowie Górniczej, które ze względu na zmiany w podziale terytorialnym kraju 17.12.1973 r.zostało zastąpione stanowiskiem Naczelnika Miasta. 10.06.1975 r. do 31.10.1981 r. to okres pełnienia funkcji Przezydenta Dąbrowy Górniczej. W tym okresie budowała się Huta Katowice, budowano liczne osiedla mieszkaniowe, modernizowano sieć komunikacyjną miasta. W latach 1985-1990 pracował na stanowisku dyrektorskim w Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach. |
||||
KUROWSKI Apolinary * (ur. 1818 - zm. 11.05.1878 w Baden) - Kurowski herbu Nałęcz , pułkownik powstania styczniowego. Uczestnik przygotowań do powstania wielkopolskiego w 1846 roku. Skazany na śmierć przez władze pruskie. Zwolniony w roku 1848. W powstaniu styczniowym 1863-1864 r. był naczelnikiem wojennym województwa krakowskiego. Założył sztab w Dąbrowie w lutym 1863 roku. Jego stałe obozowisko miało siedzibę w Olkuszu. Poniósł porażki podczas ataku na Miechów i pod Opatowem. Pod koniec 1863 roku zostaje szefem sztabu II Korpusu generała J. Hauke-Bosaka. Po powstaniu wyjechal na emigrację do Szwajcarii. |
||||
KUZIOR Marian * (ur. 04.09.1902 w Dąbrowie - zm. 11.12.1969) - Uzyskał wykształcenie gimnazjalne. Pracował do 1940 roku jako księgowy i inspektor podatkowy w Hucie Bankowa. W latach 1919 - 1939 był komentantem dąbrowskiego oddziału Hallerczyków. W 1940 roku wpada w ręce Niemców i zostaje osadzony w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, a następnie Dachau. W latach 1951 - 1958 był głównym koordynatorem prac budowlanych przy Pałacu Kultury Zagłębia w DG jakko Przewodniczacy Społecznego Komitetu Budowy PKZ. |
||||
- |
||||
| L | ![]() LANCI Franciszek Maria - LEKS Jan - LESIECKI Wacław - LEWAŃSKI Zygmunt - LEWI Mojżesz Aron - LIPCZYK Marek - LIPSKA Franciszka - LIPSKI Antoni - LIPSKI Leon - LIPSKI Ludwik - LISOWA Anna - LUBECKI-DRUCKI Franciszek Ksawery - LUBOWIECKI Hernryk - Teodor |
||||
LANCI Franciszek Maria * (ur. 1799 w Fano - zm. 1875) - Urodził się w Fano, architekt pochodzenia włoskiego. Ukończył rzymską Akademię św. Łukasza i otrzymał złoty medal za swoją pracę dyplomową (projekt przebudowy kościoła Santa Maria dell'Ara Coeli) oraz tytuł profesora honorowego uczelni. Przedstawiciel neogotyku i neorenesansu. Projektował w 1814 roku pałac Zarządu Górniczego (Obecnie jest to frontowy budynek Muzeum Miejskiego "SZTYGARKA"). W roku 1830 przeniósł się do Krakowa, gdzie prowadził prace na Wawelu przy przebudowie grobów królewskich. Później, w roku 1833 został powołany na stanowisko inspektora i budowniczego gmachów uniwersyteckich. Stamtąd został sprowadzony przez władze górnicze do Dąbrowy, gdzie w latach 1837-1843 był zatrudniony jako budowniczy Oddziału Budowli Zakładów Górniczych Okręgu Zachodniego. Jego projektami sa ponadto: zamki, m.in. w Zagórzanach i Zatorze, północne skrzydło pałacu w Wilanowie, Żółta Karczma i kamienica przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. |
||||
LEKS Jan * (ur. 03.06.1935 w Skarżycach koło Zawiercia - zm. 22.03.2006 w Dąbrowie Górniczej) - Ksiądz Kanonik, proboszcz parafii Najświętszej Maryi Panny Anielskiej w Dąbrowie Górniczej i kustosz Bazyliki p.w. Matki Boskiej Anielskiej. Proboszczem tej parafii został 22-go marca 1994 roku. Wcześniej był wikariuszem we Wrzosowej, Pajęcznie, Wieluniu, Częstochowie i Sosnowcu, a następnie zostaje proboszczem jednej z sosnowieckich parafii. Sędzia Sądu Biskupiego Diecezji Sosnowieckiej. Podczas swej posługi w Dąbrowie Górniczej, za cel postawił sobie, by dąbrowska bazylika odzyskała dawny wygląd i świetność. Msza żałobna miała miejsce 25 marca 2006 roku o godzinie 12.00 w Bazylice, o której remont i konserwację, walczył do ostatnich swych dni. Ksiądz Jan Leks spoczął w mogile na cmentarzu przy ul. 11 listopada. W ostatniej drodze towarzyszyli mu wszyscy Ci, w których pamięci pozostanie na zawsze jako człowiek otwarty i pogodny. |
||||
LESIECKI Wacław * (ur. ?? - zm. ??) - Właściciel założonej w 1876 roku cegielni, która działała prawdopodobnie do 1904 roku. |
||||
LEWAŃSKI Zygmunt * (ur. ?? - zm. ?? we Lwowie) - Wychowanek Sztygarki. Pierwszy kierownik Organizacji Bojowej w Zagłębiu Dąbrowskim. Aresztowany w 1901 roku i zesłany na Sybir do Irkucka. Udało mu się uciec z niewoli zimą 1904/05, zabierając ze sobą kolekcję 93 zdjęć dokumentujących życie zesłańców w Jakucku i okolicach, oraz syberyjskiej przyrody i architektury. Zmarł na gruźlicę we Lwowie. |
||||
LEWI Mojżesz Aron * (ur. ?? - zm. 1942 w Oświęcimiu) - Pierwszy Rabin Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Dąbrowie. Od 1910 roku, Dąbrowski Okręg Bóżniczy, jako samodzielna gmina wyznaniowa, podporządkjowała sobie wyznawców z Gmin: Dąbrowa, Łosień, Siewiersko - Olkuskiej. |
||||
LIPCZYK Marek * (ur. 1957 - ??) - dr nauk ekonomicznych. Ukończył Wydział Artystyczno-Pedagogiczny Uniwersytetu Śląskiego (filia w Cieszynie) oraz podyplomowo Zarządzanie Finansami na Akademii Ekonomicznej. Należał do grona założycieli, powołanego w 1991 roku, tygodnika "Dąbrowiak" oraz zawiązanego w 1993 roku stowarzyszenia społeczno-kulturalnego "Dąbrowa 2000", którego został prezesem. Był sekretarzem Zarządu Wojewódzkiego TKKF w Katowicach. Przez 5 lat pełnił funkcję prezesa Spółdzielni Mieszkaniowej "Lokator". 29.09.1999 roku decyzją Rady Miejskiej został Prezydentem Miasta. Za główny cel uważa przekształcenie ośrodka przemysłowego, jakim do niedawna była Dąbrowa Górnicza w nowoczesne, przyjazne i sprawnie zarządzane miasto z nową osobowością. Funkcję tą pełnił do 10.11.2002 r.. W lutym 2004 roku rezygnuje z funkcji Ptrezwodniczącego Klubu SLD w Dąbrowie Górniczej w zwiazku z objęciem stanowiska w radzie nadzorczej Koksowni "przyjaźń". Rezygnuje z tej funkcji w czerwcu 2004 roku. Od 3-go czerwca 2009 r. jest członkiem rady nadzorczej firmy Alba Service Sp. z o.o. (Dąbrowa Górnicza). 24 października 2012 roku na uroczystej Sesji Rady Miejskiej z rąk Przezydenta Miasta Dąbrowa Górnicza odebrał statuetkę Laureata Honorowego Wyróżnienia Przezydenta Miasta Dąbrowa Górnicza "Złoty Laur im. Adama Piwowara". |
||||
LIPSKA Franciszka * (ur. 27.12.1862 w Wodzisławiu, powiat jędrzejowski - zm. 13.03.1944 w Dąbrowie Górniczej) - Pseudonim "Babcia". Bojowniczka komunistyczna. Córka Szymona Rzepkiewicza i Salomei z Woźniakiewiczów. Wyszła za mąż za górnika kopalni "Paryż" w Dąbrowie Górniczej Teodora Lipskiego. Matka siedmioro dzieci - córka Walentyna i synowie: Ludwik, Leon i Antoni, wszystkich aktywnych w ruchu komunistycznym. Troje dzieci zmarło w dzieciństwie. Owdowiała w 1904 (mąż zmarł krótko po wypadku w kopalni, w którym stracił nogę); za sprawą brata Jana Rzepkiewicza (tokarza z "Paryża") zaangażowała się w działalność socjalistyczną. Jej dom w Dąbrowie Górniczej przy ulicy Hieronimskiej stał się miejscem spotkań członków PPS, potem PPS-Frakcji Rewolucyjnej (sama Lipska do partii nie należała). W okresie międzywojennym wspierała synów w działalności komunistycznej, organizowała pomoc dla więźniów politycznych i ich rodzin (zabiegała o właściwą pomoc prawną). W 1928 bez powodzenia ubiegała się o miejsce w Senacie jako kandydatka Jedności Robotniczo-Chłopskiej, została natomiast wybrana w 1934 do Rady Miejskiej Dąbrowy Górniczej. |
||||
LIPSKI Antoni * (ur. 12.06.1904 w Dąbrowie - zm. 1938 w Moskwie) - Syn Franciszki Lipskiej. Działacz komunistyczny. Pseudonimy: Innocenty, Nowowiejski, Onufry, Teodor. Bracia to Leon i Ludwik. Po ukończeniu szkoły podstawowej pracował jako goniec w Urzędzie Górniczym. Maturę zdał eksternistycznie, po czym rozpoczął studia w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Wielokrotnie aresztowany i więziony za działalność polityczną. W sierpniu 1930 roku został wybrany członkiem KC KPP. W grudniu 1937 roku wyjechał do Paryża, a następnie do Moskwy. Został aresztowany i stracony w 1938 roku. |
||||
LIPSKI Leon * (ur. 1902 w Dąbrowie - zm. 21.06.1943 w Warszawie) - Syn Franciszki Lipskiej. Działacz komunistyczny. Pseudonimy: Łukasiński, Łukasz. Po ukończeniu szkoły podstawowej pracuje jako goniec w magistracie dąbrowskim. Bracia to Antoni i Ludwik. W 1919 zasiadał w Radzie Delegatów Robotniczych. Od 1920 do 1921 pełnił funkcję sekretarz komitetu dzielnicowego KPP w Dąbrowie Górniczej. Od czerwca 1926 jest sekretarzem okręgowym KPP Poznań-Pomorze. W roku 1936 zostaje członkiem Komitetu Centralnego KPP. Przeciwnik stalinizacji partii. W latach 1919-1938 wielokrotnie więziony w sanacyjnych więzieniach. Przeciwnik rozwiązania KPP przez przez Międzynarodówkę Komunistyczną w 1938, w roku 1942 przeciwstawiając się zarówno trockistom z Robotniczej Partii Polskich Socjalistów jak i stalinistom z Polskiej Partii Robotniczej utworzył własną organizacje Komunistyczna Partia Polski-Ruch Lewicy. Został zastrzelony przez członków Gwardii Ludowej w Warszawie na ulicy Siennej. |
||||
LIPSKI Ludwik * (ur. 1900 w Dąbrowie - zm. 1937 w Związku Radzieckim) - Syn Franciszki Lipskiej. Działacz komunistyczny. Pseudonim Raciborski. Bracia to Antoni i Leon. Po ukończeniu szkoły podstawowej pracował w kopalni "Paryż" przy maszynie wyciągowej. W czasie wojny polsko-rosyjskiej trafil do niewoli. Wrócił do Dąbrowy w wyniku wymiany jeńców. W 1922 roku wstąpił do KPP. Ukończył wiele komunistycznych szkół moskiewskich. W sierpniu 1937 roku został aresztowany i stracony w byłym Związku Radzieckim. |
||||
LISOWA Anna * (ur. ?? - zm. ??) - Pierwsza znana nam Dąbrowianka. O jej istnieniu dowiadujemy się z zapisów ksiąg parafialnych kościoła pw Świętej Trójcy w Będzinie. 25 lipca 1726 roku była matką chrzestną dziewczynki z pobliskiej kolonii Wańczyków. Drugi wpis mówi o tym, że w roku 1728 również jako matka chrzestna, wraz z Janem Wieczorkiem z Dąbrowy, trzymała do chrztu Wawrzyńca Stanisława Gradzika. |
||||
LUBECKI-DRUCKI Franciszek Ksawery * (ur. 04.01.1778 w Pohoście na Polesiu - zm. 10.05.1846 w Sankt Petersburgu) - Książę, polityk, działacz gospodarczy. W latach 1794-1800 służył w armii carskiej. Od 1815 Członek Rady Najwyższej Tymczasowej w Księstwie Warszawskim. Objął po Staszicu kierowanie Wydziałem Przemysłu i Kunsztów. Od 1816 uczestniczył w rokowaniach w sprawie długów królestwa wobec państw zaborczych i Saksonii. Jako zwolennik orientacji rosyjskiej cieszył się zaufaniem Aleksandra I i liczył na odbudowę Polski za sprawą caratu. Twórca długofalowego planu industrializacji Królestwa Polskiego, popierał rozwój górnictwa i hutnictwa, procesy intensyfikacji handlu, rozbudowę infrastruktury gospodarczej, m.in. komunikacji i sfery usług, głównie bankowości. Zlikwidował deficyt budżetowy, bezwzględnie ściągając zaległe podatki i wprowadzając tzw. podatki konsumpcyjne. 1821-1830 minister przychodów i skarbu w Królestwie Polskim, założył "Towarzystwo Kredytowe Ziemskie" w 1825 roku i "Bank Polski" w 1828 roku, rozwijał przemysł. We wrześniu 1824 roku w Dąbrowie zwołał sesję na temat wzrostu wydobycia galmanu i rozwoju hutnictwa żelaza. Również w 1824 uzyskał zgodę cara Aleksandra I na obniżenie ceł na towary wyprodukowane w Królestwie i wywożone do Rosji. Z jego inicjatywy rozpoczęto w 1825 roku wydobywać węgiel na odkrywce "Ksawery", pomiędzy Dąbrową i Będzinem. Zwolennik związku z Rosją, przeciwny powstaniu listopadowemu 1830-1831, dążył do porozumienia z carem. Po jego upadku wyjechał do Petersburga, od 1832 został członkiem rosyjskiej Rady Państwa. |
||||
LUBOWIECKI Henryk - Teodor * (ur. 1882 - zm. 1968) - Uczestnik walk o narodowe wyzwolenie Polski. Zesłaniec na Sybir. Spoczywa na cmentarzu Św. BArbary w Dąbrowie Górniczej. |
||||
- |
||||
| Ł | ![]() ŁABĘCKI Hieronim Hilary - ŁABUDZIŃSKA Emilia - ŁADA Ziemowit - ŁANUCHA Paweł - ŁAPIŃSKI - ŁASKAWIEC Łukasz "Łoker" - ŁOBZOWSKI August - ŁOPATKA Antoni - ŁUBIEŃSKI Henryk |
||||
ŁABĘCKI Hieronim Hilary * (ur. 12.05.1809 w Warszawie - zm. 22.01.1862 w Warszawie) - Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskując dyplom magistra. Po ukończeniu studiów podjął pracę w wydziale górniczym Banku Polskiego. Uczestnik w powstaniu listopadowym. W 1830 roku wtąpił do artylerii wojska polskiego. W 1833 roku po pobycie za granicami Polski, gdzie dalej się kształcił w kierunku górniczym, wraca do kraju i obejmuje stanowisko wicedyrektora do spraw górnictwa w Banku Polskim. Od jego imienia nadano nazwę jednej z kopalń. Był autorem kilku opublikowanych prac naukowych. Do najważniejszych należą: "Górnictwo w Polsce". "Początki kopalnictwa", "Pogadanki o żelazie". |
||||
ŁABUDZIŃSKA Emilia * (ur. 00.00.0000 w X - zm. 00.00.0000 w X) - założycielka jednej z pierwszych w 1990 roku żeńskiej rzemieślniczej szkoły zawodowej. Szkoła ta przetrwała do okresu międzywojennego. |
||||
ŁADA Ziemowit * (ur. 00.00.0000 w X - zm. 00.00.0000 w X) - Przedwojenny właściciel kamieniołomu w kolonii Starosiedle w Ząbkowicach. |
||||
ŁANUCHA Paweł * (ur. 05.01.1899 w Dąbrowie - zm. 29.01.1979 w Dąbrowie Górniczej) - Po ukończeniu szkoły powszechnej, od 1915 roku pracuje w Hucie "Bankowa", Zakładach Parowych "Cegielskiego", a następnie w kopalni "Paryż". Prezydent Dąbrowy Górniczej w okresie od 21.04.1945 r. do 31.05.1949 r. Następnie obejmuje podobne stanowisko w Sosnowcu. W 1954 roku powraca do Dąbrowy Górniczej jako nowy dyrektor Huty Szkła "Staszic". Pochowany został na cmentarzu dąbrowskim. |
||||
ŁAPIŃSKI * (ur. 00.00.0000 w X - zm. 00.00.0000 w X) - Od 1880 roku właściciel kopalni "Jan", położonej w kolonii Dębniki. |
||||
ŁASKAWIEC Łukasz "Łoker" * (ur. 26.01.1990 w Dąbrowie Górniczej) - obecnie mieszka w Krzykawce k/ Olkusza. Polski zawodnik rajdów terenowych startujący na quadzie. Jako drugi Polak w historii stanął na podium Rajdu Dakar dokonał tego podczas swojego debiutu w tej imprezie w 2011 roku. Na mecie 35. Rajdu Dakar '2013 w Santiago de Chile, Łukasz jadąc quadem Yamaha Raptor 700, zajął czwarte miejsce, a w klasyfikacji generalnej, mimo wielu problemów technicznych, dojechał na trzynastej pozycji. Był jedynym Polakiem, który podczas tej edycji Dakaru odnosił 2 zwycięstwa etapowe. |
||||
ŁOBZOWSKI August * (ur. 00.00.1890 w Miechowie - zm. 18.05.1917 w X) - Robotnik huty Bankowej. Urodził się w rodzinie robotników folwarcznych. Dzięki uprzejmości właściciela folwarku, mógł korzystać z jego biblioteki, dzięki czemu miał możliwość samouczenia się. Po sprzedaży droru, przeprowadził się do Dąbrowy. Podjął pracę w hucie Bankowa. Zajmował się twórczością ludową. Pisał utwory dramatyczne, które niestety nie zachowały się do dnia dzisiejszego. Swoją przygodę ze sztuką teatralną wyniósł z zespołu amatorskiego. W 1904 roku ten właśnie zespół, wystawił w Dąbrowie sztukę pt. "W świat". Drugą sztuką napisaną przez tego autora był utwór pt. "Idealiści". |
||||
ŁOPATKA Antoni * (ur. 00.00.0000 w X - zm. 00.00.0000 w X) - Znany restaurator z Gołonoga. Właściciel działajacej w latach 60-70 XX wieku przy ulicy Stacyjnej restauracji "Pogorianka". |
||||
ŁUBIEŃSKI Henryk * (ur. 00.00.1793 w X - zm. 00.00.1883 w X) - Hrabia, syn Feliksa. Finansista i przemysłowiec w Królestwie Polskim. Współorganizator Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego. Od 1832 roku Wiceprezes Banku Polskiego. Współzałożyciel wielu prywatnych przedsiębiorstw i zakładów przemysłowych. Inicjator założenia Huty Bankowej w Dąbrowie Górniczej przez Bank Polski. Odlew tablicy z jego popiersiem, był pierwszym w Polsce odlewem z surowca wytopionego na koksie w Hucie Bankowej w 1839 roku. W 1842 roku został aresztowany i sądzony za korzystanie z publicznych środków Banku Polskiego dla finansowania celów prywatnych. |
||||
- |
||||
| M | ![]() MADEYSKI Zbigniew - MAIER Bruno - MAŁECKA-LIBERA Beata - MAMEŁKO Tadeusz - MARCHWICCY Zdzisław, Jan i Henryk - MARCONI Henryk - MARTYNOWSKI Leonard - MERES Zbigniew - MIEROSZEWSKI Stanisław - MIĘTKA Edward - MILTON Henryk Jan - MIRECKI Józef - MISIOR Władysław - MŁODZIANOWSKA-DZIKOWSKA Leokadia - MOLENDA Amelia - MONTOBELLO de J. Lannes - MORGULEC Roman - MOSKALEK Wacław - MUENHEIMER Ludwik - MUSIAŁ Jan |
||||
MADEYSKI Zbigniew (15.10.1897 w Krakowie - 24.10.1984 w Warszawie) - Doktor Praw, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego. Członek I Brygady Józefa Piłsudskiego. Adiutant dowódcy półku podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku w Twierdzy Modlin. Prezydent Dąbrowy Górniczej w okresie od 29.01.1929 r. do 08.04.1933 roku. Za jego kadencji znacznie rozbudowano miejską sieć wodno-kanalizacyjną. Przyczynił się do podjęcia decyzji o budowie parku "Zielona". W 1930 roku został posłem na sejm z listy BBWR. Został Naczelnym Dyrektorem Funduszu Pracy w Warszawie. II wojna światowa to ores pracy w konspiracji. Został aresztowany przez Niemców i więziony w Warszawie na Pawiaku i krakowskim więzieniu Montelupich. W czasie Powstania Warszawskiego, dowódca kompanii przy Komendzie Głównej Armii Krajowej na Starym Mieście. Ciężko rannego 01.10.1944 roku osadzono w obozie w Pruszkowie. Po ucieczce przebywał w Krakowie i Jędrzejowie. Po wojnie aresztowany przez NKWD, przebywał w więzieniu w Łodzi do 18.07.1947 roku. Po zwolnieniu pracował w wydziale Urbanistyki Warszawy. Zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu powązkowskim. |
||||
MAIER Bruno Pierwszy niemiecki burmistrz miasta podczas okupacji niemieckiej w 1939 roku. Zarządzał miastem do lutego 1940 roku. Poprzednio funkcję burmistrza pełnił w Czeladzi. |
||||
MAŁECKA-LIBERA Beata (17.05.1954 w Dąbrowie Górniczej. - *) - Lekarz i polityk. Słuchaczka Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach Wydział Lekarski w latach 1973-1979. W latach 1980-96 pracowała jako laryngolog, jednocześnie podnosząc swoje kwalifikacje zawodowe. Uzyskała I stpień specjalizacji z lryngologii (1983) oraz II stopień w roku 1990. W latach 1993-97 odbyła studia doktoranckie dla pracujących w Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu. W okresie 1994-98 była radną miasta Dąbrowa Górnicza. W 1995 roku zostaje członkiem Rady Nadzorczej ZOZ w Dąbrowie Górniczej, a od 1996 jest zastępcą dyrektora ds. lecznictwa ZOZ Dąbrowa Górnicza. 1999 obrona Pracę doktorską obroniła w 1999 roku z wyróżnieniem i otrzymała tytułu doktora nauk medycznych. Kontynuacją były zaoczne studia podyplomowe na Uniwersytecie Jagiellońskim w Instytucie Zdrowia Publicznego na Wydziale Ochrony Zdrowia w latach 2000-02. W 2002 roku otrzymała Złoty Medal Światowej Akademii Medycyny Alberta Schweitzera. W okresie od listopada 2001 do lutego 2002 roku jest p.o. dyrektora Szpitala Miejskiego w Dąbrowie Górniczej a w latach 2002-05 pełni funkcję dyrektora naczelnego Szpitala Specjalistycznego w Dabrowie Górniczej. Zostaje nagrodzona Wyróżnieniem Złoty Laur im. Adama Piwowara za całokształt działalności na rzecz rozwoju służby zdrowia w roku 2004 oraz honorowy tytuł "Super Dąbrowianin Roku 2004". W roku 2005 z listy Platformy Obywatelskiej została wybrana posłem V kadencji. W 2007 roku otrzymuje nadaną przez Ministra Zdrowia odznakę honorową "Za zasługi dla ochrony zdrowia". Jesienią 2007 roku zostaje posłem VI kadencji. |
||||
MAMEŁKO Tadeusz (15.02.1920 - 26.07.1941 w Oświęcimiu) - Pseudonim Winetta. Harcerz. Absolwent Gimnazjum im. Łukasińskiego w Dąbrowie Górniczej. zastępowy 20 Zagłębiowskiej Drużyny Harcerskiej. Członek Związku Orła Białego. Aktywny organizator grup bojowych w czasie okupacji. Został aresztowany przez Niemców 09.12.1940 roku i osadzony w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, gdzie zginął. |
||||
MARCHWICCY Zdzisław, Jan i Henryk Skazani za morderstwa i pomoc w przestępstwie głośnym wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Katowicach. Zdzisław i Jan zostali straceni w 1977 roku. W latach 90-tych XX wieku poddano pod wątpliwość szereg czynności prawnych, przeprowadzonych podczas procesu. Na kanwie śledztwa prowadzonego w sprawie nakręcono film pt. "Kryptonim ANNA". |
||||
MARCONI Henryk (07.01.1792 w Rzymie - 21.02.1863 w Warszawie) - Jeden z najwybitniejszych architektów XIX wieku. W latach 1806-10 pobierał nauki na Uniwersytecie Bolońskim oraz w Bolońskiej Akademii Sztuk Pięknych. OD 1821 roku przebywał w Polsce, zaproszony przez generała Ludwika Michała Paca w celu ukończenia pałacu w Dowspudzie. Zajmował różne stanowiska związane z prokektowaniem i budownictwem w ówczesnej Warszawie: (1826) radca budowlany, (1827) członek Rady Ogólnej przy Komisji Rządowej spraw Wewnętrznych. Członek komitetów wielu budów w Warszawie i na prowincji. W latach 1851-58 był profesorem architektury w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie, członek Akademii Inżynierii i Architektury w Bolonii, Akademii Sztuk Pięknych we Florencji, Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Brał udział w powstaniach 1831 i 1863 r.. Jego dzieła w Warszawie to miedzy innymi: pałac L. Paca przy ul. Miodowej (1824-1828), kościół Św. Karola Boromeusza (1841-1849), dworzec Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (1844-1845), Wodozbiór w Ogrodzie Saskim (1852-1894), hotel Europejski (1854-1856), gmach Towarzystwa Kredytowo-Ziemskiego (1856-1858). W Dąbrowie zaprojektował budynek, który miał być ratuszem przyszłego miasta Reden. Zasłynął jako projektant dworców kolejowych w Sosnowcu i Maczkach. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim. |
||||
MARTYNOWSKI Leonard Właściciel Firmy założonej w 1910 roku "Biuro Budowlane". 30-go września 1916 roku zostaje wybrany zastępcą Edwarda Kosińskiego na stanowisku burmistrza miasta Dąbrowa Górnicza. |
||||
MERES Zbigniew (18.011952 w Dąbrowie Górniczej - *) - Strażak w stopniu generała. Był Komendantem Wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach, Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej, Szefem Obrony Cywilnej Kraju. Dowodził wieloma akcjami ratowniczo-gaśniczymi: pożar lasów w Kuźni Raciborskiej, powodzi tysiąclecia na Górnym Śląsku (1997 r.) oraz kataklizmu w dorzeczu Wisły i Odry (2001 r.). Jest współtwórcą krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Wiceprezes Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP. Społecznik. Senator RP VI kadencji. |
||||
MIEROSZEWSKI Stanisław Pochodził z Zagórza. Został następcą Dembowskiego na stanowisku starosty. Po 1775 roku unieważniono dawne nadania starostw. Odtąd stał się dzierżawcą. |
||||
MIĘTKA Edward (14.07.1884 - 06.05.1906 w Dąbrowie) - Bojowiec, rewolucjonista. Członek PPS. W maju 1906 roku, wykonał nieudany zamach bombowy na koszary kozaków stacjonujących w Starej Oberży na Redenie. Zginął podczas tej akcji. Kozacy zmasarkowali jego ciało, a następnie przywiązali do konia i powlekli na stary cmentarz. Tam też znajduje się jego nagrobek. |
||||
MILTON Henryk Jan ( - 07.09.1943) - pseudonim ORDON. Z zawodu był krawcem. Jako młody człowiek wyjechał z kraju, by stać się żołnierzem Legii Cudzoziemskiej, w której służył przez sześć lat. Po zakończeniu służby zamieszkał na stałe we Francji, jednak prawdopodobnie został z niej wydalony za liczne konflikty z prawem. Udał się do Niemiec. Jego nie zawsze zgodne z prawem postępowanie, i tutaj zakończyło się wyrokiem skazującym. Zdołał uniknąć aresztowania uciekając z terytorium Niemiec dzięki pomocy swych legionowych przyjaciół. Podczas kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Po krótkim czasie udało mu się zbiec do Strzemieszyc, gdzie jako starszy sierżant założył oddział partyzancki, który wszedł w struktury 23 Dywizji Piechoty Armii Krajowej. W lipcu 1943 roku "Ordon" otrzymał rozkaz zdobycia większej gotówki. Rozkaz wykonał 30-go lipca. Około godziny 10.00 dokonali napadu na powóz wiozący pieniądze do siedziby zarządu "Graf - Renard - Grube" w zamku sieleckim. Wkrótce po akcji w Sielcu ludzie "Ordona" wykoleili w rejonie Ząbkowic Będzińskich pociąg, a drugi ostrzelali. Była to już ostatnia tak duża akcja tej grupy. 7 września 1943 roku Niemcy przeprowadzili obławę na leśny bunkier w okolicach dzisiejszego Grońca w Sławkowie. Pod dowódstwem sosnowieckiego gestapo do akcji użyto siły całej żandarmerii powiatu olkuskiego, policji z Maczek, Olkusza i Sławkowa. "Ordona" w okopach nie było. JEdynie jego żołnierze. Sam Milton przebywał mw pobliskim gospodarstwie, gdzie przechowywano większość zimowych zapasów oddziału. Po usłyszeniu odgłosów walki, przedarł się do swoich ludzi. Nie jest jednoznacznie potwierdzone, czy poległ w walce, czy też dokonał samobujstwa, by nie wpaść w ręce wroga. W tym dniu śmierć poniosło 17 żołnierzy oddziału Ordona oraz mieszkańcy pobliskich dwóch zabudowań, za pomoc partyzantom. Pośmiertnie starszy sierżant Henryk Milton został awansowany do stopnia podporucznika i odznaczony Krzyżem Walecznych. Wokół tragicznych wydarzeń z 7 września 1943 r. jest wiele niedomówień, zagadek i nie dających się już zweryfikować okoliczności. Działalność grupy "Ordona" to wielka sprawa w historii Zagłębia Dąbrowskiego, ale niestety mało znana poza naszym trerenem. Tak zwany bunkier "Ordona" i zarazem symboliczny grób znajdujący się lesie na Niwie pomiędzy Strzemieszycami, a sławkowskim Grońcem. W miejscu tym zlokalizowana była leśna kwatera i jednocześnie miejsce ostatniego boju Oddziału Partyzanckiego 23 Dywizji Piechoty Armii Krajowej.którą dowodził Jan Milton ps. "Ordon". Miejscem tym opiekuje się Pan Mieczysław Klein z koła ŚZŻAK w Kazimierzu Górniczym - jeden z pomysłodawców i budowniczych pomników. |
||||
MIRECKI Józef (1879 - 09.10.1908 w Warszawie) - Pseudonim Montwiłł, działacz socjalistyczny. Pracował w kopalni Jan. W 1897 roku współorganizator wielkiego strajku w Hucie Bankowej. Jeden z organizatorów buntu w "Sztygarce" w 1899 roku jako protestu przeciwko szykanom narodowościowym prowadzonym przez władze szkolne wobec uczniów. Uwieczniony w poemacie pt. "Róża" Stefana Żeromskiego. W latach 1902-1905 więziony przez władze carskie za przynależność do PPS. W czasie rewolucji w latach 1905-1907 był przywódcą utworzonej przez PPS Organizacji Bojowej. Kierował wieloma akcjami prowadzonymi przez tę organizację. Słynęłą ze zbrojnychi atakóe na carskich urzędników i żołnierzy (np. w maju 1906 roku wykonano nieudany zamach na koszary kozaków w Dąbrowie Górniczej). Kilkakrotnie aresztowany, uciekał najpierw z zesłania na Syberii, później ze szpitala więziennego w Warszawie. W wyniku zdrady aresztowany kolejny raz w maju 1908 roku, został osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, gdzie zginął na szubienicy. |
||||
MISIOR Władysław Dowódca dąbrowskiej organizacji Gwardii Ludowej, zastrzelony w podziemiach dąbrowskiego ratusza 26 sierpnia 1944 roku. |
||||
MŁODZIANOWSKA-DZIKOWSKA Leokadia Dyrektor gimnazjum żeńskiego po śmierci właścicielki, Emilii Zawidzkiej w 1927 roku. |
||||
MOLENDA Amelia (17.01.1909 - 28.08.1981) - Pedagog i działacz kulturalny. Absolwentka Seminarium Nauczycielskiego w Sosnowcu. Od września 1931 roku nauczyciel dąbrowskich szkół podstawowych i średnich. Ostatnio pracowała w II Liceum Ogólnokształcącym im. St. Żeromskiego w DG. Organizowała chóry szkolne. Założycielka i opiekunka teatrzyków dziecięcych. Reżyserowała wiele przedstawień teatralnych, wystawianych w PKZ i nie tylko. Odznaczona między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. |
||||
MONTOBELLO de J. Lannes Marszałek wojsk napoleońskich. 9 lipca 1807 roku wraz z powstaniem Księstwa Warszawskiego, nakazem Napoleona, została mu darowana wieś Dąbrowa wraz w Księstwem Siewierskim. |
||||
MOSKALEK Wacław (1910 - 1994) - Inżynier budowlany i przedsiębiorca. Oficer do specjalnych poruczeń Armii Krajowej - pseudonim "major Rota". w jego willi przy ulicy Górniczej 5, w okresie okupacji niemieckiej miścił się punkt informacyjno-kontaktowy organizacji podziemnych działąjących na terenie miasta. |
||||
MORGULEC Roman (03.12.1878 - 08.1944 w Warszawie) - Przedwojenny adwokat. Szmbelan papieski. Absolwent 1897 roku w Gimnazjum w Łodzi, oraz w 1903 Wydziału Prawa Uniwersytetu Petersburskiego. W 1918 roku otworzył kancelarię adwokacką przy ulicy Sobieskiego w Dąbrowie Górniczej. Z nakazu okupanta opuszcza DG i osiedla się w Szczekocinach. W 1944 roku wyjechał do Warszawy. Uczestnik Powstania Warszawskiego. Aresztowany 05.08.1944 roku zatrzymany przez Gestapo i osadzony w areszcie przy Alei Szucha, gdzie zostal stracony. Spoczywa na cmentarzu w Dąbrowie Górniczej |
||||
MUENHEIMER Ludwik W 1903 roku wraz z Michałem Cieszkowskim, wybudował teatr prywatny z cukiernią "Bagatela" w Dąbrowie przy ulicy Szosowej 1. Teatr ten spłonął podczas I wojny światowej. |
||||
MUSIAŁ Jan Główny buchalter huty Bankowa w 1939 roku. Aresztowany przez Niemców 14 kwietnia 1940 roku. |
||||
- |
||||
| N | ![]() NETTO Irena - NIEPIELSKI Adam - NIERYCHŁY Marian - NOWAK Dariusz - NOWAK Leon, Aleksander - NOWICKI Antoni |
||||
NETTO Irena * (ur. 19.10.1899 w Dąbrowie (Górniczej) - zm. 13.03.1992 w Skolimowie) - polska aktorka teatralna i filmowa. Naukę teatru rozpoczęła w 1919 roku w Oddziale Dramatycznym Konserwatorium Warszawskiego, który ukończyła w 1922. Debiutowała w warszawskim Teatrze Dramatycznym już rok po rozpoczęciu nauki grając Hipolitę w "Śnie nocy letniej". W sezonie 1923/24 grała w Instytucie Reduty, ale następny sezon spędziła w Toruniu grając w tamtejszym Teatrze Miejskim. Po roku wraca na scenę Reduty w Warszawie jeden sezon. Od 1926 była związana z Teatrem Polskim w Katowicach, gdzie grała do roku 1930, aby ponownie spędzić jeden sezon do teatru w Toruniu. Gdy w 1932 w Warszawie kompletowano zespół nowego Studia Teatralnego im. Stefana Żeromskiego, przyłączyła się do tamtejszej trupy. Po jednym sezonie powróciła na scenę Reduty na pięć lat. Zaprzestaje gry teatralnej ze względów rodzinnych. Znalazła zatrudnienie w Polskim Radio, dodatkowo reżyserując przedstawienia w amatorskich teatrach szkolnych. Po wybuchu II wojny światowej imała się różnych zajęć, prowadziła tajne komplety, pracowała w fabryce kostek bulionowych a także organizowała zakonspirowane występy artystyczne. W 1945 znalazła się w Poznaniu, gdzie przez jeden sezon grała w Teatrze dla Młodzieży. W latach 1946/49 występowała w Teatrze Dramatycznym we Wrocławiu. Sezon 1951/52 spędziła w Teatrze Ateneum w Warszawie. W późniejszych latach grała gościnnie na scenach różnych teatrów. Debiut filmowy to epizodyczna rola w "Zakazanych piosenkach", (jej nazwiska nie wymieniono w czołówce). Od 1953 rozpoczął się filmowy etap kariery. Zagrała w 36 produkcjach. Była cenioną aktorką charakterystyczną, którą chętnie angażowano do wyrazistych ról drugoplanowych. Po przejściu na emeryturę w 1969 zagrała tylko w jednym filmie pt. "Szklana kula". Tym filmem Irena Netto zakończyła grę aktorską. Ostatnie lata życia spędziła w Domu Aktora w Skolimowie, gdzie zmarła w wieku 93 lat. |
||||
NIEPIELSKI Adam (?? - ??) - Drugi lekarz w szpitalu Świętej Barbary w Dąbrowie. W 1916 roku zostaje mianowany Lekatrzem Miejskim. W 1917 roku zakłada Stację Opieki nad Dzieckiem przy ulicy Sienkiewicza 11. Po likwidacji szpitala św Anny, w ramach Miejskiego Ośrodka Zdrowia założył również poradnię przeciwjagliczą, gruźliczą oraz weneryczną. |
||||
NIERYCHŁY Marian (1952 w Osjakowie - *) - Absolwent Wyższej Szkoły Ekonomicznej we Wrocławiu (1969-1972) i Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu (1973-1976). Ukończył Studium Podyplomowe Organizacji i Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Pracę zawodową rozpoczął w Narodowym Banku Polskim Oddział w Wałbrzychu. Związany zawodowo z Przedsiębiorstwem Budownictwa Przemysłowego "Budostal 4" w latach (1974-1989), pracując na stanowiskach kierowniczych. W PBRUI i PMB "Budorem" sp. z o.o. był zastępcą dyrektora ds. ekonomicznych. W latach kolejnych kierował Miejskim Zarządem Ulic i Mostów w Dąbrowie Górniczej, początkowo jako zastępca dyrektora, potem dyrektor a po przekształceniu Zakładu Budżetowego w Spółkę z o.o., Prezes Zarządu (1996-2001). W latach 2001-2002 pełnił funkcję vice prezesa Przedsiębiorstwa Instalacji Przemysłowych "Instal" S.A. w Dąbrowie Górniczej. Do momentu powołania na stanowisko zastępcy prezydenta Dąbrowy Górniczej był Naczelnikiem Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej. Od 01.07.2003 roku pełni funkcję zastępcy Prezydenta Dąbrowy Górniczej. |
||||
NOWAK Dariusz (1964 - *) - Mieszkaniec Dąbrowy Górniczej, który postanowił napisać ciekawą strone WWW o swoim mieście (Strona Mieszkańca Miasta Dąbrowa Górnicza www.dabrowa.pl). Absolwent Szkoły Podstawowej nr 16 w DG im. Waleriana Łukasińskiego (1979), II-go Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w DG (1983), Studium Budownictwa Ogólnego w Sosnowcu (1985). Absolwent Szkoły Muzycznej I-go Stopnia im. Fr. Chopina w Będzinie (1981). Nauczyciel wychowania muzycznego w Szkole Podstawowej nr 12 w DG (1985-1992). Przedsiębiorca. W okresie od września do grudnia 2005 roku - redaktor "Gazety Dąbrowskiej", lokalnego dwutygodnika informacyjno-ogłoszeniowego. Od lipca 2005 do kwietnia 2006 roku redaktor "Przeglądu z Zagłębia", lokalnego miesięcznika publicystyczno-reklamowego. Współtwórca serwisu informacyjnego WWW "NSZZ Solidarność Huty Katowice". Założyciel serrwisu WWW "KRS TKKF TRIATHLON Dąbrowa Górnicza" (www.triathlon-dabrowa-gornicza.prv.pl). Od 2008 roku współtwórca gelerii internetowych "Oficjalnej strony Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej" (www.dabrowa-gornicza.pl). 9-go listopada 2010 roku otrzymał nagrodę "AMONIT 180 mln. lat - Żelazny Człowiek TKKF TRIATHLON Dąbrowa Górnicza '2010". W 2011 roku został nominowany do honorowego tytułu Dąbrowianina Roku 2010, otrzymał "Wyróżnienie". 24 października 2012 roku na uroczystej Sesji Rady Miejskiej z rąk Przezydenta Miasta Dąbrowa Górnicza odebrał DYPLOM Nominowanego Na Laureata Honorowego Wyróżnienia Przezydenta Miasta Dąbrowa Górnicza "Złoty Laur im. Adama Piwowara". 7 grudnia 2012 roku został wyróżniony Złotą Odznaką 55-lecia Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej. Od sierpnia 2013 roku współpracuje z tygodnikiem regionalnym "Zagłębiowski Tygodnik TV". Od wiosny 2015 jest fotoedytorem "Przeglądu Dąbrowskiego". 17.11.2017 r. w konkursie fotograficznym PKZ "Kapliczki i krzyże przydrożne Dąbrowy Górniczej" otrzymał wyróżnienie w kategorii "Najlepsze zdjęcie". 22.11.2017 r. z rąk Prezydent Miasta Dąbrowa Górnicza Zbigniewa Podrazy otrzymał nagrodę Prezydenta Miasta Dąbrowa Górnicza za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej upowszechniania i ochrony kultury, w kategorii: za całokształt działalności. |
||||
NOWAK Leon, Aleksander (1872 - 1933) - Absolwent Szkoły Jana Pankiewicza w Waszawie i Wydziału Górniczego Dąbrowkiej "Sztygarki".Organizator życia kulturalnego, czytelnictwa i bibliotekarstwa w mieście. Pracował w drukarni swojego teścia, Stanisława Święcickiego. |
||||
NOWICKI Antoni Właściciel Biura Technicznego zaopatrującego kopalnie i huty na przełomie XIX i XX wieku w urządzenia elektrotechniczne. |
||||
- |
||||
| O | ![]() OLSZEWSKI Antoni - OLSZEWSKI Kazimierz - OSIŃSKI Józef Hermann - OTTO Janina |
||||
OLSZEWSKI Antoni Właściciel kina "Odeon" mieszczącego się przy ulicy Sobieskiego 6 w wynajętym teatrze Bagatela. Kino działało w okresie międzywojennym. |
||||
OLSZEWSKI Kazimierz (1909 - 1995) - Pisarz i historyk. Zajmował się dziejami teatrów w Zagłębiu Dąbrowkim. Absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Dąbrowie. Studiował w Krakowie. Współzałożyciel sekcji reżyserów teatrów amatorskich. Współpracował z redakcjami radiowymi w Katowicach i Krakowie, a także redakcjami pism zagłębiowskich. Autor "Z kronik teatralnych Zagłębia i Sląska". |
||||
OSIŃSKI Józef Hermann (1738 - 1802) - Polski fizyk, pijar, pionier fizjologii roślin w Polsce, nauczyciel matematyki, fizyk i filozofii w Collegium Nobilium i innych szkołach warszawskich. Autor podręcznika "Fizyka doświadczeniami potwierdzona" z 1777 roku. Publicysta w warszawskim "Dzienniku Handlowym". W pracy "Opisanie polskich żelaza fabryk" z roku 1782, propagował wydobywanie węgla w okolicach Dąbrowy. Autor pracy "Gatunki powietrza odmiennego od tego, w którym żyjemy" z 1783 r. |
||||
OTTO Janina (ur. 19.10.1901 w Dąbrowie - zm. 29.06.1950 w Katowicach) - Córka Pawła i Franciszki Bem z domu Cieślik. Działaczka harcerska i pedagog. Ukończyła Gimnazjum Emilii Plater w Sosnowcu oraz kursy pedagogiczne. Od 20.07.1921 do 31.05.1924 roku pracowała w Radzie Zjazdu Przemysłowców Górniczych w Dąbrowie Górniczej, a następnie w Gimnazjum Żeńskim im Emilii Zawidzkiej w Dąbrowie Górniczej. W okresie od 1.04.1926 do 1934 roku pracowała jako nauczycielka wychowania fizycznego i języka francuskiego w Żeńskiej Szkole Handlowej przy Stowarzyszeniu Kupców w Dąbrowie Górniczej. Przez wiele lat prowadziła Bibliotekę Publiczną w Dąbrowie. W czasie okupacji niemieckiej prowadziła w swoim domu tajne nauczanie młodzieży gimnazjalnej. W latach 1925 - 1928 była organizatorką oraz pierwszą Komendantką Hufca Harcerek w Dąbrowie Górniczej. 16 marca 1928 roku została mianowana harcmistrzynią. W latach 1926 - 1929 była Zastępczynią Komendantki Chorągwi ZHP w Sosnowcu, a w latach 1929 do 1934 Komendantką Żeńskiej Chorągwi ZHP w Sosnowcu. W roku 1934 wyszła za mąż za Stefana Otto i urodziła dwie córki: Ewa jest profesorem medycyny w Gliwicach oraz Maria która jest profesorem socjologii w Australii. Do pracy w harcerstwie wróciła bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej w roku 1945. Została Zastępczynią Komendantki Chorągwi Śląsko-Dąbrowskiej, skąd odeszła na przełomie 1948/49 roku w związku ze zmianami jakie wówczas zaszły w harcerstwie. W 1949 roku po aresztowaniu męża Stefana zachorowała na białaczkę a następnie zmarła. Pochowana została w Katowicach na cmentarzu przy ulicy Francuskiej, pomimo zakazu władz w trenczu z krzyżem harcerskim oraz z przechowywanym przez cały okres okupacji w rodzinnym domu, sztandarem. Na pogrzebie było tylko kilka osób z najbliższego otoczenia, nie było żadnych przedstawicieli ZHP. Wszyscy zostali zastraszeni. |
||||
- |
||||
| P | ![]() PACZYŃSKI Tadeusz - PARYSIEWICZ Franciszek - PASCHALIS Tomasz - PASTERNAK Agnieszka - PAWEŁEK Adam - PAWLIK-KIEBDÓJ Renata - PĘKALSCY Raymund i Tadeusz - PIASKOWSKI Kazimierz - PIECUCH J. - PIECUCH Roman - PIKIEWICZ Barbara - PILARZ Antoni Felicjan - PILECKI Wacław - PIŁSUDSKA Aleksandra - PIŁSUDSKI Józef - PIOTROWSKI Marek - PIOTROWSKI Stefan - PIWOWAR Adam - PIWOWAR Lech - PIWOWAR Leopold - PLEMIANNIKOW Aleksy - PODRAZA Zbigniew - PODRZYCKI Daniel Tomasz - POLCER Julian - POPIEL Aleksander - PRONOBIS Adam - PROTASIUK Arkadiusz - PRUS Bolesław - PRZESMYCKI Piotr - PRZYBYLAK Stanisław - PRZYBYLAK Stanisław - PRZYBYSZEWSKI Jerzy - PUZ Eugeniusz |
||||
PACZYŃSKI Tadeusz (16.10.1910 - 02.11.1978) - Urodził się w Częstochowie. Wlatach 1928-1931 przebywa jako emigrant we Francji. Po powrocie do kraju, odbywa służbę wojskową do roku 1934. W kampanii wrześniowej 1939 roku, walczył w oddziałach 4 pułku piechoty legionowej w Kielcach. Wzięty do niewoli, przebywa w offlagach do zakończenia wojny. Powraca do Zagłębia. Pracuje w organach PMRN w Będzinie, Mysłowicach, Czeladzi. Zostaje wybrany Przewodniczącym PMRN w okresie od 06.03.1959 r. do 10.02.1965 r. Za jego kadencji zajęto się szeregiem prac remontowych na terenie miasta. Wyremontowano drogi, pokrywając je asfaltem, zastosowano oświetlenie jarzeniowe ulic, poczyniono wiele prac kosmetycznych upiększających miasto. Karierę zawodową zakończył jako urzędnik w Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach. Został pochowany na cmentarzu dąbrowskim. |
||||
PARYSIEWICZ Franciszek (* - *) - Rachmistrz górniczy oraz pierwszy bibliotekarz w utworzonej 12 listopada 1861 roku bibliotece Stowarzyszenia "Biblioteka Dąbrowska". |
||||
PASCHALIS Tomasz Lekarz. do roku 1925 był kierownikiem szpitala św. Anny u zbiegu ulic dzisiejszej 3-go Maja i Górniczej (dawniej Klubowej i Starobędzińskiej). |
||||
PASTERNAK Agnieszka * (ur. 26.01.1972 w Dąbrowie Górniczej) - Absolwentka Uniwersytetu Sląskiego. W 1996 r. uzyskała dyplom pedagoga ze specjalnością resocjalizacja. W 1998 r. mgr prawa. 2000 r. absolwentka studiów podyplomowych Akademii Ekonomicznej w Katowicach, specjalność Marketing i Zarządzanie. Obecnie aplikuje w Okregowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Poseł na Sejm RP III i IV kadencji. Od 2006 roku Przewodnicząca Rady Miasta Dąbrowa Górnicza. |
||||
PAWEŁEK Adam * (ur. 00.00.1895 w X - zm. 00.00.0000 w X) - dr Adam Pawełek był adwokatem, działaczem socjalistycznym, jednym z liderów Polskiej Partii Socjalistycznej w Zagłębiu Dąbrowskim. Pełnił liczne funkcje w Okręgowym Komitecie Robotniczym PPS, był popularnym autorem odczytów i prelekcji w kołach miejskich i dzielnicowych PPS w regionie. Wielokrotnie przed sądami reprezentował robotników, których prawa pracownicze były łamane. W dniu 24 maja 1924 r. w Sądzie Okręgowym w Sosnowcu wygłosił mowę oskarżającą w procesie o katastrofę na kopalni "Reden". W wyborach do Rady Miejskiej Sosnowca w kwietniu 1925 r. zwyciężyła Polska Partia Socjalistyczna (USUSKAŁA prawie 58% głosów) - 02 maja 1925 r. ostał w wieku 30 lat Przewodniczącym Rady Miejskiej (prezydentem był wówczas PPS-owiec Aleksy Bień), inicjując szereg działań i inwestycji prospołecznych. |
||||
PAWLIK-KIEBDÓJ Renata * (ur. 00.00.1975 w Sosnowcu) - W 1995 zrobiła dyplom w PLSP im. T. Kantora w Dąbrowie Górniczej, specjalizacja: projektowanie witraży. Naukę kontynuowała na ASP we Wrocławiu uzyskując w 2000 roku dyplom na Wydziale Ceramiki i Szkła w Pracowni Projektowania Szkła prof. Zbigniewa Horbowego i prof. Małgorzaty Dajewskiej, Aneks z malarstwa do dyplomu w Pracowni prof. Stanisława Kortyki. W latach 1996-2000 była stypendystką Ministra Kultury i Sztuki. 22.12.2011 r. na Sesji Rady Miejskiej wręczono doroczne nagrody za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury. Wśród nagrodzonych znalazła się Renata Pawlik. Artystka mieszka i tworzy w Dąbrowie Górniczej oraz w Nowym Jorku. Zajmuje się szkłem unikatowym-witrażem, projektowaniem i wykonywaniem biżuterii artystycznej. KONKURSY - 2nd place ARTIST GRANTS SPRING 2009 Competition, USA ; ARTSLANT Second 2010 Showcase Winner ; Prace w zbiorach Muzeum Narodowym we Wroclawiu. WYSTAWY INDYWIDUALNE: 2010 - "Shadow of the Women" ARTES Gallery, New York ; 2009 - "Glass" Design Schemes Gallery" , New York ; 2007 - "COINCIDENCE IV/2007 European Center of Culture IGNIS Cologne, Germany ; 2006 - " Pobyt w szkle" Fundacja Ateneum, Warszawa ; 2006 - " Topografia Kobiet" Beskidzka Galeria Sztuki, Szczyrk ; 2005 - "Topografia Kobiet" Galeria AKT, Warszawa ; 2003 - "Fashion" Moda Gallery, New York ; 2000 - " Muzeum Medalierskie, Wroclaw. 16 lutego 2013 r. o godzinie 19.00 przy ulicy Kościuszki 4b po raz pierwszy otworzył swoje podwoje nowy klub o nazwie "villa moda", który ma być muzyczną największą w Europie galerią szkła artystycznego. Wieczór rozpoczął się wernisażem prac Renaty Pawlik-Kiebdój (właścicielki), w towarzystwie dzieci z Młodzieżowego Ośrodka Pracy Twórczej, które brały udział w wystawie pt: "Moda na szkło". Po części oficjalnej o godz. 20.00 wystapili muzyczni goście: Małgorzata Łozowska (skrzypce), Dawid Podsiadło (wokalista) oraz na zakończenie koncert zespołu "The Stage". |
||||
PĘKALSCY Raymund i Tadeusz Bracia związani z PPS. Zostali straceni w niemieckich obozach śmierci podczas II wojny światowej. Ich imieniem nazwano ulicę na Korzeńcu. |
||||
PIASKOWSKI Kazimierz (29.01.1912 - 26.11.1989) - Urodził się w Dąbrowie. Ukończył szkołę powszechną i dwuletnią szkołę zawodową przy Państwowej Szkole Górniczo-Hutniczej w Dąbrowie Górniczej. W latach 1928-1934 pracował w Zakładach Fitzner - Gamper - Zieleniewski S.A. jako formierz. Od 1935 roku przebywa w Gdyni, gdzie pracuje w stoczni. Aresztowany podczas II wojny światowej, został umieszczony przez Niemców w obozie koncentracyjnym Stutthoff. Po wojnie w latach 1945-1952 został kierownikiem Państwowej Odlewni Zeliwa "Ogniwo" w Dąbrowie Górniczej. Został Przewodniczącym PMRN w okresie od 14.07.1952 r. do 10.02.1958 r.. Następnie zostaje Kierownikiem Spółdzielni Wielobranżowej Zaopatrzenia i Zbytu w Dąbrowie Górniczej. Pochowany został na cmentarzu dąbrowskim. |
||||
PIECUCH J. Właściciel powstałej w 1880 roku cegielni. |
||||
PIECUCH Roman (13.09.1910 - 24.12.1944) - Pseudonim "Roman". Urodzony w Gołonogu. Po ukończeniu szkoły podstawowej, pracował u kowala w Dąbrowie. Później prowadził własną cegielnię w Tworzniu. Major, robotnik kopalni Flora, członek Armii Ludowej. Aresztowany 28 listopada 1944 roku przez Niemców po donosie od konfidenta Czapli. Umieszczono go w więzieniu w Mysłowicach, a następnie po przesłuchaniu i torturach, rozstrzelano w Gołonogu. |
||||
PIKIEWICZ Barbara (05.05.1938 - x) - Pedagog. Organizator szkolnictwa w Dąbrowie Górniczej. Uczęszczała do Liceum Pedagogicznego w Sosnowcu i Wyższej Szkoly Pedagogicznej w Krakowie, uzyskując tytuł magistra filologii polskiej. W latach 1963 - 1993 pracowała jako nauczyciel języka polskiego i III LO im. L. Szenwalda w DG. W latach 1974 - 1984 pełniła rolę dyrektora tego liceum. W 1993 roku utworzyła pierwszą prywatną szkołę pomaturalną w DG, a mianowicie "Prywatny College Businessu i Języków Obcych. Założycielka Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej. Odznaczona między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi. |
||||
PILARZ Antoni Felicjan (09.061907 - 1996) - Fizyk. Wielotetni pedagog, wychowawca wielu dąbrowskich pokoleń. W latach 1920 - 1926 uczęszczał do Gimnazjum Męskiego im. Wł. Łukasińskiego w Dąbrowie Górniczej. W latach 1926 - 1930 studiował jako stypendysta naukowy na Wydziale Matematyczno - Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego. W 1933 roku uzyskał dyplom i tytuł Nauczyciela Szkół Dąbrowskich. Pracował w "Łukasińskim" do 1939 roku. W okresie okupacji niemieckiej prowadził tajne nauczanie. Po wojnie pełnił funkcję dyrektora w Gimnazjum Łukasińskiego. Od sierpnia 1945 do 1962 roku pracowal jako nauczyciel w Państwowej Szkole Górniczo - Hutniczej "Sztygarka" w DG. W 1954 roku nadano mu tytuł profesorski. Honorowy Obywatel Dąbrowy Górniczej. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Edukacji Narodowej. Spoczywa na cmentarzu w Dąbrowie Górniczej. |
||||
PILECKI Wacław * (1896 w Nowoczerkutino (na Uralu) - zm. 1956 w Wałbrzychu) - artysta malarz. Przodkowie z rodu Starzów zostali zesłani do Rosji za działalność patriotyczną. Początki swojej edukacji nabył w 5 klasowej Szkole Realnej i 5 letniej Szkole Sztuk Stosowanych w Czelabińsku gdzie udzielał mu lekcji rysunku ówczesny jeniec wojenny, Czech, Wojciech Chitil, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Pradze. Łączyła ich wspólna pasja malowanie w plenerze i podpatrywanie typów ludzi. Studia malarskie Wacław rozpoczął w Jekaterynburgu. Po odzyskaniu przez Polske niepodległości, rodzina wraca na ziemie polskie i zamieszkuje w 1921 roku w Będzinie przy ulicy Podzamcze. Pilecki rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (W latach 1921-1925 został studentem Szkoły Specjalnej Krajobrazu artysty Ignacego Pieńkowskiego, w której zajęcia prowadził również Teodor Axentowicz i Leon Wyczółkowski. Później kształcił się pod kierunkiem Stanisława Kamockiego i Wojciecha Weissa, otrzymując bardzo dobre oceny z malarstwa i grafiki, które to spowodowały przyznanie mu stypendium na naukę w Paryżu. Po powrocie do kraju swoje życie całkowicie związał z Zagłębiem Dąbrowskim. Tutaj założył rodzinę, pracował i tworzył. Został wykładowcą historii sztuki, uczył rysunku i malarstwa w szkole sióstr Replińskich w Będzinie, pani Kieślowskiej w Sosnowcu, Emilii Zawidzkiej w Dąbrowie Górniczej i w Szkole Przemysłu Artystycznego w Sosnowcu. Równolegle tworzył pejzaże, portrety, akty, martwą naturę, kompozycje patriotyczne i przedstawienia sakralne. Jego prace pojawiły się w kościele w Starym Sielcu w Sosnowcu ("Matka Boska Szkaplerzna" z 1938 r., kompozycja "Pozwólcie dzieciom przyjść do mnie"), w kościele św. Trójcy w Będzinie (freski w kruchcie), w kościele św. Mikołaja w Targoszycach (polichromia przedstawiająca sceny z Biblii). W kościele Świętej Trójcy w Będzinie wisi na frontowej ścianie nad przenośną mensą ołtarzową "Obraz Miłosiernego Zbawiciela". Jest duży, oprawiony w czarne rzeźbione ramy. Przedstawia postać Pana Jezusa w białej szacie. Zbawiciel prawą rękę unosi do błogosławieństwa, lewą wskazuje na widoczne Serce, otoczone cierniową koroną. Z Serca wychodzą dwa duże promienie: czerwony i blady, za postacią Jezusa istnieje świetlisty krzyż, a po lewej stronie widać zarys jakby kopuły bazyliki watykańskiej. Obraz jest podpisany: "Jezu, ufam Tobie". Cenną informacją jest napis na odwrotnej stronie malowidła: "Obraz Jezu ufam Tobie namalował Wacław Pilecki z dzieła nieznanego artysty malarza z jednotonowej reprodukcji z dodaniem własnej kolorystyki. Rok 1945". Fascynował go będziński zamek i dąbrowski przemysł. Tematykę prac czerpał też ze wspomnień i szkiców, gromadzonych podczas rodzinnych wakacyjnych wyjazdów. Jego obraz, przedstawiający postać Józefa Piłsudskiego, został zamieszczony w sali Sejmu Rzeczypospolitej podczas uroczystości związanych ze śmiercią marszałka. Był także autorem albumu fotograficzno-rysunkowego, wykonanego na zlecenie Komendanta Wojewódzkiej Policji w Katowicach, podarowanego 2 lutego 1939 r. prezydentowi Ignacemu Mościckiemu przez delegację województwa katowickiego. Artysta zaprezentował w nim członków rządu: premiera Felicjana Sławoja - Składkowskiego, gen. Józefa Hallera, ministra Józefa Becka, gen. Edwarda Rydza - Śmigłego i innych, na tle obiektów obrazujących reprezentowane przez nich resorty. Czynnie włączał się do działalności sosnowieckiego Towarzystwa Artystyczno-Literackiego, którego głównym zadaniem było pielęgnowanie kultury duchowej i artystycznej Zagłębia. Brał udział w licznych wystawach obrazów malarzy polskich i zagłębiowskich organizowanych w latach 1923 - 1933. Po rozpadzie grupy część plastyków włącznie z Pileckim powołała Zrzeszenie Artystów Plastyków Zagłębia Dąbrowskiego "BLO", które działało tylko w latach 1935-1939 i nie zapisało się szczególnymi osiągnięciami. Po zakończeniu II wojny światowej zostały podjęte próby odrodzenia zrzeszenia. Zamieszkali na terenie Zagłębia artyści powołali w Sosnowcu Oddział Związku Polskich Artystów Plastyków. Udało się im zorganizować 3 wystawy. W 1949 roku organizacja ta została jednak przez ówczesne władze zlikwidowana. W 1948 za swoją działalność uhonorowany został nagrodą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach. W tym samym czasie Komitet Odbudowy Zamku w Będzinie wydał "Tekę graficzną Wacława Pileckiego- Zamek w Będzinie". Wyboru 12 linorytów dokonał sam malarz. Artysta zajmował się także Działem Graficznym RSW Prasa w Katowicach. Sosnowiecki Oddział ZPAP odrodził się dopiero w 1956 roku jako "Grupa Zagłębie". Nie było w niej, niestety, bardzo chorego już Wacława Pileckiego. Artysta zmarł bowiem w tym samym roku w wałbrzyskim szpitalu. Pochowany na cmentarzu w Będzinie. |
||||
PIŁSUDSKA Aleksandra (12.12.1882 - 31.03.1963) - Druga żona Marszałka. Urodziła się w Suwałkach. Działaczka PPS. Przebywała w Dąbrowie Górniczej od wiosny 1915 roku. Mieszkała przy ówczesnej ulicy Klubowej. Była członkiem Egzekutywy Okręgowego Komitetu Robotniczego Zagłębia Dąbrowskiego. Zajmowała się przenoszeniem nielegalnie drukowanych odezw w sosnowieckiej drukarni Gundelacha, do Dąbrowy. Zmarła w Londynie. |
||||
PIŁSUDSKI Józef (1867 - 1935) - Marszałek. Polityk. Legionista. Komendant I Brygady. Przebywał w Dąbrowie Górniczej, jako działacz PPS. Spotykał się w domu Juliana Lubeckiego na Bielowiźnie. Przed wybuchem II wojny światowej postawiono w tym miejscu obelisk upamiętniający ten fakt. Obecnie w tym miejscu znajduje się budynek szkoły podstawowej. |
||||
PIOTROWSKI Marek Urodził się w Dąbrowie Górniczej. Absolwent Wydziału Organizacji i Zarządzania Akademii Ekonomicznej a także studiów podyplomowych: Organizacja i Ekonomika Eksportu Budownictwa na AE w Krakowie oraz Zarządzania i Marketingu na AE w Katowicach. Wykształcenie średnie zdobył w Technikum Hutniczym w Dąbrowie Górniczej. Był Wiceprezesem Zarządu w Centrum Handlowo - Logistycznym Sławków sp. z o.o. Wcześniej w różnych firmach pełnił funkcje kierownicze. Większa część jego życia zawodowego związana była z budową Huty Katowice. Zastępca Prezydenta Miata Dąbrowa Górnicza w okresie od 11.11.2002 do 03.12.2003 roku. |
||||
PIOTROWSKI Stefan * (ur. 13.09.1891 w Duninowie Dużym w pow. gostynińskim - zm. 05.07.1971 w Dąbrowie Górniczej) - Nauczyciel szkół będzińskich i dąbrowskich. Do Dąbrowy przyjechał wraz z rodziną w 1900 roku. Ojciec jego był stolarzem i pracował w Hucie Bankowej. Po ukończeniu szkoły powszechnej, Stefan rozpoczął nauk szkole realnej w Sosnowcu. Za udział w strajku szkolnym 1905 roku został z niej szkoły usunięty. Początkowo uczył się sam. Następnie zapisał się do Siedmioklasowej Szkoły Handlowej w Będzinie. We wrześniu 1908 roku był współzałożycielem tajnej organizacji pod nazwą Dąbrowskie Kółko Wycieczkowe (DKW). W lipcu 1910 r. uczestniczył wraz z grupą młodzieży z Zagłębia Dąbrowskiego w uroczystościach odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie. Zaprojektował dla DKW sztandar, który kształtem przypominał chorągiew rycerstwa polskiego walczącego pod Grunwaldem. Sztandar ten po naszyciu lilijki harcerskiej był przez pewien czas sztandarem harcerskim. Od 13 stycznia 1991 r. znajduje się on w Sali Rycerskiej na Jasnej Górze. 3 kwietnia 1911 r. Kazimierz Kierzkowski zorganizował pierwszą w Zagłębiu Dąbrowskim drużynę skautową, mianując Stefana Piotrowskiego drużynowym. W 1917 r. dla celów konspiracyjnych zakupiono ręczną drukarnię. Znajdowała się ona w mieszkaniu Stefana Piotrowskiego. W 1918 r. władze austriackie skonfiskowały drukarnię i aresztowały Piotrowskiego. Był więziony w Będzinie, a następnie w Lublinie. Jako ochotnik wojny polsko-bolszewickiej został ranny w bitwie pod Choszelami. W latach 1925-1939 pełnił funkcję Komendanta Hufca ZHP w Dąbrowie Górniczej. Był uczestnikiem międzynarodowych zlotów skautowych. Do wybuchu II Wojny Światowej uczył w Gimnazjum i Liceum im.W.Łukasińskiego w Dąbrowie Górniczej, a w okresie okupacji pracował w Hucie Bankowej. Prowadził tajne nauczanie dąbowskiej nłodzieży. W lutym 1945 r. był jednym z organizatorów Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Będzinie. Objął stanowisko po. dyrektora szkoły jak również nauczyciela geografii. Posiadał bardzo dużą wiedzę oraz biegle władał kilkoma językami obcymi. |
||||
PIWOWAR Adam Marceli * (29.10.1874 w Dąbrowie - zm. 01.02.1939 w Dąbrowie Górniczej) - doktor, geolog, podróżnik, założyciel dąbrowskiego oddziału Towarzystwa Kultury Polskiej. Absolwent prywatnego gimnazjum w Miechowie. Jeden z pierwszych absolwentów dąbrowskiej szkoły górniczej (1896). W Dąbrowie Górniczej od 1902 roku, po ukończeniu Uniwersytetu w Zurychu gdzie otrzymał tytuł doktora geologii. Aresztowany 16.04.1903 roku przez Rosjan pod zarzutem przestępstw politycznych. Osadzony w więzieniu w Piotrkowie, a następnie w X-tym Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Zesłaniec syberyjski. Przebywał pięć lat w Archangielsku. Zorganizował wyprawę polarną do Nowej Ziemi, podczas której dokonał licznych odkryć geograficznych i geologicznych. Podczas powrotu do kraju, zostaje ciężko ranny w głowę. Po opuszczeniu szpitala w Archangielsku, osiada na stałe w Dąbrowie. W 1907 roku wraz z Adamem Przesmyckim zakłada w Zagłębiu Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. W 1914 roku wstąpił do Związku Strzeleckiego, następnie został żołnierzem Legionów Polskich. Z polecenia Józefa Piłsudskiego pełni fynkcję komisarza Rządu Narodowego na Zagłębie Dąbrowskie. Współtworzył administrację terenową i zagłębiowski oddział Legionów Polskich.. Był Prezydentem Miasta wybranym na zebraniu Rady Miejskiej w sierpniu 1917 roku. Sprawował tą funkcję do roku 1923. Został odznaczony orderem Polonia Restituta przez Prezydenta RP. Zmarł w rodzinnym domu w Dąbrowie Górniczej przy ul. Kołłątaja 21. Jego nagrobek znajduje się na starym cmentarzu w Dąbrowie Górniczej. |
||||
PIWOWAR Lech * (ur. 07.02.1909 w Krakowie - zm. 1940 (prawdopodobnie) w Starobilsku) - porucznik Wojska Polskiego, poeta, syn Adama, pierwszego prezydentem miasta Dąbrowa Górnicza. Jako dziecko mieszkał w Ząbkowicach, ze względu na słaby stan zdrowia matki, Haliny Piwowar, nauczycielki szkoły powszechnej w Ząbkowicach. Na poziomie szkoły powszechnej nauki pobierał u swojej matki. Po zdaniu egzaminów, matka z dziećmi przenosi sie do Olkusza, by dzieci mogły tam uczęszczać do gimnazjum im. Kazimierza Wielkiego. Po ukończeniu gimnazjum, Lech odbywa roczną służbę wojskową, a następnie podejmuje studia na Wydziale Geologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na czwartym roku zamienia kierunek geologiczny na nauki polityczne. Kończy Szkołę Nauk Politycznych w Katowicach. Związany z lewicową awangardą literacką Krakowa, członek Koła Literacko - Artystycznego "Litart" (założone przez grupę lewicowych działaczy i literatów. Należeli do niego m.in.: W. Zechenter - pierwszy prezes koła, R. Brandstaetter, J. Braun, M. Czuchnowski, K. Filipowicz, L. Kruczkowski, S. Piątek, L. Piwowar, A. Polewka. Organem Litartu była Gazeta Literacka. Z powodów ideologicznych koło zostało rozwiązane przez Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego.) w latach 1932-1935, a od 1933 Polskiego Akademickiego Klubu Artystycznego. Współautor szopek politycznych Teatru Artystów "Cricot", współpracownik m.in. "Naszego Wyrazu". W twórczości poetyckiej przeszedł od nastroju pesymizmu do postawy rewolucyjnego lewicowego buntu i optymizmu w zbiorach: "Raj w nudnym zajeździe" (1932), "Śmierć młodzieńca w Śródmieściu" (1934), "Co wieczór" (1936, nakład skonfiskowany, wznowienie 1937). Zajmował się także krytyką literacką. Dąbrowie Górniczej, poświęcił poeta trzy poematy pod wspólnym tytułem "Wiersze z Dąbrowy Górniczej". Od 1935 roku wraz z matką i siostrą zamieszkali w Warszawie. Po roku wraca do Krakowa. Wkrótce przyjechał też do Dąbrowy Górniczej, by zaopiekować się chorym ojcem, dopilnować spraw majątkowych i być bliżej narzeczonej - artystki, malarki Wandy Markiewiczówny. W lipcu 1939 roku Lech Piwowar i Wanda Markiewiczówna wzięli ślub. Już we wrześniu jako oficer Wojska Polskiego, udał się do swojego oddziału. Zginął prawdopodobnie w 1940 roku w jednym z obozów radzieckich, wraz z innymi polskimi oficerami i działaczami kultury, najprawdopodobniej w Starobielsku. Symboliczna mogiła znajduje się na cmentarzu Św Barbary w Dąbrowie Górniczej, w grobowcu rodzinnym Piwowarów. |
||||
PIWOWAR Leopold (1838 - 1906) - Właściciel młyna parowego "Antoni" na Redenie przy ulicy Kołłątaja. |
||||
PLEMIANNIKOW Aleksy Oficer carski, podstawiony wraz z Riesenkampfem przez francuskich bankierów i przemysłowców, w celu wykupienia na licytacji w roku 1876, dąbrowskich kopalń węgla i hut żelaza. Zaraz po wykupieniu wydzierżawia paryskiemu Bankowi Francusko-Włoskiemu na 90 lat kopalnie REDEN, KSAWERY-KOSZELEW, CIESZKOWSKI i NOWA , oraz hutę BANKOWA na 36 lat. |
||||
PODRAZA Zbigniew (02.12.1953 - *) - Urodzony w Sosnowcu. Lekarz i polityk. Absolwent Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach (1978). Studia podyplomowe w Szkole Zdrowia Publicznego przy Colegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Chirurg ortopeda (II stopień specjalizacji). Pracował w Dąbrowskim Szpitalu Specjalistycznym im. Starkiewicza jako zastępca ordynatora oddziału urazowo-ortopedycznego. W latach 1995 - 2001 był dyrektorem w/w szpitala. Działacz NSZZ Pracowników Ochrony Zdrowia Zespołu Opieki Zdrowotnej w Dąbrowie Górniczej, oraz Wiceprzewodniczący Federacji Związków Zawodowych Pracowników Służby Zdrowia w Katowicach. Radny Miasta Dąbrowa Górnicza (1994-1996), Radny Sejmiku Wojewódzkiego w Katowicach (1998-2000), Poseł na sejm RP IV i V Kadencji. Były członek Sejmowej Komisji Regulaminowej oraz Sejmowej Komisji Zdrowia. W latach 2004/2005 był Sekretarzem Stanu w Ministerstwie Zdrowia. W V kadencji Sejmu RP Wiceprzewodniczący Sejmowej Komisji Zdrowia. Wybrany na Prezydenta DG w II turze wyborów bezpośrednich na to stanowisko w dniu 26.11.2006 r.. |
||||
PODRZYCKI Daniel Tomasz (ur. 04.06.1963 w Siemianowicach Śląskich - zm. 24.09.2005 w Sosnowcu w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym) - polityk, robotnik Huty Katowice, dziennikarz tygodnika "Kurier Związkowy", działacz społeczny. Przewodniczący i założyciel Polskiej Partii Pracy oraz Wolnego Związku Zawodowego "Sierpień 80" - Konfederacja. Współautor projektu ustawy o statusie bezrobotnego, zakładającej zasiłek dla bezrobotnych przez cały okres pozostawania bez zatrudnienia. W okresie PRL był dwukrotnie aresztowany i skazany za działalność opozycyjną. W latach 1989-92 działał w "Solidarności 80". W 1993 roku założył Wolny Związek Zawodowy "Sierpień 80", którego został przewodniczącym. Związek stał się znany dzięki głośnym akcjom protestacyjnym. Podrzycki był między innymi organizatorem największego w polskim hutnictwie wielodniowego strajku w Hucie Katowice w 1994 roku, a rok wcześniej strajku przeciwko prywatyzacji Fabryki Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej i Tychach. Do wypadku doszło ok. godziny 17.20 na drodze krajowej nr 86 w kierunku Warszawy. Kierujący samochodem marki BMW z nieustalonych przyczyn przerwał bariery energochłonne i zjechał na przeciwny pas ruchu. Elementy bariery wbiły się w siedzenie auta, powodując m.in. poważne obrażenia głowy i kręgosłupa kierowcy. Ponad godzinna akcja reanimacyjna w szpitalu św. Barbary w Sosnowcu nie dała rezultatów. Około 19.00 stwierdzono zgon. Przyczyny i okoliczności wypadku pozostają nieznane. Jechał z Katowic, gdzie nagrywał telewizyjną reklamówkę na potrzeby kampanii prezydenckiej, do domu w Dąbrowie Górniczej. |
||||
POLCER Julian (1821 - 1892) - Architekt. Budowniczy Zakładów Górniczych Okręgu Zachodniego w Dąbrowie Górniczej. Projektant pierwszego w mieście kościoła p.w. Św. Aleksandra. Wraz z Hemplem utworzyli w 1861 roku stowarzyszenie oświatowe "Biblioteka Dąbrowska". Od momentu utworzenia do roku 1892, pełnił funkcję bibliotekarza. Spoczywa na straym cmentarzu w Dąbrowie Górniczej. |
||||
POPIEL Aleksander * (ur. 20.02.1835 w Górze Kalwarii - zm. 28.05.1905) - Weteran Powstania Styczniowego 1863 roku. Jego nagrobek, a raczej płyta nagrobna z jego mogiły, znajduje się na cmentarzu Św. Barbary w Dąbrowie Górniczej. |
||||
PRONOBIS Adam (1891 - 20.09.1923) - Górnik kopalni Reden. Zginął podczas pożaru tej kopalni. |
||||
PROTASIUK Arkadiusz * (ur. 13.11.1974 w Siedlcach - zm. 10.04.2010 w Smoleńsku - Rosja) - Kapitan Pilot 36 Specjalnrgo Pułku Lotnictwa Transportowego (zwany potocznie spec-pułkiem lub pułkiem rządowym). Został ochrzczony w siedleckim kościele pw. Świętego Stanisława. W wieku sześciu lat wraz z rodzicami przeprowadza się do Dąbrowy Górniczej. Rodzice zostali zatrudnieni w Hucie Katowice. Zamieszkali w Dąbrowie Górniczej na jednym z osiedli. Arkadiusz uczęszczał do Szkoły Podstawowej nr 22 w Dąbrowie Górniczej - Ząbkowicach od klasy 0 do 6-tej. Komunię Świętą otrzymał w ząbkowickim kościele pw. Zesłania Ducha Świętego. Pierwszą wychowawczynią była Pani Jadwiga Stanek, a w później Pani Krystyna Teper. Koledzy wspominaja go jako miłego i lubianego towarzysza zabaw, zawsze gotowego pomóc innym. Jego szkołny przydomek to "BARABASZ". Już w pierwszych latach szkolnych bardzo interesował się lotnictwem. Modele i literatura mówiąca o technice lotniczej to było jego całe życie. "Jak dorosnę, to będę lotnikiem" - mówił. Uwielbiał przedmioty ścisłe, przez co często pomagał innym w opanowaniu fizyki czy matematyki. W klasie 6-tej rodzina przeprowadza się do nowo wybudowanego osiedla w Olkuszu. Szybko znalazł kolegów w nowym środowisku. Arkadiusz kończy tamtejszą Szkołę Podstawową nr 7. Rozpoczyna dawno zaplanowaną karierę wstępując do Liceum Lotniczego w Dęblinie, a następnie tamtejszą Wyższą Szkołę Oficerską Sił Powietrznych (ukończył ją z wyróżnieniem). Absolwent studiów z zakresu politologii na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych na UW (1999) oraz studiów podyplomowych w Wojskowej Akademii Technicznej w zakresie integracji europejskiej i bezpieczeństwa narodowego (2003). W 1997 roku ukończył Wyższą Szkołę Oficerską Sił Powietrznych w Dęblinie i rozpoczął służbę w 36 Specjalnym Pułku Lotnictwa Transportowego jako dowódca klucza i nawigator, a od 1 lipca 2007 roku już jako oficer sekcji. W roku 2009 zostaje dowódcą załogi rządowego TU 154 M. Był pilotem klasy mistrzowskiej z nalotem ogólnym 3528 godzin, w tym 2937 godzin na Tu-154M. W 2005 r. został odznaczony brązowym medalem "Za Zasługi Dla Obronności Kraju". Pośmiertnie awansowany do stopnia majora oraz odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Ciało zostało sprowadzone do kraju 23-go kwietnia wraz z innymi (20 z 96) uczestnikami tego tragicznego lotu. 24 kwietnia o godzinie 13.00 w kościele pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Grodzisku Mazowieckim, odbyła się msza żałobna, po której został pochowany z wojskowymi honorami na cmentarzu parafialnym pod Grodziskiem Mazowieckim. Uroczystości ma cmentarzu rozpoczęły się ok 15.00. Podczas uroczystości nad cmentarzem przeleciały trzy wojskowe samoloty. Jego grób znajduje się u szczytu głównej alei cmentarnej. Od kilku lat był mieszkańcem podgrodziskich Książenic. Pozostawił żonę i dwójkę dzieci. |
||||
PRUS Bolesław (1847 - 1912) - właściwie Aleksander Głowacki. Powieściopisarz. Przebywał w Dąbrowie 15 sierpnia 1877 roku. Zwiedził jedną z dąbrowskich kopalń węgla kamiennego. Wizytę opisał w wydawanym w Warszawie "Kurierze". Napisał między innymi: "Placówka", Lalka", "Emancypantki", "Dzieci", Faraon". |
||||
PRZESMYCKI Piotr (1869 - 1942) - Autor szeregu prac z geologii Zagłębia Dąbrowskiego. Jeden z pierwszych absolwentów dąbrowskiej szkoły górniczej. |
||||
PRZYBYLAK Stanisław (1898 - 1959) - robotnik i działacz komunistyczny. W latach 1924 -1928 działacz PPS - Lewicy. W okresie okupacji walczył w grupach PPR. Po zjednoczeniu się PPR i PPS, członek PZPR. |
||||
PRZYBYLAK Stanisław * (ur. 10.04.1892 w Dąbrowie - zm. 1940 w Miednoje) - Starszy posterunkowy Policji Państwowej w Dąbrowie Górniczej. Nr 12157 na tzw. Liście Katyńskiej. Rozstrzelany przez NKWD i pochowany w Miednoje w mogile zbiorowej. |
||||
PRZYBYSZEWSKI Jerzy * (ur. 09.04.1941 w Ciechanowie - zm. 24.12.2017 w Dąbrowie Górniczej) - były wieloletni dyrektor Szpitala Miejskiego w Dąbrowie Górniczej. W latach 1958-1965 studiował na Akademii Medycznej w Gdańsku. W 1972 roku ukończył specjalizację I stopnia, a w 1978 roku II stopnia z chirurgii ortopedycznej i traumatologii. W 1992 roku obronił doktorat. W latach 1967-2007 pracował w Szpitalu Miejskim w Dąbrowie Górniczej, gdzie pełnił funkcję ordynatora Oddziału Urazowo-Ortopedycznego. Członek Senior Śląskiego Oddziału PTOiTr. Wieloletni członek, skarbnik, wiceprzewodniczący oraz przewodniczący Sekcji Osteosyntezy PTOiTr. Organizator szkoleń, kursów i sympozjów z zakresu osteosyntezy. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w piątek 29 grudnia o godz. 12.00 w kaplicy Chrystusa Króla przy ul.11. listopada w Dąbrowie Górniczej. |
||||
PUZ Eugeniusz * (ur. 16.11.1914 w Dąbrowie - zm. 12.06.1942 w Dąbrowie Górniczej) - Syn Jana i Franciszki z domu Trzcionka. Harcerz, ps. "Piorun". Należał do I Zagłębiowskiej Drużyny Harcerskiej im. Dionizego Czachowskiego (był zastępowym). Członek Kręgu Starszoharcerskiego "Razem" w Dąbrowie Górniczej. Po ukończeniu szkoły powszechnej rozpoczął naukę w Gimnazjumim. W. Łukasińskiego w Dąbrowie Górniczej, a następnie przeniósł się do Prywatnego Gimnazjum Koedukacyjnego im. M. Kopernika w Będzinie. W środowisku dąbrowskim znany był jako dobry organizator harcerskich zawodów sportowych. Posiadał zdolności muzyczne, grał na skrzypcach. Odbył wiele wycieczek rowerowych po Polsce. Z Dąbrowy Górniczej pojechał rowerem m.in. do Zakopanego, Gdyni, Warszawy i na Polesie. Słubę wojskową odbył w jednostce w Lublicu. Gdy wybuchła II wojna światowa, walczył z agresorem. Pozakoczeniu kampanii wrześniowej wrócił do Dąbrowy Górniczej i rozpoczął w mieście organizowanie tajnego harcerstwa. Należał do Organizacji Orła Białego. Jego aktywna działalność podczas okupacji związana była z wykorzystaniem istniejącej drukami harcerskiej. 09.12.1939 roku wziął udział z akcji "drukarnia" w Dąbrowie Górniczej, polegającej na wykradzeniu zajętej przez Niemców drukarni oraz jej przewiezienie do Bukowna. Po złożeniu drukarni rozpoczęto wydawanie konspiracyjnej gazety pt. "Walka". Aresztowany 24 grudnia 1941 roku podczas próby przejścia granicy pomiędzy Rzeszą a Generalną Gubernią. Został osadzony w więzieniu w Mysłowicach. W czasie śledztwa w więzieniu nie wydał nikogo. Przewieziono go do obozu koncentracyjnego w Owięcimiu skąd 12 czerwca 1942 rokuprzywieziony do Dąbrowy gdzie został powieszony w publicznej egzekucji wraz z dziewięcioma pracownikami Huty Bankowej przy ówczesnej ul. Piłsudskiego (dzisiejsza Augustynika). Z tego grona on był najmłodszy. Powieszony został jako ostatni i jako jedyny wzniósł okrzyk: "Niech żyje Polska!". Na miejscu tej zbrodniw Dąbrowie Górniczej przy ul. Ks. Grzegorza Augustynika wzniesiony został w 1958 r. pomnik. Ksiądz kanonik Henryk Danielewski podczas uroczystości związanych z 50 rocznicą tragedii dokonał jego poświęcenia. |
||||
- |
||||
| Q | ![]() |
||||
- |
||||
| R | ![]() RACHWAŁ Andrzej - REDEN von Fryderyk Wilhelm - REROŃ Piotr - RESSE Friedrich - RIESENKAMPF Antoni - RINGMANN - RÓŻYCKI Samuel - RÓŻYCKI Zygmunt - RUSEK Antoni - RYDZEWSKI Adolf |
||||
RACHWAŁ Andrzej (01.01.1939 w Kielcach - 24.02.2009 w Dąbrowie Górniczej) - Wieloletni kierownik klubu modelarskiego "Zefir" przy Spółdzielni Mieszkaniowej "Lokator" w Dąbrowie Górniczej. Członek Aeroklubu Śląskiego w Katowicach. Instruktor oraz trener modelarstwa lotniczego w Aeroklubie Śląskim. Na arenie międzynardowej zdobywał czołowe miejsca wśród najlepszych sportowców w konkurencji modeli prędkościowych na uwięzi F2A. Był medalistą mistrzostw świata, Europy i Polski, uhonorowany złotą odznaką modelarską z trzema diamentami. Był autorem wielu publikacji oraz książek na temay modelarstwa lotniczego. Został pochowany 28.02.2009 r. na cmentarzu przy ul. Starocmentarnej w Dąbrowie Górniczej. Od 2012 roku na torze modelarskim w parku im. gen J. Hallera odbywają się zawody modelarski pod nazwą "Dąbrowski Memoriał Andrzeja Rachwała w konkurencjach modeli latających na uwiezi. 20 kwietnia 2013 roku podczas II Memoriału została odsłonięta tablica pamiątkowa poświęcona dąbrowskiemu modelarzowi. |
||||
REDEN von Fryderyk Wilhelm (23.03.1752 - 03.071815) - Urodził się w Hameln nad Wezerą w Dolnej Saksonii. Jego ojciec Jan Ernest Wilhelm był radcą dworu elektora Hanoweru. Matką była Zofia von Reden. Tradycje górnicze były obecne w jego rodzinie. Stryj Klaus Fryderyk miał stopień górmistrza i honorowy tytuł dyrektora angielskich kopalń, był starostą górnictwa harzeńskiego i założycielem szkoły górniczej w Clausthal. Zmarł 3 lipca 1815 w Bukowcu (niem. Buchwald). Dyrektor Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu, jeden z inicjatorów industrializacyjnej polityki Prus na Górnym Śląsku, a następnie jej rozszerzenia na ziemie III zaboru. Założył pierwszą kopalnię węgla w Dąbrowie w roku 1796. Kopalnia ta posiadała najgrubszy, bo liczący 32 metry, pokład węgla na Górnym Sląsku. Od jego nazwiska nazwano jedną z dzielnic robotniczych w Dąbrowie, jak również wspomniany wcześniej pokład węgla. |
||||
REROŃ Piotr (1903 - 29.04.1943) - Pseudonim "Żubr", przedwojenny działacz harcerski. Od roku 1915 by związany z I Drużyną Skautową im. D. Czachowskiego. Był jej drużynowym w 1939 roku. Członek zorganizowanego jesienią 1939 roku Pogotowia Wojennego Harcerzy "Związku Orla Białego". W czasie wojny strażnik w hucie "Bankowa". Na początku 1940 roku został komendantem obwodu "Związku Orła Białego" w Dąbrowie Górniczej. Aresztowany przez Niemców w maju 1940 roku, podczas obławy po strajku zorganizowanym na terenie kopalni Flora. We wrześniu 1942 roku w Katowicach odbył się proces, na którym Niemcy wymierzyli mu karę śmierci. Został ścięty na gilotynie w więzieniu we Wrocławiu wraz z grupą członków ZOB. |
||||
RESSE Friedrich (- - 03.08.1948) - Kat Redenu. W okresie 22.01.1940 - 24.01.1945 roku był szefem policji kryminalnej w Dąbrowie Górniczej. Uznany za wielokrotnego mordercę mieszkańców Dąbrowy Górniczej podczas II wojny światowej. Po wojnie został rozpoznany przez Amerykanów w Saksonii i przekazany waldzom polskim. 03.02.1948 roku Sąd w Sosnowcu na sesji wyjazdowej w DG skazał go na śmierć. Wyrok wykonano przez powieszenie w więzieniu na Radosze w Sosnowcu. |
||||
RIESENKAMPF Antoni Oficer carski, podstawiony wraz z Plemiannikowem przez francuskich bankierów i przemysłowców, w celu wykupienia na licytacji w roku 1876, dąbrowskich kopalń węgla i hut żelaza. Zaraz po wykupieniu wydzierżawia paryskiemu Bankowi Francusko-Włoskiemu na 90 lat kopalnie REDEN, KSAWERY-KOSZELEW, CIESZKOWSKI i NOWA , oraz hutę BANKOWA na 36 lat. |
||||
RINGMANN W 1912 roku otworzył przy ulicy Szosowej 1, księgarnię. |
||||
RÓŻYCKI Samuel (1784 - ) - Generał, uczestnik kampanii napoleińskich, dowódca wojsk południowych w Powstaniu Listopadowym. 21.09.1831 roku rozbił sotnię kozaków w Starej Dąbrowie. Po zakończeniu walk powrócił do Dąbrowy, by pracować jako górnik. Właściciel folwarku w Łęce. |
||||
RÓŻYCKI Zygmunt (07.12.1883 - 03.04.1930) - Poeta, urodził się z Łęce. Prawdopodobnie to wnuk Samuela Różyckiego, właściciela Folwarku w Łęce. Uczęszczał do gimnazjum w Piotrkowie, którego jednak nie ukończył. Osiada w Warszawie w 1900 roku, gdzie pracuje w Kolejach Nadwiślańskich. W 1902 roku debiutuje jako poeta tomikiem "Tęsknota". Następne tomiki to: "Pocałunki" (1906), "Płomienne kwiaty" (1909), "Szkarłatna wizja" (1911), "Zielone oczy" (1913), "Złoty czerep" (1925). Na podstawie utworu "Na ust Koralu" z tomiku "Szkarłatna wizja", powstała pieśń z muzyką Lucjana Marczewskiego, spopularyzowana przez Jana Kiepurę. Pisał również utwory dla dzieci. Następnie studiuje na Uniwersytecie Jagiellońskim na wydziale filozofii. Do wybuchu I wojny światowej mieszkał początkowo w Lublinie, a następnie w Nałęczowie. Od 26 lutego 1929 roku pracuje jako cenzor filmowy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w Warszawie. Ze względu na stan zdrowia, 31.07.1926 roku odchodzi na emeryturę. |
||||
RUSEK Antoni (12.02.1905 - 02.02.1975) - Działacz lewicowego nurtu PPS z Gołonoga. Pseudonim "Dąb". W wieku 14 lat pracował już w kopalni Flora. W okresie okupacji został przymusowo wywieziony do Niemiec. Po wojnie ukończył Technikum Górnicze w Bytomiu. Został skierowany na ziemie odzyskane, by tam uruchomić kopalnię "Nowa Ruda". Usunięto go z PZPR w 1953 roku, to jest w okresie czystek stalinowskich. |
||||
RYDZEWSKI Adolf (?? - ??) - Młynarz z Okradzionowa. W połowie XIX wieku zbudował młyn wodny na rzece Biała Przemsza. |
||||
- |
||||
| S | ![]() SCHMIDT Józef - SCHREIBER Józef - SCHREJBER Józef - SERCARZ Dawid - SEROKA Władysław - SIERADZKI Aleksy - SIKORA Stanisław - SKALSKI Józef - SKAWIŃSKI Tomasz - SKODA Emil - SOŁTYSEK Józef - SOKOŁOWSKA Janina barbara - SOKÓŁ Andrzej - SPISAK Michał - SROKOWSKI Kazimierz - STARKIEWICZ Antoni - STARKIEWICZ Szymon - STAROŚCIAK Włodzimierz - STAROŻYK Marcin Ildenfons - STASZIC Stanisław - STECHMAN Zygmunt - STEINKELLER Piotr - STĘPKA- STIFELMAN Henryk - STRZELECKI A. - SUJKOWSKI Antoni - SWITRUN Walery - SZONERT J. - SZTABA Romuald - SZULC Maria - SZUMAN Jerzy - SZYMASZEK Tadeusz |
||||
SCHMIDT Józef Właściciel Powstałego po roku 1900 "Przedsiębiorstwa Robót Ziemnych i Budowlanych". Oprócz prac budowlanych, zajmował się również handlem. |
||||
SCHREIBER Józef Niemiec. Założyciel Ząbkowickiej Fabryki Szkła w 1884 roku. |
||||
SERCARZ Dawid Browarnik z Będzina. Był właścicielem browaru położonego na Koszelewie. Od 1923 roku próbował swych sił jako właściciel kopalni kopalni "Lech". |
||||
SCHREJBER Józef Polak pochodzenia niemieckiego. Do 03.09.1939 roku był funkcjonariuszem policji państwowej w Dąbrowie Górniczej. Po wkroczeniu wojsk niemieckich w okresie 03.09.1939 - 24.01.1945 obejmuje placówkę policji kryminalnej wojsk okupacyjnych (KRiPO) jako volksdeutch. Był szefem a później zastępcą szefa policji. Wielokrotny morderca ludności dąbrowskiej. Brał udział w pacyfikacji getta dąbrowskiego. 30.07.1943 roku zostaje ciężko ranny w nogę podczas konwojowania pieniędzy do kopalni Reden. Podobno zmarł po amputacji nogi. |
||||
SEROKA Władysław Prezydent Miasta w okresie 23.07.1923 do 26.11.1927 roku. Prawdopodobnie urodził się w Sosnowcu. Bezpartyjny. Doprowadził do rozbudowy Magistratu w Dąbrowie Górniczej przy ul. 3-go Maja o nowe skrzydło. Zrezygnował ze stanowiska ze względu na zły stan zdrowia. |
||||
SIERADZKI Aleksy Działacz Kasy Brackiej w okresie wybuchu II wojny światowej. |
||||
SIKORA Stanisław (1911 - 23.08.2000) - Urodził się w Stryszawie koło Suchej Beskidzkiej. Zmarł w Warszawie. Jeden z najwybitniejszych polskich artystów rzeźbiarzy i medalierów. Ukończył Szkołę Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. Pracował w różnych materiałach. Obok ulubionego drewna, używał granitu, marmuru, brązu, ceramiki, gipsu i metalu. Jego dzieła były wielokrotnie nagradzane i wystawiane w galeriach zagranicznych. Brał udział w ponad 400-tu wystawach w tym 22 indywidualnych na całym świecie. Zdobył m.in. Pierwszą Nagrodę i Złoty Medal na międzynarodowym konkursie w Arezzo w 1965 r. za medal Dantego Alighieri. Jako członek zespołu polskiego został także nagrodzony Grand Prix na Międzynarodowej Wystawie Malarstwa i Rzeźby o wielką nagrodę księcia Rainera III w Monte Carlo. W 1979 r. stworzył pierwszy w Polsce medal poświęcony Janowi Pawłowi II. Autor pomników, tablic pamiątkowych, form przestrzennych, rzeźb, medali - wizerunków wielkich Polaków. Jest również autorem pomników - m.in. Pomordowanych w Mauthausen, Światowida w Kopenhadze i kompozycji "Polska" w Londynie - a także rzeźb: Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Mikołaja Kopernika, Fryderyka Chopina i Marii Curie-Skłodowskiej. Za swój dorobek artysta został odznaczony Krzyżem Oficerskim Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Na Powązkach znajduje się nagrobek Stefana Jaracza, wyrzeźbiony w 1945 r. przez Stanisława Sikorę. Ma formę naturalnej wielkości posągu tego wspaniałego aktora i reżysera z uniesioną w teatralnym geście ręką. Do największej spuścizny należą jednak dzieła wielkogabarytowe. Pomnik Braterstwa Broni został odsłonięty 18-go listopada 1945 roku. Był to pierwszy pomnik wystawiony w powojennej Warszawie. Wykonawcą była grupa rzeźbiarzy, w której składzie był również Stanisław Sikora. 6 metrówy monument z brązu i wapienia kieleckiego, stanowi ważną pozycję z czasów socrealistycznej twórczości. Pomnik żołnierzy Armii Czerwonej (Pomnik wdzięczności Armii Czerwonej). Wykonawcą był zespół rzeźbiarzy, w której składzie był również Stanisław Sikora. Pomnik odsłonieto 15 września 1946 roku. 3 metrowej wysokości monument z piaskowca ustawiony w miejscu dawnej mogiły poległych krasnoarmijców, po modernizacji ronda Waszyngtona w 1968 r. został nieco przesuniety. Odnowiony w roku 1999. Jest to drugi pomnik jaki powstał w powojennej Warszawie. Kino "Praha" w Warszawie posiadało dwumetrowa płaskorzeźbę, odsłoniętą w roku 1950. Ze względu na wyburzenie budynku, zostały zdemontowane z tego miejsca w styczniu 2005 roku. W 1953 r. w Kielcach odsłonięto ustawiony przy placyku powstałym w miejscu rozebranej restauracji, pomnik Stefana Żeromskiego wykonany wg projektu Stanisława Sikory. Popiersie na granitowym cokole, odsłonięto z udziałem prof. Kazimierza Wyki i córki pisarza - Moniki Żeromskiej. W 1957 roku Stanisław Sikora zaprojektował i wykonał sześć rzeźb w piaskowcu, przedstawiające postacie naturalnej wielkości, które zostały ustawione przy wejściu do kręgu tanecznego w dąbrowskim Parku "Zielona". Dziewczyna z dzbanem, harmonista czy skrzypek, to niektóre z nich. Sam krąg powstał w roku 1956. Rzeźby zostały usuniete z powodu znacznej ich dewastacji w lecie 2006 roku. 30-go maja 1968 r. został odsłonięty Pomnik Czynu Chłopskiego, usytuowany przed dawną siedzibą PSL przy ul. Grzybowskiej 4 w Warszawie. Prawie 8 metrowej wysokości kamienny słup z czterema głowami chłopskich bohaterów na szczycie, przypomina pogańskiego Światowida. W połowie wysokości cokołu pomnika o średnicy 2 metrów, artysta umieścił ceramiczną kompozycję przedstawiającą roztańczony zespół ludowy. Zaprojektował w 1967 roku medal "Wawrzyn Olimpijski", nagrodę specjalną przyznawaną w różnych dziedzinach twórczości za wybitne osiągnięcia artystyczne, tematycznie związane z ideą olimpijską i sportem, nadawane przez Polski Komitet Olimpijski. Wykonał popiersie Jerzego Waszyngtonowa - pierwszego prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki, odsłonięte w 1989 z okazji siedemdziesięciolecia odzyskania niepodległości w Parku Skaryszewskim im. Ignacego Paderewskiego. |
||||
SKALSKI Józef (09.11.1886 - 02.01.1973) - Urodził sie na Ksawerze. Ukończył 3 klasy szkoły powszechnej. Pracował w kopalni Paryż. W maju 1907 roku uczestniczył w udanym zamachu na carskiego wachmistrza policji w Czeladzi. Aresztowany i zesłany w głab Rosji. Po udanej ucieczce wraca do Dąbrowy. Były komisarz Czerwonej Gwardii z Dąbrowy, aresztowany 23-go lutego 1919 roku. Po wojnie związany z Będzinem, w którym dył był dyrektorem huty Feliks, radnym, członkiem KM PZPR. |
||||
SKAWIŃSKI Tomasz (?? - ??) - Wyższy urzędnik górniczy. Jeden z pierwszych wójtów Gminy Olkusko - Siewierskiej około 1815 roku. |
||||
SKODA Emil (1839 - 1900) - Czeski przemysłowiec i inżynier, znany fabrykant z Pilzna. W 1869 r., odkupił fabrykę maszyn w Pilznie i rozbudował ją w wielkie zakłady przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego, które od 1920 produkowały lokomotywy, a od 1923 samochody (w przejętych zakładach Laurin & Klement). Po wykupieniu przez A. Braunsteina "Dąbrowskiej Fabryki Maszyn", dołączył do niego jako wspólnik w 1885 roku. |
||||
SOŁTYSEK Józef (1824 - 15.03.1900)- Kupiec i handlowiec. Uczestnik Powstania Styczniowego 1863 roku. Jego nagrobek znajduje się na cmentarzu parafialnym św. Barbary. |
||||
SOKOŁOWSKA Janina Barbara urodziła się w Żychlinie. Po ukończeniu technikum na zawsze rozstała się ze swoim rodzinnym miastem i na stale związała losy z Ziemią Zagłębiowską, a jej rodzinnym miastem stała się Dąbrowa Górnicza. Wychowywana tylko przez matkę, w rodzinie wielodzietnej wcześnie nauczyła się samodzielności. Zdobyła również umiejętność postrzegania zawiłości ludzkich losów. Rodzinnym dom Basi, w którym panowała atmosfera artystyczna, zaszczepił w niej miłość i szacunek do sztuki. Ukończyła Technikum Elektrotechniczne. Potem uzyskała tytuł magistra pedagogiki opiekuńczo - wychowawczej w Górnośląskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Mysłowicach. Ukończyła także Akademię Ekonomiczną w Katowicach i zdobyła zawód menedżera kultury. Janina Barbara Sokołowska, przez przyjaciół nazywana Basią, jest autorką wielu tomików wierszy (m.in. "Cukrowe kolce", "Pocałunki czasu", "Wiatraki", "Czy już blisko nieba", "Ogród Armidy", "Zobaczyć, zrozumieć i ... wracać", "Maki", "Brzeg cofnięty barką. Pożegnanie", "Ciebie nie ma"). Poetka jest też autorką eseju "Krytyka krytyki. Wolność w poezji współczesnej", w ostatnim czasie zaczęła też pisać bajki dla dzieci. Najnowszy zbiór wierszy Janiny Barbary Sokołowskiej zatytułowany został "Poezje. Szelki bezpieczeństwa". Wydawcą tomiku jest Agencja "Adore", z którą dąbrowska autorka współpracuje od wielu lat. Poetka, działacz społeczny jest laureatką tytułu Dąbrowianin Roku |
||||
SOKÓŁ Andrzej W 1914 roku pełnił funkcję sołtysa wsi Stara Dąbrowa. |
||||
SPISAK Michał (14.09.1914 - 1965) - Kompozytor, urodzony w Dąbrowie Górniczej w rodzinie rzemieślników Gustawa i Władysławy. Naukę na skrzypcach pobierał u muzyków K. i F. Wilkoszewskich. Kontynuował naukę w Katowicach i Krakowie, oraz w warszawskim Konserwatorium w klasie kompozycji kierowanej przez Kazimierza Sikorskiego. W 1937 roku osiadł na stałe w Paryżu. We Francji studiował kompozytorstwo w klasie Nadii Boulanger. Tam wstąpił do Stowarzyszenia Młodych Muzyków Polskich. Pisał muzykę symfoniczną, kameralną i utwory solowe na fortepian, skrzypce i instrument dęte. Po II wojnie światowej był kilkakrotnie w Dąbrowie Górniczej. Laureat wielu światowych konkursów muzycznych. Za "Serenadę na orkiestrę smyczkową" został wyróżniony I nagrodą na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Brukseli w 1953 roku. W 1955 roku wygrał konkurs na "Hymn olimpijski". W 1957 roku zodbył I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. Królowej Elżbiety za "Concerto Giocoso". |
||||
SROKOWSKI Kazimierz (1864 - 22.05.1924) - Nauczyciel w Dąbrowskiej Szkole Górniczej, a następnie sekretarz Rady Zjazdu Przemysłowców Górniczych i długoletni redaktor "Przeglądu Górniczo-Hutniczego" od 01.10.1903 roku, czyli od daty wydania pierwszego numeru, do jego śmierci w 1924 roku. Prowdził bibliotekę przy ulicy Klubowej 8. Pierwszy Prezes Rady Miejskiej Dąbrowy Górniczej (od 18.08.1916 r.). Urodził się w rodzinie górniczej na Ksawerze. Ukończył gimnazjum w Piotrkowie Trybunalskim, a następnie studiowal w Petersburgu. W 1889 roku powraca do Dąbrowy i podejmuje pracę w Szkole Górniczej jako nauczyciel jęzuka polskiego i matematyki. Prowadził sekretariat i finanse w Towarzystwie Francusko - Włoskim. Komendant Straży Obywatelskiej. Pochowany został na cmentarzy przy obecnej ul. 11-go listopada w Dąbrowie Górniczej. |
||||
STARKIEWICZ Antoni Dyrektor w hucie "Bankowa" w 1939 roku. Aresztowany przez Niemców 14 kwietnia 1940 roku. |
||||
STARKIEWICZ Szymon (22.08.1877 - 01.01.1962) - Lekarz pediatra. Urodził się w Warszawie. Ukończył Gimnazjum w Kielcach, a następnie Studia Medyczne w Moskwie i Warszawie. Dyplom uzyskał w 1904 roku. Od 19-go czerwca 1905 roku pełni funkcję lekarza górniczego w Dąbrowie w szpitalu św. Barbary Towarzystwa Francusko-Włoskiego Dąbrowskich Kopalń Węgla w ambulatorium kopalni Paryż. W latach 1917-19 był lekarzem w kopalni Reden. Rozwinął szeroko pojętą działalność społeczną, zyskując miano "Doktora Judyma". Między innymi zapoczątkował akcję "kropli mleka". Od 1918 roku zajął się propagowaniem budowy sanatorium dla dzieci z gruźlicą w Busku Zdroju. Po zrealizowaniu planu budowy związał się na stałe z tą placówką. Zmarł w Busku. |
||||
STAROŚCIAK Włodzimierz * (ur. 09.07.1934 w Dąbrowie Górniczej - zm. 08.01.2013 w Dąbrowie Górniczej) - Pedagog i animator kultury - regionalista, historiograf. Od roku 1958 pracował jako kierownik wydziału kultury Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, w latach 1969-1975 był dyrektorem Pałacu Kultury Zagłębia. Od marca 1975 r. zatrudniony w Wojewódzkim Ośrodku Kultury w Katowicach jako kierownik działu, następnie zastępca dyrektora d/s. programowych a w latach 1985-1993 jako dyrektor WOK. Był współredaktorem miesięcznika "Animator", roczników metodyczno-informacyjnych oraz wielu opracowań metodycznych z zakresu organizacji pracy kulturalnej. Był inicjatorem i współtwórcą przeglądu dorobku kulturalnego wsi katowickiej pn. "Wici Folklorystyczne", Konfrontacji Filmu Amatorskiego o górniczego "Oskara" i Turnieju chórów "Silesia Cantans". Pracując zawodowo zajmował się publicystyką z dziedziny kulturalnej m.in. w Dzienniku Śląskim. Inspirator otwarcia Muzeum Miejskiego w ponad stuletnim, historycznym budynku siedziby Zarządu Górniczego w Dąbrowie Górniczej. Był również inicjatorem i współorganizatorem "Dni Dąbrowy Górniczej", ""Dni Zagłębia Dąbrowskiego", Plenerów Ogólnopolskich Malarstwa Rzeźby i Grafiki - uwieńczonych założeniem w Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej galerii plastyki współczesnej, Zagłębiowskiego Przeglądu Filmów Amatorskich i Barbórkowych Spotkań Teatralnych - imprez o charakterze ogólnopolskim. Autor bogatego dorobku pisarskiego o tematyce dąbrowskiej i regionalnej. Napisał m.in.: "Legendy i baśnie Dąbrowy Górniczej" (1994), "Historia Klubu Literackiego w Dąbrowie Górniczej w latach 1949-1992" (1995), "Związki Lecha Piwowara z Dąbrową Górniczą" (1996) , "Z dziejów harcerstwa Dąbrowy Górniczej 1911-1996" (1996) , "Od Dąbrowy do Dąbrowy Górniczej 1755-1916" (1996) , "Dąbrowa Górnicza - szkic monograficzny" (z Markiem Ziembą- 1998) , "Ruch niepodległościowy w Dąbrowie Górniczej 1912-1918" (1998) , "Encyklopedia Dąbrowy Górniczej" (opracował 32 hasła i 2 tabele dotyczące osób i zdarzeń związanych z życiem kulturalnym Dąbrowy Górniczej w różnych okresach) , "Kapliczki, krzyże figurki - świadkowie historii Dąbrowy Górniczej" , "Dzieje Gołonoga w zarysie" , "O zagłębiowskich legionistach" , "Żydzi w Dąbrowie Górniczej" , "Miejsca pamięci narodowej" , "Z dziejów sportu i kultury fizycznej w Dąbrowie Górniczej" (2005) , "280 lat historii Dąbrowy Górniczej" (2006). Aktywny uczestnik Klubu Kronikarzy im. Jana Przemszy Zielińskiego. Napisał kilkadziesiąt felietonów nt. historii miasta Dąbrowa Górnicza. Publikował artykuły w Dzienniku Zachodnim liczne artykuły jak np.: "Legioniści Zagłębia" (Dziennik Zachodni, Nr.262 z 1998r.) , "Początki Harcerstwa w Zagłębiu" (Dziennik Zachodni, Nr.267 z 1998r.) , "Białe kruki w dąbrowskiej MBP" (Dziennik Zachodni, Nr.296 z 1998r.) , "Najstarsza w regionie MBP ma 90 lat" (Dziennik Zachodni, Nr.214 z 1998r.) , "Tradycje muzyczne w Dąbrowie Górniczej" (Dziennik Zachodni, Nr.102 z 1998r) , "Robotnicy na scenie" (Dziennik Zachodni, Nr.179 z 1998r.) , "Zagłębie Dąbrowskie Region" (Dziennik Zachodni, Nr.7 z 1999r.) . Za całokształt pracy zawodowej i społecznej został uhonorowany odznaczeniami, dyplomami i listami gratulacyjnymi m.in.: Brązowym i Złotym Krzyżem Zasługi (1969 i 1983) , Odznaką Zasłużonego Działacza Kultury Ministra Kultury i Sztuki (1974) , Srebrną i Złotą Odznaką Zasłużonemu w Rozwoju woj. katowickiego , Medalem 40-lecia PRL , Odznakami Honorowymi Polskiego Związku Chórów i Orkiestr Polskiego Związku Niewidomych i Komitetu Pomocy Społecznej , Dyplomem honorowym i nagrodami Ministra Kultury i Sztuki (1987). Otrzymał również wiele listów z wyrazami uznania , w tym m.in. od :Departamentu Polityki Kulturalnej MKiS , Dyrektora Wydziału Kultury Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach (1991) , Prezesa Towarzystwa Zachęty Kultury (1991) , Wicekuratora Oświaty i Wychowania w Katowicach (1991) , Metropolity Katowickiego, Arcybiskupa Damiana Zimonia (1992) . W plebiscycie ogłoszonym przez Towarzystwo Przyjaciół Dąbrowy Górniczej w 1998 roku otrzymał tytuł Dąbrowianina Roku. W 2001 roku odznaczony plakietką Trybuny Śląskiej w plebiscycie czytelników pod hasłem "Przeszłość - Teraźniejszość - Przyszłość" za publicystykę o regionie zagłębiowskim. Prezydent Miasta Dąbrowa Górnicza w roku 2003 oraz w 2008 nagrodził Wł. Starościaka za działalność w dziedzinie kultury. Jest również bohaterem pracy magisterskiej pod tytułem "Włodzimierz Starościak - animator życia kulturalnego Dąbrowy Górniczej" napisanej w roku akademickim 2005/2006 przez studentkę Uniwersytetu Śląskiego - Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie - Małgorzatę Okarmus. Był pasjonatem historii regionu a w szczególności swojego ukochanego miasta. Uroczystości żałobne odbyły się w piątek, 11 stycznia 2013 roku o godz. 12.00 na cmentarzu w Dąbrowie Górniczej przy ul. 11 Listopada. |
||||
STAROŻYK Marcin Ildenfons Właściciel Powstałej po roku 1900 firmy budowlanej. |
||||
STASZIC Stanisław (1755 - 1826) - Polski mieszczanin, ksiądz, uczony, filozof, geolog i geograf, działacz i pisarz polityczny, działacz gospodarczy. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego oświecenia, prekursor badań terenowych z zakresu geologii i turystyki górskiej. Od 1800 w Towarzystwie Przyjaciół Nauk, od 1808 prezes tej organizacji. Studiował nauki przyrodnicze na uniwersytetach w Lipsku, Getyndze i Paryżu. W okresie Sejmu Czteroletniego zwolennik Stronnictwa Patriotycznego, rzecznik reform. Domagał się zniesienia liberum veto, wprowadzenia dziedziczności tronu, praw politycznych dla mieszczan i poprawy sytuacji chłopów. W Księstwie Warszawskim (1807-1815) członek Dyrekcji Edukacyjnej, Dyrekcji Skarbowej i od 1810 radca stanu. W studium "O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski" (1815) zamieścił mapę geologiczną Polski i krajów sąsiednich, będącą pionierskim opracowaniem w tej dziedzinie wiedzy. Opisał bogactwa mineralne okolic Dąbrowy. Kierował do 1824 roku powołanej w 1816 roku Głównej Dyrekcji Górniczej, która była częścią Wydziału Przemysłu i Kunsztów Komisji Spraw Wewnętrznych. Od 1824 honorowy minister w Radzie Stanu. Przygotował plan rozbudowy Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Z jego inicjatywy powstała kopalnia węgla kamiennego w Dąbrowie Górniczej, a w 1816 Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach. Autor dzieła "Ród ludzki" (1819-1820), w którym zawarł rozważania nad prawidłowościami rozwoju społeczeństw, oraz "Przestrogi dla Polski..." (1790). |
||||
STECHMAN Zygmunt Główny mechanik kopalni "PARYŻ" w 1907 roku, członek grupy założycielskiej spółdzielni "ROBOTNIK". |
||||
STEINKELLER Piotr Antoni (1799 - 1854) - Urodził się i zmarł w Krakowie. Jeden z najznakomitszych i najbardziej zasłużonych przemysłowców polskich. Syn kupca krakowskiego. Po śmierci ojca, przejął firmę, którą przeniósł z Krakowa do Warszawy. W 1822 roku założył cynkownię przy kopalni "Feliks". W latach 1836-1840 był dzierżawcą dąbrowskich cynkowni i kopalń galmanu. Planował opanowanie całego europejskiego handlu cynkiem. Budowniczy fabryki maszyn w Żarkach, oraz podniesienie znaczenia młyna parowego w Warszawie. Prowadził próby stosowania bruku drewnianego. W 1988 roku był właścicielem Przedsiębiorstwa Dyliżansowego, któego karety pocztowe obsługiwały główne szlaki komunikacyjne (karety zatrzymywały się również w stacji poczty konnej w Starej Dąbrowie). Wprowadził ulepszenia do karet pocztowych zwanych od jego nazwiska steinkellerkami. Doprowadził do uruchomienia pierwszego parowca na Wiśle. Pracował nad projektem drogi żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, która od 1858 roku przebiega również przez obszar Dąbrowy. Niektóre z przedsięwzięć skończyły się niepowodzeniem, które doprowadziły go do bankructwa. |
||||
STĘPKA (?? - ??) - Młynarz z Okradzionowa. W XIX wieku wybudował młyn wodny nad rzeką Biała Przemsza, który następnie sprzedał młynarzowi Orzechowskiemu. |
||||
STIFELMAN Henryk (ur. 15.10.1870 w Odessie, zm. 10.06.1938 w Warszawie) - polski architekt i budowniczy żydowskiego pochodzenia, działacz instytucji charytatywnych. Uczeń Mikołaja Tołwińskiego. W 1897 roku przeprowadził się do Warszawy, gdzie ze Stanisławem Weissem założył biuro budowlane, które funkcjonowało do 1917 roku. Projektował budynki w stylu modernistycznym, prawie wszystkie w Warszawie. Od 1900 roku redagował w Przeglądzie Technicznym dział "Architektura". Był członkiem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości. Autor między innymi projektu warszawskiego teatru "Ateneum" oraz dąbrowskiego "Domu Ludowego" powstałego w latach 1922-23 przy ulicy 3-go Maja 14. Pochowany jest na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie. |
||||
STRZELECKI A. (?? - ??) - W roku 1918 założył w murach nieczynnej Szkoły Górniczej w Dąbrowie, Prywatne Gimnazjum Męskie im. Braci Śniadeckich. |
||||
SUJKOWSKI Antoni (1867 - 1941) - Polski geograf. Dyrektor dąbrowskiej szkoły handlowej, powstałej na bazie szkoły ogólnokształcącej Emilii Zawidzkiej. Późniejszy rektor Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie (od 1919) i minister oświaty. Delegat na paryską konferencję pokojową 1919-1920 w Wersalu. Prezes Polskiego Towarzystwa Geograficznego (od 1932). Prace z geografii ekonomicznej; "Rys geograficzny ziem Europy Środkowej" (1906), "Geografia ziem dawnej Polski" (1918), "Polska niepodległa" (1926). |
||||
SWITRUN Walery Dyrektor huty "Bankowa" w momencie wybuchu II wojny światowej. Aresztowany przez Niemców 14 kwietnia 1940 roku. |
||||
SZONERT J. Właściciel uruchomionej w 1908 roku kopalni "Florian". |
||||
SZTABA Romuald (?? - ??) - lekarz, dyrektor szpitali dąbrowskich św Barbary i Św. Wincentego. Podczas okupacji niemieckiej miasta, założył skrajnie prawicową organizację zbrojną pod nazwą "Związek Jaszczurzy", którą dowodził do 18.03.1941 roku, czyli do dnia aresztowania. Trafił do obozów w Oświecimiu Majdanku. 8-go czerwca 1945 roku został wyzwolony z podobozu Flosenberg. |
||||
SZULC Maria (31.12.1890 - 16.10.1975) - absolwentka, wychowanka, nauczycielka i dyrektorka Żeńskiego Gimnazjum im. Emilii Zawidzkiej. Była wnuczką poległego powstańca styczniowego. Wyniesione z domu rodzinnego tradycje patriotyczno - niepodległościowe potrafiła wykorzystać w okresie wydarzeń rewolucji 1905 roku oraz później w trakcie formowania w Dąbrowie Górniczej oddziałów legionowych Józefa Piłsudskiego w roku 1914 r..W latach 1921 - 1924 studiowała biologię na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1925 - 1930 uczyła w szkołach warszawskich między innymi córki Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz synów Juliusza Kadena - Bandrowskiego. W latach 1930 - 1939 była nauczycielką biologii w Gimnazjum Emiliii Zawidzkiej w Dąbrowie Górniczej. Zajmuje się Harcerstwem. W okresie okupacji niemieckiej była członkiem tajnego nauczania. Zabezpieczyła też przez zniszczeniem księgozbiór Emilii Zawidzkiej, archiwum oraz liczne pomoce szkolne. Po wyzwoleniu w latach 1945 - 1955 była dyrektorem Liceum Żeńskiego im. Emilii Zawidzkiej w DG. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi. Zmarła w Będzinie. |
||||
SZUMAN Jerzy Pierwszy kierownik dozorstwa w Dąbrowie. Od 1831 roku naczelnik Zachodniego Okręgu Górniczego. Sympatyzował z powstaniem listopadowym, za co był przez pewien czas więziony, a następnie zesłany na Syberię. |
||||
SZYMASZEK Tadeusz (03.03.1913 - 23.01.1971) - Urodził się w Dąbrowie. Uczęszczał do Szkoły Powszechnej nr 2 w Dąbrowie Górniczej, a następnie do Seminarium Nauczycielskiego Męskiego w Dąbrowie Górniczej, które ukończył w 1932 roku uzyskując dyplon nauczyciela szkół powszechnych. W kampanii wrześniowej 1939 roku jako podporucznik dowodził III Plutonem 50 Pułku Piechoty III Batalionu w Sarnach na kresach wschodnich. 07.091939 roku zostaje ranny w walkach w Białej koło świecia i zostaje internowany jako jeniec do licznych obozów na terenie Niemiec. Ucieka z obozu w styczniu 1845 roku, by dostać się do oddziałów Wojska Polskiego. Walczył w I Armii WP III Dywizji 7 Pułku Piechoty w walkach o Wał Pomorski w Rederitze i Kołobrzegu. Po wojnie powraca do Dąbrowy Górniczej. 3 października 1951 roku obejmuje stanowisko dyrektora Państwowej Szkoły Górniczo - Hutniczej. Powierzono mu stanowisko Przewodniczącego PMRN, które piastował w okresie od 10.02.1958 r. do 06.11.1958 r. Po ustąpieniu ze stanowiska zajął się kulturą poprzez prowadzenie licznych zajęć w kilku kołach zainteresowań w Pałacu Kultury Zagłębia w Dąbrowie Górniczej, kierował Międzyszkolnym Zespołem Pieśni i Tańca z Dąbrowy Górniczej, zbierając liczne nagrody. Zmarł nagle. Został pochowany na cmentarzu dąbrowskim. |
||||
- |
||||
| Ś | ![]() ŚLIWA Waldemar - ŚLIWIŃSKI Stanisław - ŚMIELEWSKI Zenon - ŚMIGIELSKI Adam SDB - ŚWIĘCKI Stanisław - ŚWIĘTOCHOWSKI Bolesław - ŚWIRTUN Walery |
||||
ŚLIWA Waldemar Urodził się w Czeladzi. Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Wykształcenie średnie zdobył w Śląskich Technicznych Zakładach Naukowych w Dąbrowie Górniczej. Pracował w Zakładzie Budżetowym MZUiM jako główny specjalista i kierownik. Od 1996 r. pełnił funkcję wiceprezesa Spółki Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Dąbrowie Górniczej. W latach 1994 - 1998, pełnił unkcję radnego Rady Miejskiej. Zastępca Prezydenta Miata Dąbrowa Górnicza od 03.12.2003 roku. |
||||
ŚLIWIŃSKI Stanisław Działacz PPR, współpracował z Krzynówkiem i Kalagą w "Stowarzyszeniu Przyjaciół ZSRR", a następnie w "Gwardii Ludowej". Aresztowany przez Niemców w połowie 1943 roku. Został osadzony w więzieniu mysłowickim, a następnie wysłany do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie zginął. |
||||
ŚMIELEWSKI Zenon Sztygar kopalni "Paryż" w 1939 roku. Członek organizacji "Związek Orla Białego" w Dąbrowie Górniczej. Został aresztowany przez Niemców w 1941 roku, a po procesie w Katowicach we wrześniu 1942 roku, skazany na śmierć. |
||||
ŚMIGIELSKI Adam SDB (24.12.1933 - 07.10.2008) - na Zasaniu w Przemyślu urodził się późniejszy pierwszy biskup sosnowiecki. Był ósmym dzieckiem Józefy i Stanisława Śmigielskich. Dzieciństwo i młodość spędził w Przemyślu. Tam uczęszczał do szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum. W 1951 roku zdał maturę i po odbyciu dwumiesięcznej służby polskiej w Warszawie jako 18-letni chłopak udał się do nowicjatu Towarzystwa Salezjańskiego do Kopca. Zawsze podkreślał, że jest salezjaninem. Stąd też po nazwisku w oficjalnych dokumentach dodawał trzy litery SDB, które oznaczają właśnie salezjanów (Salesiani di Don Bosco - Salezjanie Księdza Bosko). W latach 1951-53 studiował filozofię w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Salezjańskiego w Krakowie, a od 1951 do 1953 roku teologię w Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie. Tam też otrzymał święcenia kapłańskie 30 czerwca 1957 roku (w 1955 roku złożył śluby wieczyste w Towarzystwie Salezjańskim). Był prefektem studiów w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Salezjańskiego w Krakowie (1963-1966), wykładowcą Pisma św. i języków biblijnych w tymże seminarium (1959-1970), sekretarzem, a później członkiem Komisji Episkopatu Polski do spraw Seminariów Duchownych (1966-1991). Od 1969 do 1971 roku odbywał studia doktoranckie w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, gdzie obronił doktorat. W tym czasie był także kapelanem Zgromadzenia Sióstr od Aniołów w Chylicach koło Warszawy. Kolejne studia rozpoczął w Rzymie, w tamtejszym Instytucie Biblijnym (1971-1974), będąc jednocześnie wychowawcą kleryków w Międzynarodowym Instytucie Salezjańskim w Rzymie, a później w L'Ecole Biblique w Jerozolimie (1974-1975). Często wspominał, że kilkanaście razy odmawiano mu wydania paszportu, żeby studiować za granicą. Wakacje często spędzał w Stanach Zjednoczonych, pomagając w duszpasterstwie i zarabiając w ten sposób na swoje dalsze studia. Doktorat obronił w 1979 roku. Pracował jako rektor Wyższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Salezjańskiego i przełożony wspólnoty salezjańskiej w Krakowie (1975-1981), dyrektor Zakładu pw. św. Jana Bosko w Oświęcimiu (1982-1986), inspektor (prowincjał) Inspektorii Salezjańskiej św. Jana Bosko we Wrocławiu (1986-1992). Biskupem sosnowieckim został mianowany 25 marca 1992 roku, 30 maja 1992 roku przyjął sakrę biskupią w katedrze sosnowieckiej pw. Wniebowzięcia Najśw. Maryi Panny z rąk kard. Józefa Glempa, Prymasa Polski. Uroczysty ingres do katedry i uroczyste objęcie diecezji nastąpiło również 30 maja 1992 roku. Jego zawołanie biskupie brzmiało: "Da mihi animas" ("Daj mi dusze"), które jest dewizą salezjanów. Wśród osiągnięć księdza biskupa, przynajmniej tych, które można jakoś opisać, niewątpliwie największym jest stworzenie od podstaw struktur diecezji sosnowieckiej. W chwili wolnego czasu biskup Adam Śmigielski lubił czytać teksty i opracowania poświęcone Biblii, historii i kulturze Bliskiego Wschodu. Jeśli znalazł czas, dopóki pozwalało zdrowie, uprawiał turystykę, chodząc po górach. Lubił słuchać muzyki klasycznej, śpiewów gregoriańskich, śpiewów synagogalnych, oglądał mecze piłki nożnej, filmy o tematyce geograficznej i przyrodniczej. Lubił także patrzeć na usiane gwiazdami niebo. Od kilku miesięcy chorował na nowotwór trzustki z przerzutami. Ostatnie kilka dni przebywał w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. św. Barbary w Sosnowcu. Jak podkreślają księża, którzy czuwali przy nim dzień i noc, do końca, mimo olbrzymiego cierpienia był pogodny. Jeśli mógł, podchodził do okna i z wysokości dziesiątego piętra, na którym znajdowała się sala szpitalna patrzał na swoją diecezję, która stała się jego trzecim domem, po rodzinnym i salezjańskim. 7 października, w liturgiczne wspomnienie Matki Bożej Różańcowej, o godzinie 15.05 w Godzinie Miłosierdzia Pierwszy Biskup Sosnowiecki Adam Śmigielski zaopatrzony sakramentami świętymi odszedł do Domu Ojca. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w sobotę 11-go października 2008 roku w dolnej kaplicy Bazyliki Katedralnej w Sosnowcu. Ciało Biskupa zostało złożone w grobowcu przy Kadedrze. |
||||
ŚWIĘCKI Stanisław Założył w 1975 roku drukarnię w Dąbrowie. |
||||
ŚWIĘTOCHOWSKI Bolesław (17.09.1895 - 06.12.1975) - Urodził się w Dąbrowie Górniczej w kolonii Wańczyków - zmarł we Wrocławiu. Najwybitniejszy polski naukowiec XX wieku w dziedzinie rolnictwa - twórca dyscypliny naukowej: ogólnej uprawy roli i roślin. Doktor honoris causa WSR w Olsztynie i SGGW w Warszawie. Szkołę średnią rozpoczął w Warszawie, a ukończył w czeskim Chrudimiu w roku 1913, uzyskując świadectwo dojrzałości, po czym rozpoczął studia na "Kursach Przemysłowo-Rolniczych" (SGGW w Warszawie), które ukończył w 1916 r.. Po studiach odbył roczną praktykę w majątku Sobieszyn. W latach 1919-20 odbył służbę wojskową, biorąc udział w wojnie. Uzyskał stopień podoficerski, został odznaczony Krzyżem Walecznych. W 1920 r. rozpoczął pracę naukową jako starszy asystent w Katedrze Hodowli Zwierząt Uniwersytetu Poznańskiego, a po roku jako adiunkt w Katedrze Ogólnej i Szczegółowej Uprawy Roślin SGGW w Warszawie. Stopień doktora nauk rolniczych uzyskał w 1927 r.. W latach 1928-30 piastował stanowisko dyrektora Zakładu Doświadczalnego Uprawy Tytoniu w Piadykach pod Kołomyją. Od 1930 r. był kierownikiem Zakładu Doświadczalnego Uprawy Torfowisk w Sarnach na Wołyniu, Wydziału Rolniczo-Lasowego Politechniki we Lwowie. W roku 1935 habilitował się na Wydziale Rolniczym SGGW, a w 1936 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego i został powołany na Kierownika Katedry Ogólnej i Szczegółowej Uprawy Roślin. W latach 1939-44 prowadził we Lwowie wykłady w Instytucie Politechnicznym i na Kursach rolniczych. Był żołnierzem AK o pseudonimie "Żubr". Po wyzwoleniu w 1945 r. jako repatriant osiedlił się w Poznaniu, gdzie na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu objął stanowisko profesora. Wkrótce przeniósł się do Wrocławia. Od końca 1945 r. uczestniczył w organizacji Wydziału Rolniczego Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu. Był organizatorem Katedry Ogólnej Uprawy Roli i Roślin na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu i Politechniki, którą kierował potem w Wyższej Szkole Rolniczej do przejścia na emeryturę w 1966 roku, co jednak nie zakończyło jego pracy twórczej. W roku 1946 wybrano Go Dziekanem Wydziału Rolniczego, a w 1951 r. Prorektorem ds. Nauki w Wyższej Szkole Rolniczej. Jednocześnie współorganizował Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, którego w 1950 r. został wicedyrektorem i kierownikiem Zakładu Uprawy Roli i Płodozmianów. Był pionierem wielu nowych badań w Polsce. Jako pierwszy przeprowadził badania nad herbicydami, wzmiankowane już w 1949 r. w podręczniku "Ogólna uprawa roślin". Po latach pracy na torfowiskach zainteresował się problemem erozji w terenach górskich i konstruowaniem pierwszych w Polsce płodozmianów przeciwerozyjnych. Jest autorem ponad 180 publikacji naukowych, 45 popularyzatorskich oraz 20 książek i podręczników - głównie akademickich. Liczba prac naukowych - 213, z czego 31 wykonano przed wojną. Współpracował z praktyką rolniczą. Przed wojną pracował w Lwowskiej Izbie Rolniczej, po wojnie został przewodniczącym Rady Naukowej przy WRN we Wrocławiu, a od 1955 r. również Rady Naukowo-Technicznej przy Ministrze Rolnictwa. Członek rzeczywisty PAN i członek korespondent Wszechzwiązkowej Akademii Nauk Rolniczych w Moskwie. Brał aktywny udział w pracach wielu towarzystw naukowych. W latach 1933-35 przewodniczący Polskiej Sekcji Torfowej Międzynarodowego Towarzystwa Gleboznawczego. Od 1936 r. członek Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Współorganizator Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, w 1951 r. został pierwszym przewodniczącym Wydziału Rolniczego WTN. Od 1954 r. przewodniczący Komisji dla Podniesienia Żyzności Gleb Lekkich PAN. Członek Rady Naukowej Instytutu Maszyn Rolniczych w Poznaniu, Instytutu Biologii Stosowanej we Wrocławiu, Zakładu Ekologii PAN, IUNG-u. Wyróżniony licznymi nagrodami, orderami i odznaczeniami, m. in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Medalem im. M. Kopernika. Więcej informacji na stronie http://www.ar.wroc.pl/polish/struktura/rol/kourr/hist.html |
||||
ŚWIRTUN Walery (1869 - 1941) - Urodzony w Żmudzi. Absolwent Akademii Górniczo - Hutniczej we Freiburgu (1895). W latach 1889 - 1906 był zawiadowcą na kopalni "Maria", czyli późniejszej kopalni "Grodziec I". W latach 1906 - 1914 był zawiadowcą w kopalni "Reden". W latach 1919 - 1925 pełnił funkcję Dyrektora Francusko - Polskiego Towarzystwa Górniczego w Dąbrowie Górniczej. Później objął stanowisko dyrektorskie w Hucie Bankowa. W czasie okupacji był więziony jako jeden z 40-tu zakładników dąbrowskich w więzieniu sosnowieckim. Zmarł w Warszawie. |
||||
aktualizacja: czwartek, 25 styczeń 2018.
Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i powielanie
wyłącznie za zezwoleniem autora.